De tijd dat we ons zorgen maakten over ons behoud, of we wel of niet gered zouden worden in gelovig/godsdienstig opzicht, lijkt voorbij. We zijn ons nauwelijks meer bewust van de situatie waaruit of waarvan we dan gered zouden moeten worden. Een eeuwige verdoemenis? Intussen is het wel een evangelische vraag, een vraag die in het evangelie gesteld wordt. Zijn het er veel, of zijn er maar weinigen die gered worden? Wat is daarop uw antwoord?

Vuur is in bijbelse teksten een krachtig beeld van Gods aanwezigheid. Als een stem uit het vuur klinkt Gods woord telkens weer in Deuteronomium. Als vuur is Gods aanwezigheid zichtbaar bij de uittocht. Gods oordeel en toorn uiten zich in vuur, en dat vuur gaat op de dag van JHWH aan Gods komst vooraf. Zowel Jeremia als Lucas maken dan ook gebruik van dit beeld om hun boodschap kracht bij te zetten.

Te midden van de zomer, van vakantie, ontspanning, voor velen van genieten van de aangename aspecten van ons leven, doen de teksten van deze zondag onze blik richten op Gods toekomst met de wereld, weg van ons individuele leventje. In dezelfde tijd waarin de schrijver van Genesis 1 de schepping in den beginne niet anders weet te prijzen dan met een loflied, viert de schrijver van Jesaja 56-66 de doorgaande schepping met een groot tafereel van haar doel. Of dit vooruitzicht leven en handelen bepaalt, hangt af van de plaats waar je hart is.

In zowel Prediker 2 als de gelijkenis uit Lucas 12 lijkt een nog steeds actuele zingevingsvraag te worden aangesneden: wat is nu werkelijk de waarde van het leven? In de context van het evangelieverhaal gaat het in bredere zin om de vraag: wat is het leven waard voor God? Farizeeën en schriftgeleerden zien het leven als handelswaar, net zoals ze een waardentabel hanteren voor de offerdieren. Maar God, voor wie alle leven even dierbaar is (Lucas 12:6-7), heeft geen plaats op deze balans.

In het verhaal over Sodom balanceert een hele gemeenschap op het scherp van de snede. De Sodomieten hebben met elkaar een levensstijl opgebouwd die andersdenkenden en -handelenden uitsluit, controleert en beknot. Er is al geen totalitaire overheid meer die de bevolking onderdrukt, maar de bevolking zelf bestaat uit daders en slachtoffers; onrecht is tot recht verheven.

Uit Psalmen 15 kunnen we afleiden dat de Schriften partijdig zijn. Er wordt gekozen tegen degene die zijn of haar metgezel ‘lastert’ of ‘kwaad doet’ (Psalmen 15:3 – Naardense Bijbel). Die partijdigheid zien we terug in beide lezingen uit Tenach en Evangelie, waarin het gaat over onderlinge pijn tussen twee vrouwen. Bij Hanna en Peninna gaat de pijn over de liefde van een man en het wel of niet hebben van kinderen. Bij Marta en Maria draait de pijn om de goedkeuring van een man en de betekenis van dienstbaarheid. In beide verhalen worden bestaande patronen doorbroken.

Het is verleidelijk meteen op het overbekende verhaal van de barmhartige Samaritaan in te gaan. Maar spannender is het om de gedeelten uit Deuteronomium en Lucas naast elkaar te leggen vanuit de vraag die in beide doorklinkt: Wat moet ik doen? Het is een heel actuele vraag, want iedereen loopt vandaag de dag tegen dilemma’s aan.

Zijn we nog missionair, of is inmiddels de missiemoeheid toegeslagen? Dan is de lezing uit Lucas een ongenode gast. Jezus zendt zeventig mensen vooruit. Hij gebiedt ons te bidden om meer: ‘Bidt dan de Heer van de oogst, dat Hij arbeiders uitzendt in zijn oogst’ (10:2). Voor ‘uitzenden’ of ‘sturen’ staat letterlijk: uitwerpen. Dat weinig zachtzinnige woord hoor je meestal als het gaat om demonen die eruit gesmeten worden. Maar misschien is het voor missiemoede mensen soms wel net zo nodig uit de onwillige schuchterheid gewórpen te worden, de oogst in.

Vijftien jaar geleden schreef ik voor deze zondag over dezelfde teksten uit 1 Koningen en Lucas een bijdrage waar ik nog steeds achter kan staan. Een paar zaken wil ik wel graag verdiepen en daarbij ook de andere lezingen betrekken.