De spanning uithouden en luisteren … Eeuwout Klootwijk bespreekt de inhoud van de nieuwe synodenota over relaties met Joden en Palestijnse christenen. Wat ging aan deze beleidsnota voor de komende jaren vooraf?

Aan de hand van de fijnzinnige schilderijen van Albert Anker schetst Daan Thoomes wat er veranderd is tussen kinderen en volwassenen.

Het boek Verzet en overgave behoort ongetwijfeld tot de grote klassieke werken in de religieuze literatuur. Het boek bevat de aantekeningen en brieven die Bonhoeffer in de gevangenis schreef van 1943 tot 1945. Met de ernst en de scherpte van een ter dood veroordeelde denkt hij na over de toekomst van de mens en met name de christen, over de mondigheid van de mens, over een areligieus christendom en de plaats van de kerk in de wereld.

De teksten van vandaag bevatten op het eerste gezicht meer wij-zij-denken dan mij lief is. De Jezus die Johannes ons overlevert, schept met zijn woorden een onsympathieke afstand tussen zichzelf en zijn hoorders. Hij kwalificeert de mensen die Hij toespreekt uiterst negatief, zonder perspectief op verandering aan te bieden: ‘Jullie zullen in je zonde sterven’ (Johannes 8:21). Vervolgens onderstreept Hij de tegenstelling tussen degenen die wel en niet in Hem geloven. Ook in het briefje 2 Johannes speelt dat contrast op een manier die ik niet als vruchtbaar kan ervaren. Wat is hier aan de hand?

Na zijn niet-oordelende houding rond de overspelige vrouw (Johannes 8:1-11, het evangelie van vorige zondag) legt Jezus zichzelf uit als ‘licht van de wereld’ (8:12). Dit licht kennen we ook uit Tenach. De farizeeën bestrijden Jezus’ ‘getuigenis’ (Gr.: marturia) over zichzelf. Jezus verdedigt zichzelf door zijn innige verhouding met de Vader (Gr.: patèr) te bespreken. Het letterlijke middelpunt van Johannes 8:12-20 gaat over wel of niet ‘oordelen’ (Gr.: krinoo – 8:15-16). Deze uitgebreide theologische toelichting vindt plaats in de ‘schatkamer’ (Gr.: gazofulakion – 8:20) van de tempel.

De prille relatie tussen God en de Israëlieten gaat stuk wanneer zij het gouden kalf gieten en aanbidden. Veertig dagen en nachten waren voor hen genoeg om af te glijden in de wanhoop van identiteitsloosheid en totale verlatenheid. De eigenlijke ‘zonde’ is het dansen. Volgens Avivah Gottlieb Zornberg drukt het pulseren van de dans een onmetelijke behoefte uit om met een ander in ultieme harmonie te versmelten.

Het zijn lastige lezingen voor deze zondag. Ze zullen ongetwijfeld de discussie over echtscheiding losmaken. Maar gaat het alleen daarover? Maleachi spreekt in zijn tijd de priesters aan, en mannen die een gemengd huwelijk hebben gesloten. In de tweede lezing weet Jezus in een gesprek met farizeeën hun vraag over echtscheiding om te buigen naar een verrassende kern. Terwijl de psalmist Gods grootheid bezingt.

Valsheid in woord en geschrift is zo oud als de mensheid, blijkbaar óók onder profeten. Fake news is niets nieuws. Wie en wat deugt en wat niet? Lastige vraag! Wie de eerste wil wezen, zal de allerlaatste zijn – en aller dienaar (Marcus 9:35). ‘De broeder kent de broeder’ geenszins ‘als een die voor moet gaan’ (LB 991). Ook al een oeroud probleem, van de eerste kring rond Jezus tot in de kerk van vandaag.

Een rubriek met prangende vragen en accurate antwoorden, dat is Lieve Toos. Heeft u ook een pijnlijke of een prangende vraag waar u graag een accuraat en adequaat antwoord op krijgt? Stuur het naar de redactie van Woord & Dienst (redactiewoordendienst@kokboekencentrum.nl).