Menu

Basis

Pastoraat bij ADHD

Basisinformatie en tips

Wat is ADHD?

De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. In het Nederlands noemen we het een aandachtstekort-stoornis met hyperactiviteit. Met aandachtstekort wordt niet bedoeld dat iemand aandacht tekort is gekomen. Het gaat om concentratieproblemen, waardoor het iemand niet lukt om de aandacht bij datgene te houden waar hij of zij mee bezig is.

De belangrijkste kenmerken van ADHD zijn: problemen hebben met de aandacht of concentratie, moeite hebben met organiseren, hyperactiviteit, overbeweeglijkheid en impulsiviteit. Hyperactiviteit geeft aan dat iemand heel druk is in zijn/haar bezigheden of gedachten. Als er geen sprake is van hyperactiviteit spreken we van ADD.

Van oorsprong was ADHD bekend als iets wat alleen bij kinderen voorkwam. Tegenwoordig wordt de diagnose ADHD steeds vaker ook bij volwassenen gesteld. De klachten beginnen vaak wel al op jonge leeftijd, tussen 2 en 5 jaar, en in elk geval voor de leeftijd van 7 jaar.
In 2019 waren er naar schatting 251.500 mensen met ADHD bekend bij de huisartsen in Nederland.

Hoe ontstaat ADHD?

Het is niet duidelijk wat de oorzaak van ADHD is. Wel is duidelijk dat een aantal biologische factoren het risico op ADHD verhogen, zoals:

  • Erfelijkheid: kinderen van een ouder met ADHD krijgen het vaak ook. Broertjes en zusjes van kinderen met ADHD hebben 3 tot 5 keer zoveel kans om het te krijgen.
  • Geslacht: ADHD komt 2 tot 3 keer zo veel voor bij jongens dan bij meisjes. Bij volwassenen zijn er evenveel mannen als vrouwen met de stoornis.
  • Hersenactiviteit: sommige hersendelen van kinderen met ADHD zijn kleiner dan bij andere kinderen. Ook de hersenactiviteit is bij kinderen met ADHD soms minder. De hersenen van mensen met ADHD verwerken informatie uit de buitenwereld anders dan de hersenen van mensen zonder de stoornis.
  • Zwangerschap en geboorte: kinderen hebben meer risico op ADHD als hun moeder tijdens de zwangerschap een hoge bloeddruk had, veel rookte, of veel dronk. Kinderen die te vroeg en met een te laag geboortegewicht zijn geboren, lopen ook meer risico op ADHD.

Sociale factoren hebben geen grote invloed op het ontstaan van ADHD. Opgroeien in een omgeving waar veel spanningen zijn, kan er wél toe leiden dat kinderen langer last houden van ADHD.

Hoe herken je ADHD?

De belangrijkste symptomen van ADHD zijn:

  • problemen hebben met aandacht of concentratie ( bijv. snel afgeleid zijn, moeite hebben met details, niet luisteren)
  • problemen hebben met organiseren (bijv. dingen niet afmaken, alles tegelijk doen)
  • hyperactiviteit (bijv. voortdurend gevoel van rusteloosheid, moeite hebben met ontspannen, niet te stuiten zijn)
  • overbeweeglijkheid (bijv. niet stil kunnen zitten)
  • impulsiviteit (niet denken maar doen)

Mensen met ADHD zoeken vaak spanning en sensatie, omdat die de symptomen van ADHD tijdelijk onderdrukken.

ADHD is moeilijk te herkennen, daarom duurt het bij volwassenen met ADHD regelmatig lang voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Bij kinderen komen veel van de verschijnselen ook voor bij kinderen zonder ADHD. Wel zijn ze bij kinderen met ADHD vaak duidelijker dan bij andere kinderen van dezelfde leeftijd.

ADHD komt vaak voor in combinatie met andere psychische klachten, zoals depressies en angststoornissen. Bij kinderen komt de combinatie met leerproblemen, zoals dyslexie (leesblindheid) en agressief gedrag nogal eens voor. Volwassenen hebben soms ook een persoonlijkheidsstoornis, bijvoorbeeld borderline. ADHD kan verder samengaan met verslaving.

Welke rol spelen geloof en levensbeschouwing bij ADHD?

Voor iemand met ADHD kan het lastig zijn om zijn of haar geloof te beleven, alleen of samen met anderen: bidden en bijbel lezen is lastig als je snel afgeleid bent, een preek volgen is bijna onmogelijk; vergeetachtigheid, niet doen wat je beloofd had, ineens heftig reageren kunnen ervoor zorgen dat de communicatie met anderen in een geloofsgemeenschap moeizaam verloopt. Dat kan voor schuldgevoel en depressieve klachten zorgen, ertoe leiden dat iemand niet meer in een kerk komt en iemands beeld van God beïnvloeden.
Tegelijkertijd kan geloof in een God die genadig is, die rust geeft en voor wie ieder meetelt een grote steun betekenen voor iemand met ADHD.

Deskundigen

  • Vereniging Balans Landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen, voor informatie, hulp en advies.
  • Impuls & Woortblind Landelijke patiëntenvereniging voor volwassenen met AD(H)D, dyslexie en dyscalculie.
  • Netwerk ADHD bij volwassenen
  • Voor informatie over diagnostiek, behandeling en behandelaars van ADHD bij volwassenen.
  • Mind (Fonds Psychische Gezondheid) biedt onder andere een hulplijn aan (Mind Korrelatie) voor informatie, hulp en advies. Telefoon: 0900-1450. (werkdagen van 9.00  – 21.00 uur), chatten kan ook.

Meer weten

Wellicht ook interessant

None

Psychisch lijden en samen gemeente zijn

Vrijwel elke zondag hangt hij rond de ingang van de kerk. Strak in pak. Kind van de gemeente en tegelijkertijd man met onberekenbaar gedrag. Psychoses, waanbeelden, stalkgedrag richting meerdere vrouwen en dreigende woede-aanvallen maken dat de toegang tot het kerkgebouw hem ontzegd is. Dat kon niet anders. Tegelijkertijd voel je zijn hunkering om mee te mogen doen. Wat kun je als kerkelijk werker, predikant, of geestelijk verzorger betekenen in deze rafelige realiteit?

Nieuwe boeken