Bij vlees, brood en bier
Kerkhervormer Maarten Luther was een echte netwerker. Regelmatig nodigden hij en zijn vrouw Katharina vrienden en bekenden uit voor een maaltijd. Er was vlees en brood en het bier vloeide rijkelijk, maar de gasten moesten wel bij de les blijven. Want tijdens het eten hield de heer des huizes een lezing en van de gasten werd verwacht dat ze zich zijn lessen ter harte namen. Daarom hadden de meesten ganzenveer, inkt en papier bij zich om aantekeningen te maken. Meer dan 6000 van deze aantekeningen zijn bewaard gebleven en wereldberoemd geworden onder de naam Tischreden (tafelgesprekken). Een selectie heb ik uit het Duits vertaald voor het boekje ‘Maarten Luther: gesprekken aan tafel’.
BONTE VERZAMELING
Het boekje bevat een bonte verzameling van ernstige beschouwingen, persoonlijke en soms ook grappige uitspraken, waarin we Luther van allerlei kanten leren kennen. Als familieman en vader: ‘Hoe meer kinderen, hoe groter het geluk.’ Als overtuigd gelovige: ‘Hoe groot onze zonden ook zijn, we mogen altijd vertrouwen op de genade van God.’ Als moralist: ‘Ons grootste struikelblok is, dat ons hart niet uitgaat naar ons werk, maar naar een leven van nietsdoen.’ Als optimist: ‘Het grootste cadeau is een opgewekt en vrolijk hart.’ Als levensgenieter: ‘Wijn voor de doden, water voor de levenden: dat is een gebod voor vissen.’ Maar ook als mopperkont die het aan het eind van het leven maar moeilijk kon verdragen dat hij ziek en gebrekkig werd.
NIET ONBESPROKEN
De persoon van Luther is niet onbesproken. Zijn antisemitische uitspraken, bijvoorbeeld, zijn niet goed te praten. De Protestantse Kerk heeft zich daar dan ook publiekelijk van gedistantieerd. Onmiskenbaar is zijn grote invloed op het protestantisme in Europa. Veel fragmenten uit zijn Tischreden hebben de tand des tijds prima doorstaan. Zoals dit woord van bemoediging, waar we tot op vandaag ons hart aan kunnen ophalen: ‘Geen boer zou ook maar één graankorrel zaaien als hij niet hoop op de oogst zou hebben. Dus des te meer zou de hoop op het eeuwige leven ons in beweging moeten brengen.’
Mirjam Nieboer is vertaler Duits en communicatie-adviseur bij de Protestantse Kerk Amsterdam.
‘MAARTEN LUTHER: GESPREKKEN AAN TAFEL’. MET EEN INLEIDING VAN DR. HERMAN WESTERINK. AMSTERDAM: UITGEVERIJ SJIBBOLET, 2014. ZIE WWW.UITGEVERIJSJIBBOLET.NL.
