Erik Borgman betoogt dat het eigene van geestelijke verzorging verloren gaat nu de geestelijke verzorging steeds meer een seculiere professie is geworden. Hij pleit voor een versterking van de theologische basis onder de geestelijke verzorging, om de publieke rol goed te kunnen vervullen. In deze bijdrage gaat Gaby Jacobs in op het wedervaren van de humanistisch geestelijke verzorging, tot voor kort nog humanistisch raadswerk geheten.

Tijdens de coronacrisis hoorden we het dagelijks: ‘Blijf thuis als je klachten hebt. Houd anderhalve meter afstand. Was regelmatig je handen.’ Was regelmatig je handen, dat klinkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het zeker niet. Schoon water lijkt overal aanwezig, maar is een schaars product. 85 procent van het drinkbare water in de wereld wordt gebruikt voor voedsel en drank. De productie van een kilo varkensvlees kost 4.800 liter water, voor de productie van een kilo rundvlees is het drievoudige nodig, 15.500 liter. Voor een kopje koffie gebruiken we 140 liter water.

Het boeddhisme is populair in het Westen. Dit mag een modeverschijnsel lijken, er is ook sprake van een serieus westers boeddhisme dat de maatschappij in vele vormen weet te bereiken. Het westers boeddhisme moet eigenlijk gezien worden als een eigen zelfstandige ontwikkeling. Opmerkelijk is dat dit boeddhisme in het Westen doorgaans niet als een ‘religie’ wordt beschouwd.

Aan het eind van dit themanummer is het goed terug te blikken op de verschillende bijdragen in dit rijke Handelingen-nummer. Rijk, omdat het de prachtige diversiteit laat zien van geloven in Nederland anno 2019.

Als zevenjarig jongetje verbaasde ik me over de stelligheid waarmee de pastoor zijn boodschap bracht – hoe wist die man dat allemaal zo zeker? Als tienjarige verloor ik mijn geduld bij de Hare Krishna’s – waarom moest dat chanten een eeuwigheid duren?

In ons multireligieuze land zijn behalve de basiskleuren van de grote religieuze tradities ook steeds meer mengkleuren te zien. Dan gaat het om mensen die zich laten inspireren door meer dan één religieuze traditie en hun leven daarmee op creatieve wijze inrichten.

Leo Lucassen is directeur Onderzoek van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam en hoogleraar Global Labour and Migration History aan de Universiteit Leiden. Samen met Henk van Houtum publiceerde hij het boek Voorbij Fort Europa. Een nieuwe visie op migratie (2016). Samen met Paul Scheffer en Ernst Hirsch Ballin is hij uitgever van de essaybundel Regie over migratie. Naar een strategische agenda van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2018). Onlangs verscheen in geheel herziene en geactualiseerde editie Vijf eeuwen migratie, waarin Leo en Jan Lucassen meningen over de lange en rijke Nederlandse migratiegeschiedenis toetsen aan de historische feiten.