Artikelen

Kerk als inhoud van het goede nieuws

Redactie Theologie.nl 2023 | Hans Burger | Column | Kwaad, Theologisch drieluik | Inclusie

Kerk betekent als je het mij vraagt: de gemeenschap van Jezus Christus. Het goede nieuws is dat God gemeenschap herstelt: onze gemeenschap met God en met elkaar. De gemeenschap van de kerk is dus een integraal onderdeel van het goede nieuws van Jezus. In dit theologisch drieluik over ecclesiologie neem ik dit als vertrekpunt; in delen twee en drie heb ik het over de kerk als belichaming en bemiddelaar van het goede nieuws.

Wanneer menselijk spreken iedere zinvolheid verliest

Redactie Theologie.nl 2023 | Hein Blommestijn | Blog, Column | Mystiek, Theologisch drieluik | Monastiek

Jean-Jacques Suurmond geeft op heldere wijze een beeld van de mystieke weg die iedere mens in principe gaat. In iedere mens smeult het vonkje van de ziel dat er intens naar verlangt om terug te keren in het grote vuur waaruit het voortkomt, namelijk God zelf. Het nadeel van dit spreken is dat het tot de religieuze taal behoort die veelal nauwelijks meer gekend en herkend wordt.

Hoe ziet de engelenwereld eruit?

Redactie Theologie.nl 2023 | Rob van Houwelingen | Blog, Column | Jodendom, Schepping, Theologisch drieluik | Samenleving

Moet de theologie wel over engelen spreken? De invloedrijke dogmaticus Karl Barth vond van niet, omdat ze geen voorwerp van goddelijke openbaring zijn. Ze behoren, om zo te zeggen tot het noodzakelijke begrippenapparaat van de Bijbel, aldus Barth, maar het bestaan van engelen en demonen heeft geen functie in de verkondiging van het evangelie. Barth veronderstelde dat de hemelbewoners niets hebben bijgedragen aan wat hij ‘het heilsgebeuren met Christus’ noemde. Dit is echter onjuist. De Bijbel laat zien dat engelen er niet alleen waren om te luisteren en te aanbidden, maar ook om aan te kondigen en te duiden.

Zijn er engelen om ons heen?

Redactie Theologie.nl 2023 | Rob van Houwelingen | Blog, Column | Conflicten, Theologisch drieluik | Inclusie

Nederlanders staan niet bepaald bekend vanwege hun gastvrijheid. Dat ene koekje bij de koffie komt wat magertjes over, vergeleken bij de overvloedige maaltijden die bijvoorbeeld in het Midden-Oosten aan gasten worden voorgezet. In ons land is het dan ook niet gebruikelijk onbekenden uit te nodigen voor het eten, laat staan ze onderdak aan te bieden. Hoogstens wordt voor eenzamen en daklozen jaarlijks een kerstdiner georganiseerd in de kerk. En dat terwijl je maar nooit weet, wie je ontvangt; misschien wel een engel.

Bestaan engelen en wat doen ze?

Redactie Theologie.nl 2023 | Rob van Houwelingen | Blog, Column | Theologisch drieluik, Wereldgodsdiensten | Zingeving

Voor veel mensen is geloven dat engelen bestaan ongeveer hetzelfde als geloven in elfjes of feeën. Dat zijn sprookjesfiguren uit volksverhalen, ontsproten aan een levendige fantasie. Zo spelen engelen een rol in bijbelse verhalen, die lang geleden ontstaan zijn in een totaal andere cultuur. In ons denkraam passen ze nauwelijks meer. Tegenwoordig kom je, als het over engelen gaat, al snel terecht in de schimmige kringen van het spiritisme en het occultisme.

Kerk-zijn in de stad is bouwen én wonen

Redactie Theologie.nl 2023 | Willem Jan de Hek | Blog, Column | Dienen, Missionair, Theologisch drieluik | Kerk in de wereld

‘Kerken zouden veel vaker hun deur moeten openzetten.’ Je hoort het regelmatig iemand zeggen. En terecht natuurlijk. Want zo’n open-deur-beleid kan veel opleveren. De ervaringen van Christina Pumplun in de Westerkerk in Amsterdam zijn er een mooie illustratie bij. Nu is de ‘Wester’ natuurlijk niet zomaar een kerk: met haar rijke geschiedenis, dynamische locatie, majestueuze toren en indrukwekkende binnenruimte. Toch ben ik ervan overtuigd dat ook andere kerken er wél bij zouden varen wanneer zij wat vaker de deuren zouden opzetten. Uiteraard elk om een eigen unieke manier.

Mystici als bronnen van cultuur

Redactie Theologie.nl 2023 | Jean-Jacques Suurmond | Blog, Column | Mystiek, Profeet, Theologisch drieluik | Samenleving

Het goddelijke vonkje van de ziel, dat smeult in elk mens, vlamt in de mystici op en verandert hun leven. Het kan niet anders, of dat heeft invloed op de wereld. Alleen al het leven van bijvoorbeeld Jeanne d’Arc heeft tot een lawine aan boeken, opera’s, beeldhouwwerken, films en politieke beschouwingen geleid. In het vervolg zal ik nog wat voorbeelden van culturele invloed aanstippen.

De mystieke weg, ongewoon alledaags

Redactie Theologie.nl 2023 | Jean-Jacques Suurmond | Blog, Column | Dienen, Mystiek, Theologisch drieluik | Navolging

De mystieke weg is niet iets anders dan onze gewone levensweg. Wel zien we die met nieuwe ogen. Je beleeft hetzelfde anders. Dat maakt het bestaan tot een avontuur. Evelyn Underhills boek Mystiek is onder meer klassiek geworden omdat ze de beschrijving van de mystieke weg uitbreidt. Aan de al bekende fasen van loutering, verlichting en eenwording met God, voegt ze ‘ontwaken’ en ‘de donkere nacht van de ziel’ toe. Overigens is de mystieke weg, net als het leven zelf, geen recht pad van A naar Z. Sommige fasen kunnen steeds weer terugkomen terwijl andere ontbreken.

Wat is mystiek?

Redactie Theologie.nl 2023 | Jean-Jacques Suurmond | Blog, Column | Mystiek, Profeet, Theologisch drieluik | Navolging

De term ‘mystiek’ wordt gebruikt voor van alles en nog wat, zolang het maar raadselachtig, schemerig, kortom: onwerkelijk is. Maar mystici verlangen juist naar de werkelijkheid. ‘God is de enige werkelijkheid en wij zijn alleen werkelijk voor zover wij in hem opgenomen zijn, en hij in ons,’ zegt Augustinus. En de Bijbel heeft het over mensen die uit de duisternis geroepen zijn tot zijn wonderlijk licht.

Omgaan met het andere van de ander

Redactie Theologie.nl 2023 | Anne-Claire Mulder | Blog, Column | Conflicten, Jodendom, Theologisch drieluik | Gender, Inclusie

Een vrolijk feest van herkenning en verrassing – zo zou ik mijn ervaring bij het lezen van het drieluik van Mariecke van den Berg over feministische theologie willen beschrijven. Als feministisch theologe van bijna het eerste uur, herkende ik de ontwikkelingen binnen de feministische theologie uit de eerste column, werd ik verrast door wat een lezing vanuit postkoloniaal perspectief toevoegt aan de interpretatie van het verhaal van de vijf dochters van Selofchad –, en werd ik vrolijk van de column over de Bechdel Test: al die methoden om bijbelverhalen te lezen en te interpreteren – je zou zo aan de slag gaan.