In het Rietveld bij Hazerswoude staat de ‘Groene Kathedraal’, niet te verwarren met het landschapskunstwerk met dezelfde naam in Flevoland. De bouw ervan begon bij toeval: kweker Tom van Dijk had een paar beuken over en zette die op een rijtje. Er kwam een klokkentoren bij. ‘Toen dat er allemaal stond, ging het wel heel erg op een kerk lijken.’ Kunstenaar Jeroen Dijkhuizen maakte de raampjes.

Als je een kerk binnenkomt, heeft het licht dat door de ramen valt dan invloed op hoe jij die ruimte beleeft? Maakt het verschil voor je of de ramen transparant zijn of dat het glas een kleur heeft? De Goudse Glazen zijn uitgangspunt van deze handreiking. ‘Het ware Licht, dat ieder mens verlicht, kwam in de wereld.’ (Johannes 1:9)

Het is een bekend verhaal: Franciscus restaureerde met zijn eigen handen enkele Umbrische kerkjes. Het werk aan het herstel van Gods huis is het antwoord op zijn roepstem om de heilige ruimte van de kerk in te richten en te koesteren. Een ander bekend verhaal – Franciscus’ kus aan een melaatse – laat een andere heilige ruimte zien. De ruimte in de uitgesloten ander. Ook die eerbiedigde hij.

In De Arkgemeenschap ontmoette psycholoog, theoloog en hoogleraar Henri Nouwen de gehandicapte Adam. Dankzij de zorg voor hem kreeg Nouwen het thuis waarnaar hij zo verlangde: “Niet alleen een thuis samen met aardige mensen, maar een thuis ook in mijn eigen lichaam, in het lichaam van de gemeenschap, het lichaam dat de Kerk is, en ook in het lichaam dat God is.”

De adem is een Godsgeschenk en God kan je genezend aanraken – of zelfs je lichaam heftig beroeren. Bij mystici is het lichaam belangrijk, onder meer als voertuig voor de eenwording met God. Bijbelteksten en ervaringen van Beatrijs van Nazareth en Theresia van Avila bieden in deze handreiking opstapjes om zelf te ontdekken hoe het is om God te voelen.

In de zestiende eeuw werden in het Arnhemse St.-Agneskloos-ter de Arnhemse mystieke preken geschreven. Deze preken verbinden de mystieke vereniging met God met de viering van de liturgie. In de ‘kerkwijdingspreek’ staat hoe de ruimte van de kerk en de liturgie die daar plaatsvindt, hand in hand gaan met wat er in de innerlijke ruimte van de mens gebeurt – in de tempel van de ziel.

In de Middeleeuwen danste men in en rond de kerk – ook al mocht dat niet van hogerhand. De dans was symbool voor de hemelse heerlijkheid en tegelijk tekenend voor het vieren van gemeenschap tussen aardse mensen. Kerkgangers zijn inmiddels minder spontaan geworden, verlegener. Maar waar wél in de kerk gedanst wordt, is dat een intense, meditatieve of blije gebeurtenis. Een pleidooi: ‘Haal de kerkbanken eruit!’

Games zitten vol met religieuze referenties: christelijke, joodse, islamitische en nog meer. Je kunt met wierook zwaaiende, Gregoriaans zingende monniken tegenkomen, bijbelse personages. Games bieden nieuwe perspectieven op oude religieuze verhalen. Science fiction opent bovendien een ruimte waarin geëxperimenteerd kan worden met nieuwe wetmatigheden en met een universum zonder religiestress.

De twaalfde-eeuwse Hildegard van Bingen beschrijft twee visioenen waarin ze de ordening van het universum zag. Het ene gaf het universum weer in de vorm van een ‘kosmisch ei’, het andere als een ‘kosmisch rad’. Ze tonen een totaalvisie op de schepping, die haaks staat op de visie van de moderne mens, die de maat lijkt van alle dingen.