Geloofstaal & cultuurtaal In het hedendaags Nederlands vinden we de woorden ‘eer’ en ‘eren’ nog vrijwel uitsluitend in vaste uitdrukkingen (‘hij streed om de eer’, ‘hij voelde zich in zijn eer aangetast’). In de Bijbel en het kerkelijk taalgebruik is het begrip echter vrij gangbaar, onder meer in het vijfde gebod: ‘Eer uw vader en […]

Geloofstaal & cultuurtaal Bij het thema ‘hoogmoed’ raken we een gevoelig punt van de moderne cultuur. Vroeger was nederigheid een deugd, tegenwoordig veel minder. In onze samenleving geldt dat je je dubbeltje beter kunt uitgeven voor een kwartje dan andersom. Veelal wordt de bijbelse verkondiging verantwoordelijk gehouden voor een levenshouding waarin een mens zichzelf kleiner […]

Geloofstaal & cultuurtaal Veel christenen hebben moeite met de onbekommerde manier waarop Jezus in de Bergrede (Mat. 5-7) zegt dat we niet bezorgd moeten zijn. Steevast is de reactie of een mens dan niet zorgen moet, of dat zorgen niet onvermijdelijk zijn. Onze cultuur is er een van zorgen en plannen. Onze Westerse samenleving wil […]

Geloofstaal & cultuurtaal In de geloofstaal geldt rijkdom aan aardse goederen soms als zegen, maar ook vaak als een gevaarlijke verleiding die afvoert van de ware rijkdom in Christus. Het jagen naar rijkdom staat voor Jezus gelijk met het dienen van de Mammon, de antigoddelijke macht. Daartegenover staat het verlangen God te dienen en de […]

Geloofstaal & cultuurtaal De ene dienst is de andere waard. Deze stelregel is algemeen. Dienstverlening in de vorm van verrichte arbeid of anderszins mag redelijkerwijs een vergoeding, een vergelding ontvangen. Die beloning kan heel concreet zijn – vergelding bijvoorbeeld in letterlijke zin -maar gebeurt lang niet altijd ‘in klinkende munt’. Respect, waardering, dankbaarheid zijn andere, […]

Geloofstaal & cultuurtaal Iemand met veel capaciteiten noemen wij wel een ‘begaafd’ persoon. Toch klinkt daarin nauwelijks door dat die capaciteiten ‘gegeven’ zijn. In kerkelijke kring wordt de laatste tijd steeds vaker het woord ‘gaven’ gehanteerd. Diverse modellen van gemeenteopbouw spreken over ‘gavengericht’ werken, om aan te geven dat ze willen uitgaan van de specifieke […]

Geloofstaal & cultuurtaal In de cultuurtaal wordt het woord ‘vrucht’ zowel letterlijk als figuurlijk gebruikt. In zijn letterlijke betekenis is vrucht het voortbrengsel van planten dat uit de stamper (het vruchtbeginsel) ontstaat. We noemen een appel de vrucht van een boom. Wanneer een vrucht goed eetbaar is, spreekt men van een gezonde vrucht. Er is […]

Geloofstaal & cultuurtaal Het bedanken van iemand lijkt in onze cultuur in vele gevallen alleen iets te maken te hebben met goede omgangsvormen: iemand wordt bedankt (bijv. voor bewezen diensten) omdat het nu eenmaal zo hoort. Daarentegen hebben bijzondere herdenkingen van belangrijke en ingrijpende gebeurtenissen (zoals de herdenking van de bevrijding op 5 mei 1945) […]

Geloofstaal & cultuurtaal De gevoelswaarde van de begrippen ‘wijs’ en ‘wijsheid’ is in cultuur- en geloofstaal ongeveer gelijk, al is in de cultuurtaal het woord ‘wijs’ veelal vervangen door ‘verstandig’. Het komt voor in vaste verbindingen als ‘(een commissie van) wijze mannen’ of in de (retorische) vraag ‘Wat is wijsheid?’ Het woordveld ‘dwaas’ is in […]