Mijn kunstgeheugen bestaat zo goed als geheel uit kunstwerken van Europese en Noord-Amerikaanse kunstenaars. Dat realiseer ik me telkens weer wanneer er kunst buiten deze grenzen ter sprake komt in combinatie met de beleving van God en geloof wereldwijd. Toch ervaar ik dat kunst uit de ene cultuur kan raken aan een fenomeen uit een andere cultuur.
Daar sta ik in deze lege kerk. Helder licht schijnt naar binnen. Diepe stilte omringt mij. Dwalend door de kerk word ik door de lege ruimte opgenomen. Mijn ogen gaan over de witte muren om mij heen. Hier en daar verdwijnen ze in de diepte van de nissen in de muur. Mijn voeten trekken over de tegels op de grond, de ene keer groen, dan grijs of okergeel. Boven mijn hoofd ontmoeten de bogen elkaar en word ik beschermd door een witte hemel. Aangekomen in het koor wacht een robuuste houten bank mij op. Een tafel staat even verderop.
Een vrolijk meisje met twee staarten doet een dansje in de kerk. Dat lijkt niet iets wat elke zondag in deze kerk gebeurt, afgaande op de bijna afkeurende blikken van de overige kerkgangers. Op de eerste rij kijken een man en vrouw elkaar aan alsof ze zeggen: ‘Dit kán toch niet?!’ Anderen rekken hun hals om dit onverwacht vrolijke tafereel te kunnen bekijken. Nergens kan er een lachje van af.
In Keulen staat de volledig functionerende parochiekerk Sankt Peter, waarvan tegelijkertijd het laatgotische kerkinterieur een lege ruimte van spiritualiteit is. Sankt Peter biedt namelijk plek voor de dialoog van geloof en liturgie met hedendaagse kunst en nieuwe muziek.
Kunst raakt en inspireert, hoort de landelijke Stichting Platform Kerk en Kunst vaak naar aanleiding van exposities. Dat is zeker het geval als deze kunst thema’s verbeeldt, die verbonden zijn met God en geloof en als de expositie in een kerkgebouw is. Platform Kerk en Kunst zet zich in voor meer kunst in de kerk. Waarom is dit belangrijk en hoe brengt het latform dit in de praktijk?
‘Kunst biedt troost, verbinding en inspiratie’ kopte de Volkskrant op 22 maart 2021 boven een artikel over een petitie om musea en presentatie-instellingen te openen. Ook in de context van online kerk-zijn biedt kunst troost, verbinding en inspiratie. Het gemeentekunstproject Veerkracht van de PKN Zeist-West is hier een mooi voorbeeld van.
Contemplatie en kunst gaan hand in hand. Van Dale geeft aan dat contemplatie ‘vrome overdenking’ en ‘religieuze bezinning’ is. Het werkwoord contempleren houdt in dat je ‘overdenkend beschouwt’. Dat is precies wat ik doe als ik een beeldmeditatie schrijf. Het begint met zoeken naar beelden die bij het thema van het nummer passen. Of de beelden vinden mij. Bij deze zoektocht ontdekte ik dat vooral kunstwerken met mensen, het gelaat en het kruis mij aantrekken.
