In dit artikel bekijkt Gert van Klinken het thema grond, en met name de rol van joodse mensen / Israël, in de loop van de afgelopen jaren. Hugo de Groot blijkt een belangrijke rol te hebben gespeeld in beleid over het al dan niet toelaten van joodse immigranten.

Deze studie van John Dickson (door Margriet Visser-Slofstra vertaald in een soepel eigentijds Nederlands) behandelt een vraag die menig kerklid zich weleens stelt. Stel dat je je verbonden voelt met niet alleen het christelijk geloof, maar ook met het instituut: hoe ga je dan om met de ontegenzeggelijke ellende die in de loop van de geschiedenis uit naam van dat geloof en die kerk zijn aangericht? Dat is een vraag die nadrukkelijk wordt ingebracht door critici die de kerk zelf allang vaarwel hebben gezegd.

Ouderlingen staan in de kerk voor goed bestuur en identiteit. Ze helpen die kwaliteiten te borgen en te communiceren naar binnen en naar buiten. Hun ambt groeit met de tijd mee, maar de kern ervan blijft herkenbaar.

Na twee millennia hebben Gaius Plinius Secundus (maior) en diens geadopteerde neef Gaius Plinius Caecilius Secundus (minor) over belangstelling weinig te klagen. Van de Historia Naturalis van de oudere Plinius verscheen in 2018 bij Athenaeum een mooie vertaling onder de titel De Wereld.

In het gebied noordelijk van de Zwarte Zee lopen de politieke spanningen op. Een expositie in het Allard Pierson-museum in Amsterdam bevindt zich daar nog steeds in opslag, omdat juridisch niet zeker is of de kostbare stukken aan Rusland of aan de Oekraïne terug gegeven dienen te worden. Voor die expositie bestond indertijd alle aanleiding.

‘Ondanks de uiteindelijke nederlaag ervan, valt het belang van de Reformatie voor WitRusland nauwelijks te overschatten (117).’ Dat is een verrassende uitspraak over een land in Oost-Europa. Waarop is dit opmerkelijke oordeel gebaseerd? De kerkgeschiedenis van WitRusland (Belarus) is in het Westen niet algemeen bekend, zeker niet voor wie de taal niet machtig is. Dit boek werd oorspronkelijk geschreven in het Russisch en vervolgens door Callum Walker in het Engels vertaald.

Deze bundel bevat een reeks voordrachten die in 2017 gehouden werden in Göttingen. Thema vormde daar het Bildungskonzept bij Cicero: de opvattingen van de bekende Romeinse staatsman over intellectuele ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor de interactie met levensbeschouwing. Het nog lang als regiotaal beschouwde Latijn was in de tijd van Cicero bezig zich te emanciperen ten opzichte van het Grieks. Kuhlmann meent dat bewondering bij Romeinse prozaschrijvers gepaard ging met een zekere nuchterheid jegens

2011 publiceert Willem Schoorstra in Friesland de roman Rêdbâd. Krony fan in kening. Hij schetst een levendig maar kritisch beeld van de komst van het christendom naar het land van de Friezen. Dat de komst van het nieuwe geloof met het nodige geweld gepaard ging is bekend. Los van de middelen stelt Schoorstra dat het doel van de kerstening vragen oproept.

Het heil laat zich moeilijk in een definitie vastleggen. Bij ons thuis werd het woord eigenlijk alleen door volwassenen gebruikt, in zinnen als: ‘Daar zie ik wel of geen heil in.’ Beter paste het in de Bijbellezing of het geestelijke lied. Het woordenboek van Koenen laat zien dat heil in alledaagse situaties vervangen mag worden door een eenvoudiger term als voorspoed of nut. Tot de kerkelijke sfeer behoren lastiger omschrijvingen als ‘welzijn van de ziel’ of ‘gelukzaligheid’. Die hebben een eigen charme, je herkent het woord vooral op de klank en minder op een precies vastgelegde inhoud.