De afgelopen vijf weken volgde ik in de rooms-katholieke parochie in Bussum de cursus ‘Geleid door de Geest,’ naast mij nog een protestantse deelnemer en voor het overige leden uit de parochie, het merendeel vrouwen. Het waren stuk voor stuk inspirerende ontmoetingen waarin we ervaringen deelden, over hoe wij de Geest aan het werk zagen in ons leven, in de wereld – en ja, ook in de kerk.

‘In drie delen leidde Ciska Stark de homiletiek in. Nu reageert Jos Moons: ‘Als een protestantse expert zich uitlaat over preken, dan past het de rooms-katholiek om eerbiedig te zwijgen en te leren.’ En tóch weet Moons de inleiding van Stark in rooms-katholiek licht te zetten, en enkele relevante vragen te stellen

De meeste preken verdwijnen in de vergetelheid. Tijdens de koffie na afloop van de kerkdienst zijn er voor de meeste mensen genoeg andere dingen te bespreken. Is de intensieve voorbereiding van de voorganger daarmee voor niets geweest? Heeft de prediking gevolgen in het leven van mensen, en in hoeverre beïnvloedt het hun doen en denken?

Als ik collega voorgangers vraag hoe hun tijdsbesteding voor de komende week eruitziet, dan bepaalt het al dan niet voorgaan op de komende zondag voor een belangrijk deel hun focus en hun agenda – waarbij de één al biddend uitziet naar de beklimming van de preekstoel om de vruchten van veel voorbereiding te mogen delen, terwijl de ander badend in het zweet wakker ligt van de druk die de bijna wekelijkse prediking geeft. Hoe kijkt de prediker in de spiegel en wat helpt om spiritueel op adem te komen?

Hoe ben je er als kerk voor alle generaties? Dat is een vraag waar in kerken vaak veel aandacht, energie én frustratie in gaat zitten. Een kerk zonder jongeren is een kerk zonder toekomst, zo lijkt het soms. Het is de vraag of dat klopt: ook zonder jongeren kan een kerk een toegewijde gemeenschap van Jezus Christus zijn. Soms gaat dat zelfs beter als je niet alleen maar kijkt naar de leeftijdsverdeling in de kerk.  

Soms vóél je het gebeuren. Er komt iets over een zaal waardoor de hele ruimte wordt tot één geheel. De woorden van de spreker resoneren diep in de harten van de aanwezigen. Mensen zitten op het puntje van hun stoel, hier en daar rollen tranen over de wangen. Iedereen wéét: dit gaat over míj en Gód is hier. Het zijn momenten van de grootste intimiteit en intensiteit waar het Woord gebéúrd in het binnenste van de mensen.

In de tijd dat ik diende als voorganger in Aalst werd ik jaarlijks door verschillende scholen gevraagd of ik scholieren wilde ontvangen om hen iets te vertellen over het protestants-christelijk geloof. Op een van die dagen dat mijn kerk vol zat met voornamelijk ongeïnteresseerde tieners, kwam de vraag naar voren die bijna elke groep stelde: “Hebben jullie ook vrouwelijke priesters?” Ditmaal was het echter een vraag met een hele andere lading.

In de afgelopen maanden verschenen verschillende berichten in de media over het tekort aan theologen binnen de kerk. Zo schreef Koert van Bekkum op 21 maart in het ND: “In alle kerken dreigt een catastrofaal tekort […] Steeds minder jongeren studeren theologie of bereiden zich erop voor om Jezus in een ambt te dienen. Deze situatie is uiterst precair en er is dringend een ommekeer nodig.” Ook Gert de Kok en Mark de Jager uitten hun zorgen door op 18 maart in Trouw de noodbel de klinken. Ze sporen de PKN aan om hier meer aandacht aan te besteden door een roepingenzondag uit te roepen.

De thema’s ‘mannen en de kerk’ en ‘mannen en theologie’ houden me al een tijdje bezig. Dat begon toen ik het boek ‘Männer und Kirche. Konflikte, Missverständnisse, Annäherungen’ van Reiner Knieling las. In dat boek las ik dat onder kerkverlaters het aantal mannen veel groter is dan vrouwen. Blijkbaar is de kerk er minder goed in om mannen erbij te houden. Daarmee wordt de thematiek van mannen en de kerk een missionair thema.