De koning had een onrustige nacht en Hamans wereld keert zich compleet om. Tussen de twee drinkfestijnen in gebeurt een heleboel. Haman dacht dat hij alles in het leven had bereikt wat hij wilde: enorme rijkdom, tien zonen, de op handen zijnde erkenning door de koning en respect dat hij zich, zij het met harde hand, wist te verschaffen. Maar nu komt Haman thuis van een nachtmerrie.

De ‘historische novelle’ komt tot haar einde en daarmee breekt een hoopvol en hopelijk ook definitief nieuw begin aan: het behoud van een volk dat ten dode opgeschreven was. Tevens horen we van een besluit tot een permanente herinnering aan ondergang en opgang door middel van vastgestelde feest- en gedenkdagen. Maar daarvoor moet nog een
belangrijke kwestie besproken worden.

Je kunt het boek Ester wel een gelegenheidsgeschrift noemen. Een reactie op een gewelddadige vervolging, literair geantedateerd, met een andere locatie dan waar deze in werkelijkheid heeft plaatsgevonden (hier de burcht in de stad Susa in Perzië). Een vorm van verzets- of onderduikliteratuur, ter bemoediging, zoals ook de eschatologische prediking die functie heeft. Je schrijft uiteraard met het oog op het heden, maar om niets aan de grote klok te hangen, situeer je de situatie in het verleden en op een andere plaats. Hoe dan ook: een goed gecomponeerde novelle.

Het boekje Ester wordt in de introductie die de NBV erbij geeft, een novelle genoemd. Dat genre, zo luidt de definitie, kent één hoofdpersoon, die we leren kennen op een eendimensionaal keer- of hoogtepunt in zijn/haar leven. Zijn/haar karakter ontwikkelt zich nauwelijks. Er zijn in dit verhaal wel meer handelende personen. In dit hoofdstuk is het in elk geval Mordechai die de hoofdrol speelt: twaalf keer valt zijn naam.

‘Na deze gebeurtenissen’ – dat wil zeggen: nadat in hoofdstuk 1 is verteld hoe koningin Wasti is ontboden op het feest van koning Ahasveros, hoe zij heeft geweigerd te komen en daarom door de koning is geroyeerd – na deze gebeurtenissen ‘gedenkt’ Ahasveros wat zij heeft gedaan en wat over haar is ‘besloten’ (Hebr.: gazar – 2:1). Dit werkwoord kan ook betekenen ‘buiten een gemeenschap gezet zijn’. Wasti is geheel en al weg, uit het zicht, uit de gemeenschap.

In hoofdstuk 4 wordt de verandering beschreven die Ester doormaakt. Van mooi meisje dat luistert naar haar oom en haar komaf verzwijgt, dat luistert naar de hoveling die haar aanraadt zich op te doffen, en dat de wetten van de koning niet wil overtreden ondanks de dreigende catastrofe voor haar volk; naar een koningin die bevelen geeft, die uit haar eigen schaduw treedt en moed bewijst: ‘Ga (…) doe niet (…) ik zal (…) ik zal gaan’ (4:16). Zij verandert van iemand die de blik naar binnen richt, in iemand die opkijkt en het wezenlijke in zicht neemt.

Bij 2 Koningen 4,42-44 en Marcus 8,1-21 Op aarde wordt honger geleden. In de Bijbel wordt deze honger niet als onontkoombaar beschouwd. Elisa, ‘de man Gods’, laat honderd mensen voeden met het voedsel dat aanwezig is. Daarbij klinkt ‘het woord van de Eeuwige’ (Hebr.: dabar JHWH): ‘eet en er zal overblijven’ (2 Koningen 4,42-44). De […]

Bij Efeziërs 2,11-22 Efeziërs 2,11-22 is het tweede gedeelte van een betogende uitwerking van wat Paulus eerst bezongen en in gebed verwoord heeft in Efeziërs 1. Het springende punt hierbij is dat in Christus de ‘scheidsmuur’ tussen joden en niet-joden is neergehaald (Efeziërs 2,14). Vanaf hoofdstuk 3 zal Paulus zijn eigen dienst ook nadrukkelijk in […]

Bij Ezechiël 18,1-4.25-32, Filippenzen 2,1-13 en Matteüs 21,23-32 De lezing uit de Filippenzenbrief is een krachtige getuigenis over wat Jezus van Nazaret deed, deze werker in de wijngaard die ja zei en trouw was aan zijn opdracht tot de dood toe. Zo gaat de parabel van de twee zonen anders klinken. Ging het in de […]