Dossier: Samen Jong

In het Amerikaanse onderzoek Growing Young worden zes kernwaarden geschetst die aangeven welke kerken aantrekkelijk zijn voor jongeren. Het draait om prioriteit geven aan jonge generaties in een warme gemeenschap waarin Christus centraal staat. Sabine van der Heijden bewerkte dit onderzoek samen met anderen tot het boek Samen jong. Wat is aangepast of toegevoegd?

Het tweede praktijkverhaal over ‘bezig zijn met Samen Jong’ komt uit Harderwijk: jongeren worden gezien als volwaardige leden van de kerkgemeenschap.

Het derde ervaringsverhaal met Samen Jong is weer heel anders. Over het toekomsttraject in Sprang-Capelle…

Als geloofsgemeenschap betekenis hebben voor de omgeving. Dat wordt aangetipt in de zesde kernwaarde ‘beste buren zijn’. Dat vraagt een kritische blik naar de eigen gemeente én nieuwsgierigheid, kennismaken misschien wel, met de buren. Ga er maar aan staan..!

Als vader altijd de band van je fiets plakt, leer je het nooit zelf…! Zoiets is aan de orde bij de kernwaarde ‘verantwoordelijkheid geven’. Maar hoe doe je dat dan? Kunnen jongeren dat wel? Belangrijker misschien: wil en kan de gemeente dat wel? Een leerproject…

We hebben drie mensen, die op één of andere manier in hun gemeente met Samen Jong aan het werk zijn, gevraagd naar hun werkwijze en ervaringen. Dit is de eerste, een goed bericht uit Boskoop.

Dit themanummer is geschreven naar aanleiding van een bijzonder boek. De artikelen volgen de grote lijn van dit boek. Daarom in deze inleiding ook vooral die grote lijn.

In de volgende artikelen worden stuk voor stuk de zes kernwaarden uit Samen Jong besproken. Hier dus de eerste, over het prioriteit geven aan de jongere generaties. Krijgt daarmee de rest van de gemeente niet te weinig aandacht?

In de kerk nemen Jezus en zijn boodschap een centrale plek in. Maar wat ís die boodschap? Hoe geven we daar handen en voeten aan? Wat denken jongeren daarbij? En wat vragen ze van ‘de kerk’?

De vijfde kernwaarde in Samen Jong is ‘een warme gemeenschap zijn’. Dat lijkt misschien een vanzelfsprekendheid, maar tegelijk roept het vragen op: kun je dat (meer) worden? Wat heeft deze waarde met jongeren te maken? En past het wel in deze tijd en tijdgeest? Hoe ‘warm’ willen en kunnen we zijn?

Wat bedoelt Samen Jong te zeggen met de kernwaarde ‘hart hebben voor jongeren’? Hebben we een beeld van wie de jongeren zijn? En waar ze behoefte aan hebben? Een grote en omvattende vraag: ‘hebben we de jongeren in onze gemeente lief?’

In het Amerikaanse onderzoek Growing Young worden zes kernwaarden geschetst die aangeven welke kerken aantrekkelijk zijn voor jongeren. Het draait om prioriteit geven aan jonge generaties in een warme gemeenschap waarin Christus centraal staat. Sabine van der Heijden bewerkte dit onderzoek samen met anderen tot het boek Samen jong. Wat is aangepast of toegevoegd?

In september 2019 kreeg ik een berichtje van een jongvolwassene, 26 jaar. Ik heb haar ruim zes jaar geleden leren kennen als een betrokken gelovige jongere in de kerk. Ze ging studeren en kreeg een relatie met een jongen die niet religieus is opgevoed en geen christen is. In de tijd dat wij elkaar ontmoetten was ze intensief bezig met thema’s rond geloof en wetenschap. Nu bezoekt ze niet tot nauwelijks meer een kerk.

De kerkdienst is een van de weinige plekken waar mensen van alle leeftijden en met diverse achtergronden samenkomen om God en elkaar te ontmoeten. De combinatie jongeren en preek is echter steeds minder vanzelfsprekend. Ook in Sliedrecht, het dorp waar dit onderzoek zich afspeelt, staat bij de meeste jongeren de kerkdienst niet wekelijks op het programma.  Toch geloof ik dat de preek een krachtig middel is waardoor God kan spreken, ook tegen jongeren.

Als één op de vijf twintigers ervaring heeft met klachten van burnout of depressie, hoe is het dan met die andere vier? Zouden zij in de chaos en de druk van hun leven niet gebaat zijn bij een beetje eenvoud, een beetje rust en een beetje aandacht? Zouden zij met al die ruis in hun hoofd niet snakken naar rust in hun hart?

Het geloof wordt doorgegeven van grootouders op ouders op kinderen. Maar meestal anders en door tijd en omstandigheden beïnvloed. Dat maakt het gesprek tussen generaties spannend, maar vooral verrijkend. Probeer het maar, wellicht bij de afwas…

Na de dienst waarin ik werd bevestigd als jongerenpastor kwam er een jongere naar mij toe. Ze was bij ons kind aan huis. Maar, zo verzekerde ze me, nu ik deze taak in de gemeente had gekregen, ging dat natuurlijk veranderen… Ze had geen problemen en als ze nog steeds bij mij zou komen zouden mensen dat wel kunnen denken.

‘Misschien wel de belangrijkste weg die alle jongeren bewandelen, op zoek naar hun identiteit, en naar iets wat ‘vonkt’ – allemaal oerreligieuze zaken – is die van de popmuziek. Ik zou de stelling wel aandurven dat de hedendaagse, ook Nederlandstalige muziek, op dit moment de ‘religie voor jongeren’ is.’

Ongeveer een jaar geleden spraken we met een paar collega’s van HGJB en JOP over het thema jongeren en de preek. Zowel vanuit jongeren, hun ouders en jeugdleiders als van predikanten ontvingen we signalen van verlegenheid rondom dit thema. Dit gesprek was de aanleiding voor mijn onderzoek1, waarbij ik vooral het perspectief van de jongeren onder de loep wilde nemen. 

Ze hebben voortdurend contact met de ander. Ze zijn gewend te praten, maar ook te luisteren. Ze zijn opgegroeid in een 24/7-informatiewereld. Deze jongeren zitten niet alleen maar achter de computer, en zijn niet lui, oppervlakkig en ongeïnteresseerd. Deze generatie is slimmer, sneller en socialer dan de generaties voor hen en kan informatie razendsnel verwerken en uit veel bronnen tegelijk putten. Tegelijkertijd blijkt dat communicatie met deze doelgroep met wisselend succes verloopt. Veel ouderen hebben grote moeite de juiste toon te vinden in de communicatie met jongeren.