Voor u ligt het derde nummer in de jaargang: in transitie. We zijn de jaargang begonnen met persoonlijke transitie en vervolgden met transitie in gemeenschap. In dit nummer gaat het over transitie in leiderschap. Het laatste nummer gaat over een thema uit de oosterse kerk: theosis.

Overal ter wereld staat het leiderschap ter discussie. Ook bij de laatste verkiezingen in Nederland was dat de inzet. Sigrid Kaag zette in op een afrekening met de managementachtige bestuursstijl van Rutte en won fors met haar roep om nieuw leiderschap. Het is nog maar de vraag wat we daarvan te zien krijgen. Wat verder bij ons vandaan zien we wat ik ergens zag uitgedrukt in de term presidentialisering.

Wetenschappers zagen verwonderd hoe voorbij ‘de rand van chaos’ orde ontstaat. Eenzelfde fascinatie kan leiden tot een geheel andere visie op leiderschap. Ook belangrijk is het perspectief dat niemand buiten de organisatie staat en dat wat er gebeurt in feite het resultaat is van de interacties van velen.

Gideon van Dam beschrijft hoe hij als geestelijk begeleider omgevormd wordt: ‘De ander en ik mogen persoonlijke zorgen, oordelen, bevangenheid loslaten. Het besef mag gaandeweg groeien dat het leven niet om mij draait. Maar ook kan de begeleide terugvallen naar het zelf willen sturen, bevangen blijven door zorgen. In dat proces – hoe dat ook verloopt – verander ik zelf, word ik omgevormd in een richting die mij steeds weer blij verwondert.’

De Bijbel, paus Franciscus en de leefregel van de benedictijnen zeggen veel over goed leiderschap. Rode draad is: wees nederig en aanwezig.

Marguerite Soeteman-Reijnen, voorzitter van Topvrouwen.nl, is geïnteresseerd in het leiden van veranderingen. ‘Transitie in leiderschap heeft vooral te maken met aanspreekbaar blijven, zaken bespreekbaar houden en kijken of je als leider je aanpak en invalshoek dient te heroverwegen.’

Wat is leiderschap en hoe transformeert een ‘gewoon mens’ zich in een goede leider? De bijbelse en latere Joodse geschiedenis kent vele leiders, goede en slechte, zowel geboren koningen als zij die nolens volens de leiders van hun volk werden. Mozes sprak aanvankelijk tot God: ‘Stuur iemand anders.’ Koning Saul begon goed, maar zijn psychische aandoening kreeg de overhand. Achab was verdorven.

In het bijbelboek Ester staat hoe koningin Ester in een penibele situatie de leiding in handen neemt. Het verhaal wordt getekend door een diepe spiritualiteit. Ester begint met een periode van inkeer: ze gaat vasten. Ze observeert. De tijd is haar bondgenoot; ze durft te vertragen, waardoor het kwaad uiteindelijk aan zichzelf ten onder gaat.

De spectaculaire ontwikkeling van wetenschap en technologie heeft niet alleen veel zegeningen gebracht, maar ook krachten die een bedreiging vormen voor het voortbestaan van de mensheid. Leidinggevenden in politiek, economie, wetenschap, cultuur en media worden geconfronteerd met tal van beleidsvragen. Deze kunnen niet bevredigend beantwoord worden zonder zicht op het Transcendente, zo stelt Edy Korthals […]