Delen in het licht

In mijn kunstwerken wil ik graag verwijzen naar Gods liefde en Licht, verbeeld in heldere kleuren. Via kleur en licht nodig ik de kijker uit om op zoek te gaan naar rust, ruimte, verdieping, harmonie in zijn of haar eigen leven, om van daaruit in contact te komen met de Bron door een beweging te maken naar het innerlijk.

Mijn werk bestaat uit textielkunst (liturgische kleden, paramenten), glaskunst (ramen) en glasmozaïek voor stiltecentra en kerken. Naast vooral heldere kleuren en de symboliek van het licht zijn in mijn werk vooral organische vormen te zien, ontleend aan de vormen die we aantreffen in de natuur. De kunstwerken die ik maak, hangen blijvend in een stiltecentrum of kerkruimte en zijn meditatief van karakter.

Gods Geest laat mensen van kleur veranderen

Hedendaagse icoon

Aan de hand van de hedendaagse icoon ‘Hemelvaart en Pinksteren’, gebaseerd op de bijbelverhalen uit Handelingen der Apostelen, wil ik vertellen hoe kunst, geloof, licht en kleur mij inspireren in mijn werk als predikant en beeldend kunstenaar.

Na het lijden en sterven van Jezus dat uitloopt op de Opstanding, verschijnt Jezus een aantal keren aan zijn leerlingen. Daarna is er de Hemelvaart. De leerlingen nemen afscheid van Jezus. De uitgenomen figuur op de icoon verbeeldt de afwezige Jezus. De vriendinnen en vrienden van Jezus moeten veel leegte en gemis ervaren hebben nadat Jezus niet meer lijfelijk onder hen aanwezig was. Zo kunnen er ook in onze tijd veel situaties zijn die in een mensenleven dit gevoel van leegte en gemis geven.

Zoals Jezus heeft beloofd aan zijn discipelen en volgelingen krijgen zij de Geest van God die hen troost en bemoedigt nadat zij Jezus hebben moeten laten gaan. Hoe bijzonder is het als je de geestkracht van God ervaart als troost die bemoedigt, je op de been helpt en je weer in je eigen kracht helpt komen.

Licht als bron van kracht

Tegelijkertijd zet de Geest hen ook in beweging om het goede nieuws verder de wereld in te brengen. Zo ontstaat de kerk en wordt het christendom verspreid. De mensen zijn weergegeven in diverse kleuren om daarmee hun veelkleurigheid aan te geven, maar ook omdat de Geest van Pinksteren een Geest van creativiteit, kleur en dynamiek is. Daar waar de Geest van God door de mensen heen werkt, veranderen zij van kleur, gebeurt er iets. Zo heb ik dat in mijn eigen leven ook ervaren. Van jongs af aan heb ik geworsteld met gezondheidsproblemen die ervoor zorgden dat ik geen onbezorgde jeugd heb gehad. Ook op latere leeftijd was er altijd die kwetsbaarheid en onzekerheid over mijn gezondheid die ik een plaats moest geven in mijn leven. Het heeft me veel verdriet, geworstel, machteloosheid en onbegrip gekost. Toch was er te midden van dit alles een inspirerende kracht die mij hielp zoeken naar begaanbare wegen daar waar ze niet begaanbaar leken te zijn. Het Licht van God speelt daarin een belangrijke rol voor mij.

Vanuit het silhouet van Jezus in de icoon ontstaat een heldere, lichte baan die mensen omgeeft en door hen heen werkt, verwijzend naar de inspiratie en de kracht die mensen kunnen ervaren vanuit hun geloof in Jezus Christus. Hier is sprake van een mysterie, dat je als mens mag delen in dit Licht, wie je ook bent, hoe kwetsbaar ook. Voor mij persoonlijk is dit de kern van het christelijk geloof. Het licht van God dat ons steeds weer uitnodigt deelgenoot te zijn. Dat licht is krachtig en laat nooit toe dat de duisternis het zal inperken. Dit Licht van God is een bron van kracht waar je steeds weer op terug mag vallen, waar je je steeds weer op mag richten. Het maken van hedendaagse iconen laat mij zien waarop ik mij in dit leven moet focussen, namelijk het Licht van de Eeuwige.

Focussen op het Licht van de Eeuwige

Scheppingskleuren

Ik zie kleuren als een geschenk van onze Schepper. Kleuren in alle variaties die te vinden zijn in het plantenen dierenrijk, in de gehele schepping. Alle kleuren komen voort uit wit licht, en verwijzen voor mij daarmee naar God. Het scheppingsverhaal uit Genesis vetelt erover. In het begin is alles donker, woest en leeg. Het donker en de chaos worden door Gods Geest beteugeld wanneer hij het Licht schept.

Gods Geest zorgt ervoor dat vanuit de chaos leven mogelijk wordt. In geuren en kleuren komt de schepping tot leven, tot bloei. Gods creatie waar wij als mens volop van mogen genieten. Kleuren doen iets met ons gemoed en gevoel. Ze geven ons leven diepgang, vrolijkheid en daarmee glans. Kleuren kunnen inspireren, troosten, bemoedigen, hoop geven. Of juist helpen om tot verstilling en inkeer te komen.

Hoe dan ook, er gebeurt iets met ons als we kleuren zien. Kleuren kunnen ons in beweging zetten, ergens warm voor laten lopen, helpen om te gaan met een ziekteproces of het verdriet waar we mee worstelen. Nieuwe wegen helpen zoeken als ons leven zich op een doodlopende weg lijkt te bevinden.

Edelstenen

Dat kleuren zo kunnen werken zie ik terug in bijbelverhalen. Inspirerend, ontroerend en indrukwekkend vind ik de verhalen uit Ezechiël 1,28 en Openbaring 4,1-3. Zowel Ezechiël alsJohannes krijgen een visioen van God. Beide profeten hebben het moeilijk. Ezechiël bevindt zich tussen de ballingen, weggevoerd uit alles wat hem dierbaar was. Midden in deze uitzicht-loze situatie opent zich de hemel en krijgt hij een visioen van God. Johannes heeft het ook zwaar wanneer hij is verbannen naar Patmos. Juist te midden van die moeite en pijn laat God zich zien in een visioen. In dit visioen toont God aan hen zijn heerlijkheid door een indrukwekkend schouwspel van licht en kleuren.

De kleuren worden benoemd aan de hand van edelstenen. Wanneer je deze edelstenen nader bekijkt, kun je opmaken dat hier sprake is van het gehele kleurenspectrum. In zowel Ezechiël als Openbaring gaat het om een visioen dat zicht geeft op de bovennatuurlijke wereld.

Ezechiël en Johannes zijn zo gegrepen door het beeld van de kleuren-boog dat ze zeker weten dat het om Gods heerlijkheid gaat. Mooi om te lezen dat bijbelschrijvers God hebben ervaren in kleuren, mooi om te ontdekken wat deze ervaring hun aan kracht, bemoediging en troost bracht. Hieruit maak ik op – en ik ervaar dit in mijn eigen leven – dat God zich aan mensen bekend wil maken door kleur en licht. Op deze manier wil God ook ons mensen bemoedigen, troosten en inspiratie geven. Hoe mooi is dat!

Meer kleur in het leven

Het kan mij ontroeren wat mensen mij teruggeven wanneer ik hun meer vertel over kleuren, symbolen en de achtergrond daarvan binnen het christelijk geloof. Tijdens mijn lezingen en kerkdiensten maak ik een koppeling tussen geloof, kleur en spiritualiteit. Vaak roept het van alles op uit het eigen leven van mensen, of nodigt het uit om er anders naar te kijken. Dat kan al beginnen met meer kleur te durven toelaten in je leven. Door er meer oog voor te hebben. De kleuren om je heen tot je door te laten dringen en te beseffen wat ze met je doen. Wanneer je meer oog hebt voor de esthetiek van kleuren kunnen ze helpen een brug te slaan naar de Schepper van die kleuren.

Waar ik kleur en kunst een belangrijke plaats geef in de eredienst, hoor ik regelmatig terug dat bijbelverhalen op een andere vaak meer indringende manier gaan leven. Beeldtaal kan zo een brug slaan naar het leven van mensen nu.

Warmte en troost

Kunst en kleur mogen naast het verbeelden van aanklacht, verdriet, wanhoop en alle menselijke noties, zeker ook warmte en troost bieden in een werkelijkheid waar we zo vaak met gebrokenheid en pijn te maken hebben. Kunst en kleur kunnen zo mensen helpen om even uitgetild te worden boven het leven hier en nu. Niet met de bedoeling om de realiteit en de ellende die het leven kent, weg te poetsen, maar wel met de idee om het zicht open te houden naar een verlangen van heelwording. Een ruimte voor verbeelding waarin wij kunnen verwijlen. Ruimte met daarin plaats voor God.

Met mijn werk kom ik op heel diverse locaties en ik ontmoet mensen van vrijzinnig tot meer orthodox. Ik ervaar het als bijzonder dat kunst en kleur een verbinding tot stand kunnen brengen tussen mensen over scheidslijnen van de geloofstradities heen. Overal bespeur ik behoefte aan beeldtaal. Beelden en symbolen raken aan andere lagen van onze beleving, anders dan die alleen door de ratio worden aangesproken!