Zoals kinderen vroeger gespeend werden (tot hun derde ontwenden ze stap voor stap de moederborst), zo worden gelovigen in fases volwassener in hun omgang met God. Johannes van het Kruis beschrijft met deze metafoor hoe God beginnende gelovigen omhoog wil trekken naar een hogere graad van liefde.

Het doel bij geestelijke begeleiding is de ‘wedergeboorte’ van de begeleide, die zich in een overgangsproces van oud naar nieuw bewust wordt van zijn of haar ‘echte zelf’. De cisterciënzer André Louf beschrijft hoe in zo’n gesprek de begeleider op het juiste moment een Woord kan spreken.

Sommige mensen die hun hele leven wijden aan God, slaan de weg van de beschouwing in, de contemplatie. Dan begint een eenzame weg. Het veertiende-eeuwse boekje De Wolk van niet-weten wil deze geroepenen begeleiden in hun ontwikkeling.

Noud Fortuin werd geboren in het lichaam van een meisje, maar kwam erachter dat hij eigenlijk een jongen is. Tijdens zijn transitie speelden kerk en geloof een belangrijke rol. Inmiddels zet hij zich in om een plek te creëren voor lhbtqi’ers die in minder tolerante kerkelijke omstandigheden verkeren.

De gestalttherapie heeft een paradoxale kijk op verandering. We veranderen niet door te proberen te worden wat we niet zijn, maar door te worden wie we zijn. Wie tracht te veranderen doet dat door een ontbrekende tegenpool na te jagen. Je ‘moet’ je moeilijke jeugd vergeten, je lacht je verdriet weg. Maar in het ‘creatieve midden’ bevindt zich een vruchtbare leegte. Daar kom je uiteindelijk ook de ander tegen, en de Ander.

In het leven heb ik vooral geleerd dat je nooit moet wachten als je geroepen wordt. Ik werd een paar maanden geleden gebeld door een oudere man uit onze kerk. Hij was ziek en wist dat hij ging sterven. Hij had in overleg met de leden van onze uitvaartgroep alles op papier gezet over zijn laatste afscheid. Alles was geregeld. En toch wilde hij me zien en nog een keer spreken. Ik ben meteen naar hem toegegaan.

Bij de doop laat de dopeling het oude leven achter zich, en neemt hij of zij de ‘nieuwe mens’ aan. De doop markeert het moment van de transitie. Tegelijk is het een levenslang proces om Jezus werkelijk na te volgen.

Jonge professionals kunnen in hun laatste studiejaar monastieke inspiratie opdoen in de minor ‘Expeditie Benedictus’. Ook maken ze kennis met meditatietechnieken. Na afloop beschrijven ze hun spirituele reis en geven ze aan wat deze in gang heeft gezet. Ze doen dat in de vorm van een ‘persoonlijke levensregel’. Hun docenten over wat er gebeurt: ‘Ze zijn niet meer thuis maar ook nog niet aangekomen in het nieuwe gebied.’

De ene sociale situatie vraagt om vousvoyeren, de andere om tutoyeren. In de loop van de afgelopen decennia is bovendien jij meer gemeengoed geworden dan u. In beide gevallen betekent de wisseling tussen u en jij een overgang, een transitie, voor de spreker en de aangesprokene. Ook God wordt meer en meer ‘Jij’ genoemd. Er is iets veranderd. Ook als je kiest voor ‘U’, klinkt ‘Jij’ door.