Wie zich verwondert, komt niet snel tekort, zo schrijft Jan Martijn Abrahamse als slotzin in zijn bijdrage over zingevingsschaarste. Hij beschrijft de zingevingsschaarste in ons land (en in een groot deel van West Europa en Noord Amerika voeg ik gemakshalve even toe) en dat doet hij heel treffend. Het is ook schrikken als je ziet waar een ‘gemiddelde’ Nederlander zich druk om maakt en hoe de verschillen tussen arm en rijk alsmaar groeien – de voedselbank heeft het drukker dan ooit.

Wie waakt erover dat de theoloog niet opbrandt? Mijn antwoord is eenvoudig. Intervisie, supervisie, coaching, ik wens ze elke theoloog toe. Ik heb er zelf veel baat bij. De eindverantwoordelijke voor de eigen ziel is echter de theoloog zelf. Dit geldt voor alle beroepscategorieën maar wellicht op een bijzondere wijze voor theologen. Immers, naast de ratio kan ook de intieme, persoonlijke geloofservaring een rol spelen in het bedrijven van theologie.

Yanniek van der Schans vestigt de aandacht op de grenzen van ‘ruimte maken voor’ tot zwijgen gebrachte groepen in haar column ‘Zelf zwijgen voor wie stil gemaakt is.’ In haar column betoogt ze dat ‘het niet genoeg is om een stem te geven aan degenen die tot zwijgen zijn gebracht zonder individuen die tot die groep behoren daadwerkelijk in staat te stellen het voortouw te nemen.

De laatste jaren schrijf ik steeds meer. Ik vind schrijven boeiend en plezierig. Je bereikt veel mensen, ook op langere termijn. Het schrijven helpt om mijn gedachten boven water te krijgen, kritisch te onderzoeken op hun coherentie en te ordenen tot een logisch geheel. Ik loop vooral warm voor spiritualiteit en christelijk geloof. Ik kan schrijven over datgene waaruit ik leef. Als ik terugblik op mijn schrijftechniek dan merk ik een aantal constanten op en evengoed een evolutie. Ik deel zeg raag met je.

Het lijkt de meeste triviale waarheid die maar denkbaar is. Wij staan op de aarde, leven van wat van de grond komt en zijn gemaakt van dezelfde grondstof. Daarom moeten we voor de grond zorgen als wij voor onszelf willen zorgen. Toch vergeten wij dit voortdurend. Wij vergiftigen en vergeten de grond. Het eerste is natuurlijk het ergste. Maar het tweede is er de oorzaak van.

De afgelopen vijf weken volgde ik in de rooms-katholieke parochie in Bussum de cursus ‘Geleid door de Geest,’ naast mij nog een protestantse deelnemer en voor het overige leden uit de parochie, het merendeel vrouwen. Het waren stuk voor stuk inspirerende ontmoetingen waarin we ervaringen deelden, over hoe wij de Geest aan het werk zagen in ons leven, in de wereld – en ja, ook in de kerk.

‘Toen de oorlog in Oekraïne twee jaar geleden uitbrak, nam toenmalig theoloog des vaderlands Thomas Quartier een positie in die veel weerstand opriep. Hij pleitte voor een radicale vorm van geweldloosheid die ook in dit vreselijke conflict als ideaal behouden moet worden. Zelfs wanneer de ambiguïteit van de realiteit ons dwingt tot vormen van geweld, zou het niet onze grondhouding moeten aanpassen, aldus Quartier. Deze overweging deed mij denken aan een dilemma waar de Kerk al sinds haar vestiging mee worstelt.’

In zijn column ‘Lijden en ongeluk’ vestigde Erik Borgman destijds de aandacht op een 26-jarige Afghaanse vrouw die verbleef in het kamp voor asielzoekers op het Griekse eiland Lesbos. Ze had zichzelf in brand gestoken. Hiermee gaf ze een boodschap af van haar uitzichtloze ongeluk. Borgman reflecteerde vervolgens op de begrippen ongeluk (‘malheur’) en lijden (‘la souffrance’) aan de hand van het werk van de Frans-Joodse mystica Simone Weil en bracht deze in verband met het lijden en sterven van Jezus Christus. De prangende vraag die Borgman stelde is: ‘Horen wij die boodschap?’

Henrico ter Beek neemt ons in zijn Theologisch drieluik mee in een constructieve zoektocht om de praktijk van ‘innerlijke genezing’ een stevige theologische basis te geven. Dat doet hij doorwrocht en gefundeerd. Vanuit de pastorale praktijk mag ik enkele kanttekeningen plaatsen.