Het woord ‘besnijdenis’ heeft in onze moderne maatschappij over het algemeen een negatieve klank gekregen. Daarbij wordt vooral gedacht aan het gebruik in enkele Arabische en Afrikaanse landen om vrouwen te besnijden (clitoridectomie). In onze ogen is dat een barbaarse gewoonte, die zo snel mogelijk afgeschaft zou moeten worden. Tegelijkertijd pleiten sommigen heden ten dage […]

water Bij het horen of lezen van woorden als ‘doop’ en ‘dopen’ zal menigeen onwillekeurig aan het bekende kerkelijk ritueel denken. Door de doop te ontvangen wordt iemand daadwerkelijk lid van de christelijke gemeente. Over de precieze leeftijd waarop dit gebeuren plaats zou dienen te vinden, heeft in kerk en theologie zelden of nooit eenstemmigheid […]

gedenksteen (massebe), gedachtenis, banier, tefllin (gebedsriemen of fylacteria) Bij de uitgang van Yad Vashem, het Jeruzalemse museum dat onafgebroken de zes miljoen joodse slachtoffers van het nazisme gedenkt, staat op de muur geschreven: ‘Ballingschap wordt veroorzaakt door vergeten, in gedenken ligt het geheim van de verlossing’. Deze woorden zijn afkomstig van de grote Rabbi Israël […]

De volken van het oude Nabije Oosten beschouwden het hart bovenal als het centrum van inzicht en oriëntatie, terwijl zij het centrum van gevoelens meer in buik en ingewanden lokaliseerden. Voor de moderne mens ligt de bron van inzicht en oriëntatie in de hersenen en hij verbindt het hart vooral met emoties en gevoelens. We […]

bruiloft, bruid en bruidegom Over waarde en betekenis van het huwelijk bestaat op het ogenblik in de Nederlandse samenleving allerminst eenstemmigheid. Sedert de jaren zestig-zeventig van de 20e eeuw is het eeuwenoude instituut bij tal van mensen in diskrediet geraakt. Men ging ‘samenwonen’ en beschouwde dat als een kritiek op het traditionele, ‘burgerlijke’ huwelijk dat […]

ledemaat of lid, litteken, lijk Remco Campert dichtte: Een lichaam is een schaakspel wit tegen wit koninginnen winnen en buigen minzaam (in: Dichter, Amsterdam 1995, blz. 67). Dit diepzinnig gedicht bevat tal van aspecten die de beeldspraak van het lichaam oproepen: spel, strijd, samenwerking, eenheid, verscheidenheid, klein en groot. Veel van deze aspecten zullen we […]

maanziekte De maan fascineert ons. Haar schijnsel aan het donkere firmament ontroert mensen en maakt menigeen stil. Haar licht wakkert de hartstocht aan en roept de verwondering op. In die zin spreekt zij een taal die haar letterlijke positie ver overstijgt. Zelfs zien we vandaag (weer) spirituele uitingen waarin de maan tot op zekere hoogte […]

Woorden als offeren, offer, offerdier en offergave vinden hun oorsprong in de godsdienst. In het algemeen kan worden gezegd dat mensen van oudsher om uiteenlopende redenen de behoefte hebben gehad en/of de noodzaak hebben gevoeld aan hun god of goden te offeren -een geschenk aan te bieden, als bewijs van verering of uit dankbaarheid voor […]

Hoewel de regenboog in de bijbel slechts enkele keren wordt genoemd, neemt hij als beeld en teken een grote plaats in de christelijke traditie in. Ook buiten de godsdienstige context heeft hij met uiteenlopende doeleinden zijn plaats gekregen. Gezien de wijze waarop de bijbel aan de boog een diepere betekenis toekent, maar evengoed wegens zijn […]