Protestantse kerken in kenden vanwege hun overwegend Calvinistische signatuur eeuwenlang een sobere liturgie, gekenmerkt door de ‘woorddienst’ waarin muziek een marginale rol speelde. Muziek was geheel gericht op de gemeentezang en het orgel werd in de kerkdienst louter praktisch als begeleidingsinstrument ingezet. Jan R. Luth, ‘Gemeentezang en orgelspel door de eeuwen heen’, in Christiaan Ingelse, […]

Het landschap Het boek Job is met raadsels omgeven. Raadsels voor Job, die niet begrijpt wat er zich achter de schermen afspeelt, raadsels voor ons, die ons afvragen wat nu eigenlijk de boodschap is van dit boek en wie die god nu eigenlijk is die zo onbegrijpelijk handelt. Het raadsel wordt vergroot doordat in Job […]

Analyse van een complexe bijbelse geschiedenis Dit onderzoek is onderdeel van het NWO-project Bridging Data and Tradition: The Hebrew Bible as a Linguistic Corpus and as a Literary Composition. In 1981 verscheen The Art of Biblical Narrative van Robert Alter. R. Alter, The Art of Biblical Narrative, dit artikel wordt gebruik gemaakt van de Nederlandse […]

C. S. Lewis maakt aan het einde van hoofdstuk 4 van zijn boek Miracles (1947) een korte opmerking over het begin van het bijbelboek Genesis, het scheppingsverhaal, en verwijst daarbij naar een uitspraak die hij toeschrijft aan de kerkvader Hiëronymus: want zoals Hiëronymus lang geleden al zei, het verhaal in Genesis wordt op de manier […]

Ik geloof in mezelf ‘Ik geloof in mezelf’ is een uitspraak die rondzingt in de hedendaagse Wes terse cultuur. Mensen zjn overtuigd van hun eigen mogelijkheden, importantie en rechten, en wanneer dat niet het geval is, worden ze daartoe opgeroepen door coaches, de media, en in publicaties: ‘Geloof in jezelf! Haal het beste uit jezelf! […]

De Piramide van Oenas en de piramideteksten Slangen spreken tot de verbeelding. In oude teksten spreken slangen ook letterlijk. In deze bijdrage wil ik de aandacht vestigen op sprekende slangen in een oeroude tekst uit Egypte en de betekenis daarvan voor het oude Testament. Oenas – soms ook Wenis of Onnos genoemd – was de […]

Martelaarschap en gewapende strijd in Gods naam zijn thema’s die voor ons, eenentwintigste-eeuwers, vooral gekleurd zijn door de opkomst van het islamitische fundamentalisme. Maar in de eerste twee boeken van de Makkabeeën vinden we deze thema’s al, in 1 Makkabeeën de gewapende strijd, in 2 Makkabeeën het martelaarschap, zij het dat ook hier de wapens […]

In een recent overzicht over de theologie der godsdiensten werd Karl Barth als een beperkte geest afgeschilderd. Er werd verwezen naar de Church Dogmatics uit 1961. De auteur bepleit een meer contextuele theologie der religie. Als we in aanmerking nemen dat paragraaf 17, ‘Gottes Offenbarung als Aufhebung der Religion’, van de Kirchliche Dogmatik (KD) I/2 […]

De theologie – en daarmee ook de christologie – van de Engelse systematisch theoloog Colin E. Gunton (1941-2003) is relatief onbekend gebleven. Wie kennis wil maken met de christologie van een bepaalde theoloog vaak terecht in een afgebakend terrein van enkele hoofdstukken c.q. paragrafen binnen een verschenen Systematische Theologie of Dogmatisch Handboek. Dat is bij […]