Afgelopen zaterdag, op Keti Koti, is het nationale Herdenkingsjaar Slavernij begonnen; een jaar waarin in het hele koninkrijk wordt stilgestaan bij een onderbelicht onderdeel van de geschiedenis van Nederland. Voor kerk en theologie in Nederland geldt evengoed dat slavernij als thema al lange tijd een marginale, hoogstens sluimerende aanwezigheid heeft. En dat terwijl kerkverbanden minstens hebben geprofiteerd van slavernij, en theologie actief is ingezet om slavernij te rechtvaardigen. Op deze pagina vind je een selectie van materiaal op Theologie.nl over slavernij, kerk en theologie, ter verdieping, en hopelijk vooral als bron voor gesprek en uitwisseling.

Sinds zijn proefschrift in 1980 verrijkte Bram van de Beek de theologie met ruim 6000 pagina’s. Tenminste: als we de Engelstalige publicaties en alle artikelen even buiten beschouwing laten. Voor die indrukwekkende productie hebben de organisatoren van de Nacht van de Theologie hem de oeuvreprijs toegekend. De prijs wordt eenmaal in de tien jaar uitgereikt; de vorige keer viel Huub Oosterhuis de eer te beurt. Van de Beek moet verstek laten gaan bij de uitreiking, in verband met zijn verblijf in Zuid-Afrika. Koos van Noppen sprak met hem, kort voor zijn vertrek.

Is het zinvol om bijbelse noties in te brengen in de discussie over voltooid leven? Annemarieke van der Woude reageert op Riemer Roukema’s artikel over voltooid leven: “Het komt, al met al, aan op het verdragen van de spanning die vervat is in de woorden: een aarzelende aanwezigheid.”

In mijn eerste blog over Bonaventura verwonderde ik mij over de eenheid van het leven bij deze contemplatieve Franciscaan. Bij ons is het leven in duizend postmoderne scherven uiteengevallen; bij hem stemt alles samen in een serene ultieme gerichtheid op God. Een gebied waar dit theocentrisch perspectief uiterst relevant is, is de huidige kloof tussen geloof en wetenschap.

In onze tijd houdt het veel oudere Nederlanders bezig, wanneer hun leven is voltooid. Dit geldt ook voor belijdende christenen. Hedendaagse christenen vinden de individuele ontplooiing en individueel, persoonlijk geloof vaak vanzelfsprekend, maar in culturen als die van het oude Midden-Oosten, staat veeleer de gemeenschap voorop. In deze bijdrage bespreken we diverse bijbelse teksten die raken aan het thema ‘voltooid leven’.

Pasen. Christus heeft de machten van de dood overwonnen. Hij heeft alle macht in de hemel en op de aarde gekregen. Ik kijk naar het nieuws. Waar gaat Pasen eigenlijk over? De moed om te geloven maar opgeven? Ook het Nieuwe Testament is niet zo eenduidig. Juist dat geeft ons hoop.

Het is niet gemakkelijk om in tijden van oorlog vast te houden aan heilige principes. Kun je vanuit christelijk perspectief nog wel met goed fatsoen spreken over pacifisme en geweldloosheid? Wordt je niet door de werkelijkheid leugen gestraft? Ondanks alles wil ik als theoloog toch vasthouden aan wat heilig voor mij is: de andere wang en de liefde voor de vijand, al kan je daar best hoofdpijn van krijgen.

In haar drieluik over ecotheologie houdt Yanniek van der Schans een terecht en broodnodig pleidooi om een andere koers te gaan varen als welvarende, westerse mensen en ‘kerk’. Dat dienen we te doen op grond van bijbelse rechtvaardigheid en naastenliefde. Die visie onderschrijf ik van harte. Toch valt de ecotheologie (of ecologische theologie) als vakgebied niet samen met de persoonlijke christelijke roep om een vernieuwde ecologische levensstijl en praxis, wat Van der Schans lijkt te impliceren (met name in deel 2 en 3 van haar drieluik).

Veel mensen die euthanasie overwegen vragen niet om de dood, maar om een einde aan dit leven, constateert hoogleraar Ethiek Theo Boer. Christelijke hoop kan hen veel bieden.