‘Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn,’ zegt de uitdrukking (vergelijk Matteüs 6:21). Dat geldt ook in het boek Ezra: waar de tempelschat is, daar zal ook het hart van het volk Israël zijn. Cyrus geeft namelijk het volk de opdracht terug te keren, de tempel te herbouwen en de tempelschat die al die tijd in hun ballingsoord is geweest, mee terug te nemen. Waar die schat is, daar zal het hart van Israël zijn. Niet meer in Babylonië, maar weer in Jeruzalem in Juda.

Bij de berg. Op de berg. Onderaan de berg. Heel Exodus 19 speelt zich af rond een berg, en wel ‘de berg’ (Hebr.: hahar), met de nadruk op het lidwoord. Een bijzondere berg dus. Op deze plek ontmoette Mozes in Exodus 3 de Heer. Nu mag het volk Hem daar ontmoeten. Of beter gezegd: het volk hoort God, maar ziet Hem niet. Het duurt tot Exodus 40 voordat God onder het volk komt wonen. Tot die tijd is het: God op de berg, het volk onderaan de berg en Mozes daar steeds tussenin.

Op je tachtigste een nieuwe carrière beginnen, dat gebeurt zelden. Soms is er een politicus die toch nog één keer probeert die belangrijke positie te krijgen. Maar voor de meesten is het dan mooi geweest. Mozes daarentegen begint juist op z’n tachtigste met een heel nieuwe uitdaging. Hij was herder en wordt voorganger. Maar van harte gaat dat niet.

Als in een Hollywoodfilm zoomen we na het algemene verhaal over het Hebreeuwse volk in Egypte (Exodus 1) in op het kleine verhaal van één gezin. Dit is geen beproefde verteltechniek om het grote verhaal dichtbij te brengen, maar gaat om veel meer. Als Exodus 2:1-10 gelezen is, beseft de lezer dat het grote verhaal juist nu begint. Het verhaal van bevrijding begint door deze kleine jongen uit dit ene gezin uit de stam van Levi.

In 70 na Chr. liggen Jeruzalem en de tempel in puin. De Romeinen onder leiding van Titus hebben de stad kort en klein geslagen. Dat beeld heeft de schrijver van Lucas 19 voor ogen als hij Jezus laat wenen over de stad. Maar het is meer dan historie, het is ook eeuwenoude profetie. Want ook Jesaja 1 zag een geslagen Jeruzalem: niet letterlijk, maar figuurlijk. Want een stad waar onrecht gebeurt, en waar het gedrag g/Godgeklaagd is, die ligt in puin.

Het is verleidelijk meteen op het overbekende verhaal van de barmhartige Samaritaan in te gaan. Maar spannender is het om de gedeelten uit Deuteronomium en Lucas naast elkaar te leggen vanuit de vraag die in beide doorklinkt: Wat moet ik doen? Het is een heel actuele vraag, want iedereen loopt vandaag de dag tegen dilemma’s aan.

Het is een overbekend bijbels beeld, de herder en zijn schapen. Deze zondag komt het in de drie lezingen op heel verschillende wijze steeds terug, als beeld van de relatie tussen God en mensen.

‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen’ (Lucas 2:10). Zoals de engel het in het kerstverhaal zegt, zo is de letterlijke betekenis van het woord evangelie: goed nieuws.

Vroeger ging het vooral over de tegenstelling tussen ‘hemel en hel’. De hel was makkelijk bereikbaar en de plek voor alles en iedereen wat fout was. De hemel was het paradijs, en alleen via een smalle moeilijke weg te bereiken.