Wat pastorale handboeken schrijven over onderling pastoraat laat een op-vallende discrepantie zien tussen het uitgangspunt dat gemeenteleden het subject van pastoraat zijn, en de inhoud waarin de stem van het gemeentelid nauwelijks wordt gehoord. Dat is theoretisch een probleem, maar ook praktisch, want het sluit niet meer aan bij de veranderingen in het gemeentezijn. Als begin van een oplossing voor dit probleem presenteer ik hier een onder-zoek naar wat gemeenteleden kenmerkend vinden voor onderling pastoraat.

Na de liberale omwenteling van 1848 fungeerde de naam van de filosoof Spinoza als een wachtwoord voor het liberaal-zijn. Zijn denken bood, in een situatie waarin gevestigde religieuze tradities sterk aan betekenis inboetten, de gelegenheid de moderne natuurwetenschap geheel serieus te nemen en tegelijk een nieuwe eenheidsvisie, een nieuw beeld van mens en wereld voor ogen te krijgen. Daarmee speelde de naam Spinoza tegelijk ook een constitutieve rol op de scheidslijn tussen het liberalisme en een zich nieuw constituerende orthodox-gereformeerde stroming.

De laatste decennia is in tal van protestantse gemeenten in Nederland de avondmaalspraktijk aanmerkelijk gewijzigd. Waar vroeger in kerken van de gereformeerde traditie tafels werden opgesteld, waaraan de belijdende leden van de gemeente, en eventuele gasten die zich voor de dienst aan de kerkenraad bekend gemaakt hadden, na de lezing van het avondmaalsfor-mulier aangingen om brood en wijn te ontvangen, worden kerkgangers nu in veel gemeenten naar voren genodigd om ‘lopend’ aan de communie deel te nemen.

Het wordt Kerst. De kerstboom zal weer gezet worden, maar hij zal bij ons niet tot Pasen blijven staan. In de Dordtse Wilhelminakerk staat er al vroeg een prachtige kerststal, maar wat zien we in de stal – behalve dan de schapen rond de stal, en het Kindeke en Moeder Maria en Vader Jozef in de stal? Altijd staan daar dezelfde dieren – niet alleen nu, maar ook op oude schilderijen. Daar staan de os en de ezel. Waarom? Waarom staan daar de os en de ezel? Waar komen de os en de ezel vandaan? Zij komen uit Jesaja 1:

De mythe van ‘geloven’ en ‘geloven in’ Iedere theoloog in Nederland, en waarschijnlijk zelfs iedereen die zich in de Protestantse Kerk ooit heeft voorbereid op het doen van openbare geloofsbelijdenis, heeft een keer geleerd dat het Apostolicum, ook wel bekend als de twaalf artikelen, verschil maakt tussen geloven in God de Vader, in Jezus Christus […]

Analyse en evaluatie Thomáš Halík is een veelgelezen en veelgeprezen auteur. Zo ontving hij in 2010 de Romano-Guardini prijs, in 2011 voor het boek Geduld met God de Europese prijs voor het beste theologische boek en in 2014 de prestigieuze Templeton Prize. Een aantal van zijn boeken is inmiddels ook in het Nederlands vertaald en […]