Ik heb met grote interesse de columns van Bert Jan Lietaert Peerbolte gelezen, niet alleen omdat hij goed schrijft, maar ook omdat hij weet waarover hij schrijft. Wetenschappelijk schrijven over de historische Jezus, wie hij was en wat hij precies deed, wordt al eeuwenlang gedaan, en daar wat nieuws aan toevoegen is niet eenvoudig.

Hoe kun je op basis van de beschikbare bronnen terugvragen naar Jezus? Voor de historicus die zich over Jezus buigt is dit een essentiële vraag. Uit alles wat de evangeliën en andere vroege teksten over Jezus schrijven, kun je op basis van een aantal criteria de contouren van zijn optreden schetsen.

Historisch onderzoek valt en staat met de vraag naar de bronnen. Welke bronnen heb je om over een bepaald onderwerp te schrijven? Bij onderzoek naar de historische Jezus is dat niet anders. Het is van groot belang om met deze vraag te beginnen. Wat voor materiaal hebben we over Jezus?

Wie was Jezus? Met die vraag houdt onderzoek naar de historische Jezus zich bezig – in tegenstelling tot de vraag ‘Wie is Jezus?’. In drie columns deelt Bert Jan Lietaert Peerbolte, hoogleraar Nieuwe Testament, de bevindingen van onderzoek naar de historische Jezus. In deel 1 buigt hij zich over de vraag hoe we kunnen weten of Jezus geleefd heeft.

Gisteravond is Soekkot (het Loofhuttenfeest) begonnen. Op dat feest werd Jezus geboren, op Soekkot gaf Hij een heel actuele boodschap, en het boek Openbaring is vol van Soekkot. Met Soekkot vieren we een beetje Kerst, Pasen en Pinksteren ineen.

Als laatste van de christelijke feestdagen die direct betrekking hebben op Jezus’ komst op aarde, vieren we Hemelvaart. Het is de dag van zijn intronisatie: het is de bevestiging van zijn koningschap. Al te makkelijk vergeten we daarbij dat Hij is weggegaan naar de hemel en dat de gestalte van zijn koningschap op aarde die van de aan het kruis doodgemartelde man is.

Jezus is onschuldig terechtgesteld na een schijnproces. Dat is de algemene opvatting over zijn dood. Maar je kunt er ook anders naar kijken: het is helemaal terecht dat Hij gedood werd. De hogepriester Kajafas had gelijk.

Een engel had Jozef en Maria gewaarschuwd dat Herodes alle kleine jongetjes in Betlehem wilde doden. Daarom zadelde Jozef een ezel voor Maria en de kleine Jezus en vluchtte de heilige familie richting Egypte. De tocht voerde door de woestijn en Jozef vreesde de gevaren van dat onherbergzame gebied, maar Maria was niet bang. Terwijl ze uitrustten onder een vijgenboom, stak Jezus zijn kleine handjes omhoog, waarop de vijgenboom zijn takken naar beneden boog en zijn vruchten liet plukken. ’s Nachts, toen er een gure wind waaide in de woestijn, maakten de bomen met hun takken een tent die bescherming bood tegen de kou.

“Boze geesten” en “duivels” roepen veel op. Van de documentaire “De Kinderen van Ruinerwold” tot aan een van Dostojevski’s meesterwerken. Valt er ook iets te zeggen over de “boze geesten” en “duivel” naar aanleiding van Jezus’ verkondiging?