Wie achter mij wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en mij volgen (Matteüs 16:24)

Het zijn ongemakkelijke woorden, die Jezus hier tot zijn leerlingen spreekt. Zouden ze dat ook al beseft hebben, toen ze diep onder de indruk raakten van wat hij zei en deed? En toen hij hen riep om hem te volgen? Vissers lieten hun netten achter en tollenaars sloten hun kantoor. Blijkbaar vindt Jezus het nodig om zich met deze ‘schurende’ woorden tot hen te richten.

Wie zeggen jullie dat ik ben?

Matteüs vertelt in zijn evangelie dat Jezus op een zeker moment aan zijn leerlingen vraagt voor wie de mensen hem houden. Hij stelt hen die vraag: en jullie, wie zeggen jullie dat ik ben? Daarop stapt Petrus als woordvoeder van de anderen naar voren en zegt: U bent de Messias, de Zoon van de levende God. Maar als Jezus dan spreekt over de weg die hij zal gaan, naar Jeruzalem, over lijden en gedood worden, wijst Petrus hem fel terecht en zegt dat dát zeker niet zal gebeuren. Waarop Jezus hem de rug toekeert en hem een satan noemt, omdat hij hem van de goede weg wil afbrengen. De felheid waarmee Jezus spreekt geeft aan, dat hier veel op het spel staat. Wie is Jezus?

Hij is gekomen om de wil van God te volbrengen. Maar hoe ziet die wil er uit? En wat betekent het om Messias te zijn? Blijkbaar is voor Petrus de Messias verheven boven lijden en dood; zal hij als een gloriërende triomfator gerechtigheid doen, vrede stichten en mensen bevrijden van de zware lasten, die op hen drukken. Maar Jezus geeft aan, dat hij niet zó Messias zal zijn. Hij moet deze weg gaan van lijden en sterven én vervolgens van opwekking op de derde dag.

Johannes vertelt in zijn evangelie dat Jezus de weg, die hij moet gaan, vergelijkt met een graankorrel. Als die niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij gezaaid wordt en sterft draagt hij veel vrucht.

Satans verleidingen

Tijdens de veertig dagen die Jezus na zijn doop in de woestijn doorbrengt, weigert hij tot driemaal toe om gehoor te geven aan de stem van de satan en weerstaat hij zijn verleidingen. De satan probeerde hem juist los te maken van zijn vader door hem te laten kiezen voor goddelijke trucs en overweldigende macht.

Juist dát hoort Jezus weer in Petrus’ reactie. En daarom keert hij hem de rug toe. Messias Jezus gaat niet om lijden en sterven heen, maar kiest juist vanuit zijn roeping voor de weg ‘onderlangs’, door de diepte van de dood heen. Hij vertrouwt er op, dat God hem niet zal loslaten.

Het kruis

‘Wie achter mij wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en mij volgen.’ Deze ongemakkelijke en schurende woorden van Jezus zijn onlosmakelijk verbonden met de weg die Jezus zelf gaat. Wie hem wil volgen, die zal ook bereid moeten zijn om het kruis op zich te nemen. Het kruis van de navolging. Het kruis, dat op je weg en in je leven komt, als je besloten hebt om hem te volgen en te dienen.

Dat is een ander kruis dan we kennen uit de uitdrukking: ieder huisje heeft z’n kruisje. Dat kan van alles zijn. Hierbij heb je geen keus. Je kunt dat niet ontwijken. Het overkomt je. Met dat kruis moet je zo goed en zo kwaad als dat gaat klaar zien te komen en je er door heen zien te slaan. Het behoort tot de raadsels van het leven waarom de één ogenschijnlijk een zoveel zwaarder kruis te dragen krijgt dan de ander. En het kan een gelovig mens tot wanhoop brengen als het kwaad goede mensen treft. Je mag hopen dat er goede mensen om je heen staan, met aandacht en begrip.

Waar Jezus over spreekt is een kruis, dat onlosmakelijk verbonden is met de navolging. Dat is een kruis dat je te dragen krijgt, omdat je hem wilt volgen.

Leerlingen van Jezus stuiten op weerstanden, omdat ze bij hem willen horen. Het begint al met Petrus, die het te heet onder de voeten wordt als hem gevraagd wordt of hij niet ook hoort bij die man. De leerling Stefanus is de eerste martelaar en na hem zullen er vele volgen. Het kruis van de navolging drukt zwaar op christenen in China en Noord-Korea. Lang niet overal zijn mensen vandaag in staat in vrijheid hun geloof te beleven en vorm te geven aan het volgen van Jezus.

Maar ook in ons eigen leven kan sprake zijn van een kruis dat je op je neemt. Als je gevraagd wordt voor een taak, die je tijd, energie en geld kost. Als je geroepen wordt om je gevoel van gekwetstheid los te laten. Als je het opbrengt om de minste te worden en over je schaduw heen te stappen.

Je hoeft het kruis van de navolging niet te zoeken. Maar als het op je weg komt, mag je beseffen, dat het onlosmakelijk verbonden is met het volgen van Jezus.

Voor bezinning en gesprek

Kunt u een voorbeeld geven van zelfverloochening en het opnemen van een kruis met het oog op het volgen van Jezus, uit uw omgeving of misschien ook wel van uzelf?