Dat de filosofische hermeneutiek van Hans-Georg Gadamer van eminent belang is voor theologie en Bijbelwetenschap, staat buiten kijf. Dankzij Gadamer zijn we verrijkt met inzichten die het lezen van de Bijbel en de theologie beslissend hebben beïnvloed. En wat mij betreft ten goede. De dissertatie van Matthias Baum, verdedigd aan de universiteit van Heidelberg, probeert de verbinding tussen de hermeneutiek van Gadamer en de christelijke (systematische) theologie nog uitdrukkelijker te leggen.

Niet toe te geven aan de zelfzuchtige verlangens, die uw ziel in gevaar brengen… – 1 Petrus 2:11 (NBV) Bijbelteksten kunnen in de loop van de tijd soms een eigen leven gaan leiden en roepen dan – wanneer ze los van de oorspronkelijke context worden gelezen – soms andere associaties op dan ze ooit deden. […]

In Judas der Ertz-Schelm – het meest uitvoerige werk dat ooit over Judas Iskariot is geschreven – verzamelde Abraham a Sancta Clara – een beroemd zeventiende-eeuws prediker aan het keizerlijk hof te Wenen – alle legendes over Judas die er in de loop der tijd waren ontstaan.

Met de typisch protestantse nadruk op het Woord – vaak wordt dan bedoeld: het geschreven Woord, de Bijbel – kunnen veel hedendaagse lezers niet meer zo uit de voeten: ‘Ik ben geen lezer, teksten zijn aan mij niet besteed’.1 Soms wordt gedacht dat dat vroeger anders was en dat christenen vanaf het eerste uur fervente Bijbellezers waren; of dat het lezen van teksten toen minder urgent was omdat de verhalen mondeling werden doorgegeven en men bo-vendien over een fenomenaal geheugen beschikte.

Het prestigieuze Institut für Neutestamentliche Textforschung in Münster – hofleverancier van ons Griekse Nieuwe Testament – beschikt sinds enige tijd over een imposante database van bijna 6000 conjecturen op de Griekse tekst van het Nieuwe Testament.1 Een conjectuur is, simpel gezegd, een voorstel tot aanpassing van de grondtekst die niet door handschriften wordt onder-steund.

Bij verwarring over woorden kun je steun zoeken in de hermeneutiek. Hermeneutiek gaat immers over lezen, verklaren en interpreteren: alles wat er gebeurt tussen tekst en lezer. Maar wat als hermeneutiek zelf een verwarrend woord blijkt?

De rol van engelen in de brief aan de Hebreeën In het Nieuwe Testament vinden we een aantal concentraties van teksten waarin engelen een rol spelen, namelijk in de vier evangeliën (met name in het evangelie van Matteüs en het dubbelwerk van Lucas-Handelingen) en het boek Openbaring. Dan is er nog de brief aan de […]

Geloofstaal & cultuurtaal Van alle christelijke feestdagen is Pinksteren – het feest van de uitstorting van de Heilige Geest – wel het minst bekende en in ieder geval meest onbegrepen feest dat de christelijke kerk viert. Het wordt in de praktijk vaak in verband gebracht met een of twee vrije dagen in het voorjaar, zonder […]

Geloofstaal & cultuurtaal In onze cultuur wordt spreken over God vaak gezien als iets dat tot de privé-sfeer behoort en daar vooral ook toe beperkt dient te blijven. Geloven in God mag wel, zeker als je er zelf baat bij hebt, maar je moet er een ander vooral niet mee lastig vallen. Spreken over God […]