Missionair werkers spreken graag over de transformerende kracht van het evangelie in de samenleving. Het omgekeerde is natuurlijk eveneens waar. De maatschappij verandert ons, wat we als goed nieuws ervaren en hoe we daarover spreken. Die wisselwerking van evangelie en cultuur – meestal aangeduid als contextualisatie – leidt in zendingskringen van oudsher tot veel debat.*
‘In de afgelopen vijfentwintig jaar zijn meer moslims tot geloof gekomen dan in de hele periode ervoor’, stelde Rick Love, internationaal directeur van Frontiers, in 2000.1 Op zich niet eens zo’n hele grote claim als je bedenkt dat het aantal moslims dat christen werd voor die tijd praktisch nihil was.
Nog maar enkele decennia geleden leidde het begrip ‘contextualisatie’ tot discussie in zendingskringen. Hoe waarderen kerk en zending lokale cultuur, zonder het evangelie ontrouw te worden? De scherpte van die debatten lijken we te zijn vergeten en de aandacht is verschoven naar andere thema’s.
Aan tafel gebeurt het! Daar vinden we elkaar en daar vinden we God. Het veelbelovende perspectief dat Jesaja in hoofdstuk 25 beschrijft, heb ik vaak voor ogen gehouden gedurende mijn onderzoek naar internationale kerken in Dordrecht. Het beeld van de volken die feestvieren omdat hun God redding gebracht heeft, geeft fundament en richting voor de interculturele ontmoeting.
In de bezinning op zending maar ook op internationaal diaconaat en ontwikkelingssamenwerking in onze (post)moderne wereld, blijft de vraag naar de verhouding tussen het Evangelie en de cultuur ons bezighouden. Dit artikel schetst een aantal manieren waarop het Evangelie in het leven van christenen en de kerk vruchtbaar vorm kan krijgen.
Al vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn er tekenen zichtbaar van een opkomende evangelische beweging. We hoeven alleen maar te kijken naar Billy Graham, Corry ten Boom, Tommy Lee Osborn en vele anderen die de weg banen voor de groei die vanaf midden jaren zestig echt op gang komt. De groei van een beweging, evangelisch of niet, wordt altijd gefaciliteerd door de cultuur en de veranderingen in de cultuur waarin de beweging opkomt.
Geeske Zijp en Tanny Hagens zijn uitgezonden door Leprazending Nederland. Zij wonen en werken al decennialang in verschillende landen in Azië en Afrika. Geeske werkt in Tsjaad en heeft een korte periode in de Democratische Republiek Congo gewerkt, waar zij enkele keren moest evacueren. Tanny werkte in Thailand en Myanmar, maar vooral in Indonesië. Sinds ruim een jaar werkt zij in Ethiopië. Wat zijn hun ervaringen en belevingen in de lokale kerk* in een voor hen andere cultuur en context?
Elke keer een omhelzing. Telkens wanneer je iemand voor het eerst ontmoet. Ongemakkelijk vond ik dat. Doe mij maar een hand. Bij een tweede ontmoeting wil ik je best drie zoenen geven.
‘Ze hebben zo’n andere cultuur!’ wordt vaak gezegd als het gaat om samenwerking met christenen met een migratieachtergrond. Verondersteld wordt dat samenwerking niet alleen moeilijk is, maar zelfs onwenselijk, omdat deze christenen nu eenmaal liever zullen optrekken met cultuurgenoten. Maar zijn cultuurverschillen wel zo allesoverheersend?
