Een verstillende wandeling

ANKY FLORIS

Stilte … Wat is dat eigenlijk? De algemene beschrijving van stilte is de ervaring van geen enkel geluid, of de ervaring van zó weinig geluid dat het als volledig natuurlijk en rustgevend wordt beschouwd. Voor mij is stilte veel meer een staat van zijn.

In een staat van zijn heeft stilte niets te maken met de afwezigheid van geluid. In de stilte hoor je juist alles, alleen je oordeelt er niet over. Je laat het voor wat het is, zodat het onderdeel wordt van de stilte. Dat geeft zoveel rust en ruimte. Stilte heeft voor mij veel meer te maken met het ontwikkelen van innerlijke stilte. Ik ontmoet er mezelf.

Bronnen van stilte

Mijn verlangen naar stilte is een rode draad die door mijn leven loopt. Ik kwam al vroeg in contact met bronnen van stilte: de Taizégemeenschap in Frankrijk, bezoek aan diverse kloosters in Engeland, Duitsland en Nederland, zoals de Kleine zusters van Jean de Foucault, met de gedachte om in te willen treden. Het liep anders. Ik ben getrouwd en we kregen vier kinderen. Het verlangen naar stilte bleef echter in me fluisteren.

Ik vind de stilte tegenwoordig in het geven van retraites – onder andere in het Liobaklooster in Egmond-Binnen – en in het begeleiden van stiltewandelingen, op aanvraag en voor de Adelbertus Abdij in Egmond. Ik vind de stilte vooral in mezelf.

Groeien in stilte

Ik zou willen groeien in de stilte zodat zij groeit in mij

Ik zou willen groeien in de stilte zodat zij hoorbaar wordt in de woorden

Ik zou willen groeien in de stilte die me niet afsluit maar nieuwe levensvreugde openbaart

Ik zou willen groeien in de stilte die me dichter bij mijn verlangen brengt

Ik zou willen groeien in de stilte die me dichter bij het fluisteren brengt van mijn hart

VRIJ NAAR MARINUS VAN DEN BERG UIT: VORMEN VAN GELUK

Lopen met aandacht

Sinds enkele jaren begeleid ik maandelijks stiltewandelingen voor de Abdij in Egmond. Deze wandelingen sluiten goed aan bij de benedictijnse spiritualiteit. De broeders beoefenen de stilte dagelijks – dit is één van de kernbegrippen van de benedictijnse traditie.

Een ander kernbegrip is dat zij hun dagelijkse activiteiten met aandacht willen doen. Hiermee is de link naar de stiltewandeling gelegd. We lopen in dezelfde traditie, al is het maar een paar uurtjes, we beoefenen de stilte en we lopen met aandacht.

Verstilling

Ik noem het graag een verstillende wandeling. Verstillen als beweging naar de stilte toe. Verstillen gaat over het proces van gaandeweg stiller worden in plaats van statisch stil (moeten) zijn. Mensen komen vanuit een verlangen naar stilte.

Ik hoop dit verlangen aan te spreken en een veilige bedding te geven. Graag spreek ik mijn deelnemers erop aan dat ze niet stil móeten zijn, maar dat ik ervan uit ga dat ze de inténtie hebben om stil te wíllen zijn. Van binnenuit dus. Verlangen naar die bron van stilte is een weg naar binnen. Dan kunnen ze vanuit hun plek van verlangen gaan lopen.

Labyrint

Het beeld van een labyrint komt bij me op. Je loopt het pad van het labyrint met het verlangen naar stilte in je hart. Soms lijkt het of je er bijna bent, of je de stilte bereikt hebt en dan loop je er toch weer verder van weg. Maar als je vol vertrouwen blijft lopen, merk je dat de weg zelf al verstillend werkt. Zo kom je als vanzelf aan bij het middelpunt, de kern, waar je je kunt laven aan de stilte.

Het vredige lopen

Ik zie mezelf als een wegbereider voor mensen die graag willen verstillen. Mijn wandelingen zijn meestal in de duinen: een verrijkende, inspirerende omgeving om stil te zijn. Als je niet praat, staan je andere zintuigen extra open. Vaak ervaren mensen alles veel sterker: de wind die allerlei geluiden maakt, de zon die op hun gezicht schijnt of die op de landjes schaduwen maakt, de grond die ze draagt, de diverse bessen in de struiken, de sporen van konijnen en paarden, de immense stilte die ze vervult, het vredige lopen.

Stiller willen worden

Er zijn onderweg diverse stops waar we ons opnieuw met onze intentie om stiller te willen worden verbinden. Door een natuuropdracht te doen. Door even stil te staan bij wat zich nu in je voordoet. Door een gedicht voor te lezen. Door het gebruik van mijn Levenskunstspel, dat bestaat uit 52 kaarten met een levensthema, een afbeelding en drie verdiepende vragen.

Vragen als richtingaanwijzer

We wandelen een stukje met één vraag uit het Levenskunstspel en de vraag doet zijn werk. Een vraag heeft als het ware toverkracht. Het is als een richtingaanwijzer die je aandacht richt: richt op je mogelijkheden.

De stilte laat ieders eigen wijsheid tot zijn recht komen. Je antwoord dient zich aan in de vorm van iets wat je in de natuur tegenkomt: een vogel, een gebroken tak, een spiegeling in een plas, een gebogen boom.

Het kan een heilzame ervaring zijn dat je met een vraag kunt wandelen – of zelfs leven – in plaats van dat je een vraag direct moet beantwoorden. Zoals Rilke zo treffend weergeeft in het volgende gedicht.

Leef nu je vragen

Heb geduld met alles wat onopgelost is in je hart en probeer je vragen met liefde te bezien, als kamers die gesloten zijn. Of als boeken in een volslagen vreemde taal. Leef nu je vragen. Misschien zul je dan geleidelijk, zonder het te merken, jezelf, ooit op een dag in het antwoord terugvinden

RAINER MARIA RILKE

Natuuropdracht

Op een open plek staan we even stil bij de Levenskunstvraag waar we mee gelopen hebben.

Ik nodig ieder uit om een natuurstilleven te maken van datgene wat er in hen leeft: een collage met voorwerpen uit de natuur. Het hoeft geen kunstwerk te worden. Het gaat er om dat je op jouw eigen wijze in beeld brengt wat je ervaring is.

Er worden altijd weer hele bijzondere stillevens gemaakt. Mensen verrassen zichzelf en zijn vaak geraakt door wat ze gemaakt hebben.

Een beeld blijft ook bij je en kan een anker zijn voor je inzicht of het antwoord dat je hebt gevonden.

Vertrouwd met de stilte

Dit in stilte met elkaar onderweg zijn levert rijke ervaringen op. Het inspireert tot verwondering en geeft ruimte om helemaal aanwezig te kunnen zijn. Stilte zorgt ervoor dat je mag zijn wie je bent, dat je mag rusten in je eigen wezen.

Een belangrijke sleutel daarvoor is denk ik dat ik zelf heel vertrouwd ben met de stilte in mezelf en met anderen. Ik houd ervan om stil te zijn. Stilte is zonder oordeel, stilte is liefdevol. Vanuit deze houding nodig ik de mensen uit. Hierdoor kunnen ze zich gemakkelijker overgeven aan hun eigen stille plek – aan de stilte buiten en binnen zichzelf.

Voor jou

Na ongeveer twee uur sluiten we de wandeling af in de Abdij. Daar praten we nog even na over ieders ervaring, vanuit de vraag hoe je de stilte – op een eenvoudige manier – in je dagelijks leven kunt inbedden en er uit kunt putten als je het nodig hebt.

Ik deel houten boomplakjes uit met de tekst: 5 minuten stilte voor jou. Alsjeblieft. Om je eraan te herinneren dat vijf minuten – ergens in je dag of week – al genoeg kan zijn om je te verbinden met de stilte.

Met dit cadeau in het hart gaat ieder verstild naar huis. Om af en toe terug te komen en weer mee te wandelen. De stilte klinkt elke keer anders.

Stilte is misschien wel één van de grootste geschenken die we onszelf en elkaar kunnen geven.

Anky Floris is natuurgids en wandelcoach en zij begeleidt bezinningsdagen en stiltewandelingen.