Afstand houden, voorschriften om te voorkomen dat men besmet wordt, zijn in de Bijbel niet vreemd. In Leviticus en sommige andere boeken in het Oude Testament staan voorschriften over isolatie in verband met het besmettingsgevaar van onreinheid. In dit artikel gaat het om de manier waarop onreinheid overgedragen werd: hoe zit het met besmettingsgevaar? Hoe voorkwam men besmetting? En hoe kon men zich beschermen tegen opgedane besmetting?

Ballingschap is een beeld dat door Joden zelf met de eigen identiteit wordt verbonden terwijl ook buitenstaanders het beeld van de ‘wandelende Jood’ op zoek naar een plaats in betere tijden herkennen. Maar dat is slechts een gedeelte van het verhaal. Gedurende grote delen van de Joodse geschiedenis is sprake van een diaspora-bestaan – een zelf gekozen bestaan als minderheid te midden van een niet-Joodse omgeving. Zo trekt men zich terug achter zelfgebouwde muren die de mensen binnen moeten beschermen tegen de schadelijke invloeden van buiten. Een zuivere enclave te midden van een onreine poel des verderfs. Het is dit fenomeen dat ten grondslag ligt aan de (ultra-)orthodoxe gemeenschap die afgebeeld wordt in de serie Unorthodox van Netflix.

Oorsprong en betekenis van het Pesachmaal Het huidige Pesachmaal kent een lange ontwikkeling met verschillende oorsprongen en interpretaties. Tegenwoordig markeert Pesach het oogstseizoen en een historische gebeurtenis: in dit zeven of acht dagen durende feest in het voorjaar wordt de bevrijding door de uittocht uit Egypte herdacht en gevierd. In deze bijdrage sta ik stil […]

Spijs- en reinheidswetten in de praktijk Veel mensen, vooral jonge mensen, zijn tegenwoordig kritisch op wat ze eten. Ze eten bijvoorbeeld geen vlees of zijn er spaarzaam mee vanwege de manier waarop dieren behandeld worden. Eenzelfde oplettendheid is al duizenden jaren normaal voor Joden. Spijswetten maken hen opmerkzaam op wat ze eten, vooral wat vlees […]

Bij alle nieuwtestamentische teksten is het relevant om te vragen naar hun verhouding met de Joodse omgeving waarin ze zijn ontstaan, zoals dit nummer van Schrift laat zien. Maar bij de brieven van Paulus is dit een steeds terugkerend punt en zijn er de laatste decennia belangrijke verschuivingen geweest: niet langer wordt Paulus gezien als […]

De Openbaring van Johannes is vanuit de optiek van de christelijke canon en de leespraktijk een christelijk geschrift. Maar hoe is dat vanuit het perspectief van de auteur en de lezers die hij op het oog had? Deze bijdrage laat zien dat Johannes zichzelf als jood beschouwde en dat hij zich met zijn openbaring over […]

‘Denk niet, dat Ik gekomen ben om de wet of de profeten te ontbinden’ (Matteüs 5,17) Jezus de Jood, Jezus de profeet, Jezus Zoon van God, of zelfs Jezus de Magiër? Ieder zijn eigen Jezus? Dit artikel gaat verder in op de nieuwe visie op het Nieuwe Testament en de figuur van Jezus als gesitueerd […]

Is het mogelijk dat een typisch Joods voorwerp en het ritueel dat daarbij hoort, licht kan werpen op het denken van Paulus als het gaat over de Wet? Ik vermoed het. Eerst het voorwerp. Het gaat over de talliet. Letterlijk betekent dat gewoon ‘kleed’, maar we kennen dat kleed vooral als de Joodse gebedsmantel die […]

Het Nieuwe Testament, het tweede gedeelte van de christelijke Heilige Schrift, is een verzameling Joodse geschriften. Deze op het oog zo eenvoudige constatering levert de nodige ingewikkelde vragen op, zeker, maar niet alleen wanneer het gaat om de verhouding van kerk en synagoge, christendom en jodendom. Eigenlijk behoeft ieder element van de gemaakte constatering nadere […]