Biddag 2021 biedt de gelegenheid om terug te blikken op de coronacrisis die zich aandiende in 2020. Op Biddag is daarbij de invalshoek vooral die van arbeid en economie. Iedereen ondergaat de effecten van deze crisis, maar mensen die zich vóór het uitbreken van de crisis al in onzeker flexibel werk bevonden, zijn onevenredig hard getroffen. Zij verloren vaak als eersten hun werk. Tegelijk is er juist op Biddag ook altijd alle aanleiding om vooruit te blikken. Immers ‘zij die in tranen zaaien, zullen oogsten met gejuich’ (Psalmen 126:5).

Teksten over vasten en verootmoediging staan centraal bij het begin van de Veertigdagentijd. Dat mag wel programmatisch genoemd worden voor deze periode. Het gaat hierbij vooral om de vraag hoe de mens zich moet verhouden tegenover God. Niet manipulatief, maar met een oprechte en deemoedige houding. De achterliggende intentie bij de praktijk van het vasten of bidden is van doorslaggevend belang. Met welke bedoelingen gedraagt iemand zich als een religieus persoon, en welke innerlijke motieven spelen een rol?

Ik begin graag met de laatste woorden van de psalm (85:14), die volgens mij het beste zo te vertalen zijn: ‘Gerechtigheid gaat voor Hem uit, Hij maakt [haar] tot een weg [voor] zijn voetstappen.’ De laatste drie woorden (Hebr.: wejasem ledèrèkh pe‘amaw) worden in elke vertaling weer anders weergegeven. Maar de portée van het slotvers moet wel zijn dat tsèdèq (= geleefde gerechtigheid) de ruimte is die we maken voor de komst van de Eeuwige, de manier waarop we Hem verwelkomen. Dat is een prachtig motto voor de eerste zondag van Advent.

Hieronder bespreek ik de gelijkenis van de twee kinderen (Matteüs 21:28-32). Achtereenvolgens komen ter sprake de eigenaar van de wijngaard (= God), de wijngaard en de twee kinderen.

Het is niet ‘per ongeluk’ dat er bij Matteüs twee spijzigingsverhalen te vinden zijn. Het heeft te maken met de verspreiding van het Koninkrijk, eerst naar Israël en dan naar de volkeren. Het verdient daarom aanbeveling deze zondag verder te lezen dan Matteüs 15:28. Daarna wordt namelijk verteld over de tweede spijziging: de spijziging van de vierduizend waarbij zeven volle korven overblijven.

Achter je bureau bereid je je voor op de dienst van zondag. Je leest de selectie van de teksten die ‘ons’ gegeven zijn. Eerst Jesaja met ‘de wateren, de hemelen, het stof van de aarde, de bergen, de heuvelen in balans’ (40:1). Hij ziet evenwicht en overwicht om verbluft stil te staan bij Gods niet te meten of te peilen, volstrekt uitzonderlijke verhevenheid en almacht. Naast God zijn de volkeren als een druppel die aan de rand van een emmer is blijven hangen. De Libanon komt brandstof tekort, wil je God eren met een passend brandoffer.

‘Juich, Sion – de koning van God is in aantocht,’ roept Zacharia. Zittend op een bescheiden rijdier draagt Hij gerechtigheid en zege, strijdwagens en paarden verjaagt Hij. Wereldwijd brengt Hij vrede. De psalm roept op tot lof aan God om zijn grote en goede daden – ook aan kleine en gebukte mensen (145:14-16). De apostel schrijft aan de Romeinen hoe mensen die zich toevertrouwen aan de Heer vrij zijn tot gerechtigheid, geen slaaf meer van de zonde. Leven, niet meer de dood is hun deel.

Op deze zondag lezen we weer een stukje verder in de Rede op de Berg. Dat is de eerste van de vijf grote redes die Jezus bij Matteüs houdt: 1. de Bergrede (Matteüs 5-7); 2. de uitzending van de discipelen (Matteüs 10); 3. de rede over de gelijkenissen van het Koninkrijk; 4. de gemeenterede (Matteüs 18); 5. de rede over de laatste dingen (Matteüs 23-25). Jezus is hier ook voor de eerste keer ‘de berg’ op gegaan, van de in totaal zeven keer dat Hij dat bij Matteüs doet, met zijn leerlingen, met Satan, en alleen, om te bidden.

Sefanja is een boek vol van Gods oordeel, teleurstelling en boosheid over onrecht. Een opstandige, bezoedelde, gewelddadige stad die niet luistert, niet op God gericht is, leiders die als brullende leeuwen rondgaan en rechters die als wolven mensen tot prooi maken, gewetenloze bedriegers die zich als profeten voordoen en priesters die wat heilig is ontwijden en de wet geweld aan doen. Heel Sefanja, tot aan het gedeelte dat voor deze zondag op het leesrooster staat, is er vol van.