Het vijfde boek van Mozes spreekt in hoofdstuk 4 dankbare verbazing uit over Gods verbondenheid met zijn volk in Mozes. In de hele geschiedenis van God met de mensheid kwam zo’n unieke verbondenheid niet voor (Deuteronomium 4:32-33). De beproevingen logen er niet om, maar ook Gods wonderdaden niet (4:34). Jullie boffen dat jullie dit te zien gekregen hebben (4:35) en je hebt zijn woorden ook nog mogen horen (4:36). God zelf heeft jullie bevrijd (4:37). Onderhoud dan zijn geboden, dan is deze band niet kapot te krijgen en zal het jullie goed gaan (4:40).

Pasen – een nieuw verbond. Ingezet tijdens de herdenking van de uittocht uit Egypte, al aangekondigd door Jeremia, gesloten door Jezus. Wat was de aanleiding voor dit nieuwe verbond en wie was Jezus om het te sluiten?

Jezus heeft gehoord dat Johannes vermoord is. Hij ‘wijkt uit’ met een schip en wil alleen zijn. Het in het Grieks gebruikte woord anachooreoo heeft voor mij de klank van zich uit de voeten maken. De grond daaronder wordt Hem te warm. Hij voelt de hete adem van Herodes in zijn nek.

Wie de tekst van Exodus 24 rustig doorleest, krijgt de indruk dat hier meerdere reporters elkaar afwisselen, zoals je dat kent van voetbalverslaggeving op de radio: als de één achter adem is, neemt de ander het over. Maar je krijgt bovendien de indruk dat ze niet allemaal naar dezelfde wedstrijd kijken. Het kopje dat de meeste bijbeledities erboven zetten, luidt: ‘De verbondssluiting’, maar het verhaal is allesbehalve sluitend.

Niet voor de eerste keer staan ze tegenover elkaar: God en Farao. Een titanenstrijd. Farao, aan de top van de piramide; zoon van de RaRa’s, de goden van Egypte; de godenzoon die hemel en aarde verbindt en de maatschappij aan zijn voeten heeft. Daartegenover een God die geen naam heeft dan een onuitsprekelijke, JHWH, de Ene, die van zichzelf zegt: Ik ben reddend tegenwoordig. En naast die onuitsprekelijke nog onuitgesproken God staat zijn vertrouweling, die zegt: Ik kan niet spreken. Spreken tegenover niet kunnen (willen?) spreken én niet (kunnen? willen?) horen.

Jezus kan Jezus niet zijn als Hij niet oog in oog heeft gestaan met Mozes en Elia. Hij staat geworteld in de Wet en de profeten. Het verhaal dat Matteüs erover geeft, staat net als bij Marcus vlak na de belijdenis van Petrus en de eerste lijdensaankondiging. Met Mozes en Elia spreekt Hij over zijn uittocht die Hij in Jeruzalem zal gaan voltrekken.

De perikoop uit Jesaja is een vrij ontoegankelijke tekst. De Nieuwe Bijbelvertaling grijpt behoorlijk in om de tekst enigszins begrijpelijk te maken. Het grote verschil met de meer letterlijke Naardense Bijbel of Herziene Statenvertaling valt meteen op. Het is ook wel belangrijk om te begrijpen waar deze perikoop over gaat. De tekst is er belangrijk genoeg voor. Deze legt daarnaast een stevige bodem onder de bekende woorden uit het evangelie, Matteüs 5:13-16.

Wie als kind van Abraham benoemd wordt, weet zich deel uitmaken van een eeuwenlange traditie van goddelijke ontferming en beloften. Wie tot de kinderen van Abraham gerekend mag worden, is een terugkerende discussie door het Lucasevangelie heen en wordt in Lucas 19 verbonden met Jezus’ identiteit als Mensenzoon.

Onze zondag belicht Gods barmhartigheid, verwijst dus naar de tweede zondag na Pasen, Misericordias Domini, ‘de Goedertierenheid des Heren’ (Psalmen 33:5b). In de oudtestamentische tekst laat de Eeuwige zich in zijn toorn aanspreken op zijn trouw en zijn imago voor de volken. Maar toorn is niet nodig als achtergrond van Gods barmhartigheid. De nieuwtestamentische tekst nodigt uit, zonder over Gods toorn te reppen, om te delen in Gods vreugde. Deze zondag legt dus ook verband met de vierde zondag in de Veertigdagentijd, Laetare, ‘Verheug je’ (Jesaja 66:10).