Bij nader inzien

Wat voor mensen neemt God eigenlijk in dienst? Je zou zeggen dat Hij een royale keus heeft. Er is zoveel talent, er zijn zoveel mensen met een flinke dadendrang, zoveel mensen met de ambitie om leider te worden. Het is bijna onbegrijpelijk dat het Rijk van God zoals Jezus dat voor ogen stond, er niet allang is.

Wie kijkt naar de figuur van Mozes, kan in diens leven iets ontdekken dat laat zien wat er nodig is voor leiderschap vanuit het perspectief van God.
Mozes is een driftig man. Hij heeft een scherp rechtvaardigheidsgevoel en als hij in Egypte ziet hoe het volk van Israël wordt uitgebuit, slaat hij een van de opzichters met een ferme klap neer. In een opwelling neemt hij het recht in eigen hand en doodt een van de onderdrukkers. Het zal hem vast opgelucht hebben.
Maar daarmee is het volk van Mozes nog niet bevrijd. Eigenlijk zijn ze door deze daad van Mozes nog verder van huis, want de farao laat niet zomaar een van zijn mensen neerknuppelen en Mozes moet vluchten. Van zijn heldhaftigheid is ineens niet veel over en ook zijn drift is weggezakt. Deze eenmalige actie, geboren uit woede, heeft de zaak niet veel goed gedaan.

Wat kan ik nou?

Dat is het moment waarop God Mozes roept en hem vraagt om het volk van Israël weg te leiden uit de slavernij van Egypte. Maar Mozes, de man van de grote mond en de harde knuisten, wil ineens niet meer. Hij komt met allerlei bezwaren: ze gaan niet naar me luisteren, ik ben trouwens ook geen goede spreker, er is vast wel iemand anders. En zo nog een paar smoezen. Het komt erop neer dat Mozes niet durft. Het volk zal toch niet naar hem luisteren en de farao al helemaal niet. Wat voelt hij zich klein en onbeduidend. Van de durf van deze driftkop is ineens niet zoveel meer over. Wat kan hij, onbenullig mannetje nou uitrichten tegenover de machtige farao met zijn leger aan onderdrukkers? Zoveel lef heeft hij niet, dat ziet hij nu wel in. Hij stelt niet zoveel voor, hij kan niet zoveel eigenlijk.

In de juiste verhoudingen

Wie het verhaal van Exodus leest, ziet dat dat waarschijnlijk precies de reden is dat God hém moet hebben. God heeft niet zoveel aan driftkoppen die impulsief en met veel dadendrang orde op zaken willen stellen, Hij heeft veel meer aan mensen die zichzelf in de juiste verhoudingen kunnen zien: als mensen die afhankelijk zijn van de Eeuwige, bij wie ze in dienst zijn. Kracht op zichzelf lijkt alleen maar tot krachtpatserij te leiden en daar kan God niet zoveel mee beginnen. Daarom krijgt Mozes van God de tijd om zich te bezinnen, om zijn eigen geringheid te omarmen en zijn drift in dienst te zetten van God.

Schroom en soberheid

De Friese theoloog Noordmans schrijft heel mooi dat een christen iemand is die gemerkt heeft dat een mens niet zomaar recht-toe, recht-aan kan leven en dat de Geest een beginsel van vertraging is. Eerst moet een mens kennelijk even worden stilgezet, voordat het tot hem of haar doordringt dat kracht op zichzelf niet zoveel waarde heeft. Dat leidt alleen maar tot egotripperij en tot competitie. Wie is de sterkste en hoe gaan we dat bewijzen?

Maar wie zijn kracht, zijn drift en zijn talenten in dienst laat nemen, wordt op een heel ander spoor gezet. Pas wie bescheidenheid en soberheid geleerd heeft, kan worden ingezet door God en een bijdrage leveren aan een wereld zoals die bedoeld is. Eerst moeten we kennelijk schroom en terughoudendheid leren, voordat we bruikbaar zijn. Mozes is daar een prachtig voorbeeld van.

Folly Hemrica is coördinator van 2GO Maatjesproject Slachtoffers Mensenhandel (bij STEK Den Haag) en redactielid van Open Deur.