Achter een gebouw van meer dan honderd jaar oud, en in de marge van het lawaai van de stad, bevindt zich onze tuin. Dat hofje ontleent zijn naam aan een groot denker: Hugo Grotius of Hugo de Groot. Het is een van de vele hofjes van gemeenschapsleven in Amsterdam. Deze tuin is niet alleen een echte plaats, maar kan ook dienen als metafoor. Sommige van de mensen die er leven zijn christen. Er zijn bijna honderd bewoners, maar twaalf van hen zoeken het gemeenschapsleven bewuster op. Deze twaalf kijken met andere ogen naar de tuin.
Een zichtbare gemeenschap
Tussen droom en werkelijkheid
Dit artikel is een gratis introductie op het themanummer van TussenRuimte over zending en gemeenschap (2021, nr. 3). Onderaan het artikel vind je de andere bijdragen uit het nummer. Ben je benieuwd naar andere nummers van TussenRuimte? Bekijk dan alle artikelen.
Jezus liet niet een boek, of een geloofsbelijdenis, of een raamwerk van doctrines, of een leefregel, achter, maar een zichtbare gemeenschap. Hij vertrouwde het volledige werk van verzoening en heil toe aan een gemeenschap. Lesslie Newbigin, in: ‘The Household of God’, 1998, blz. 24
Zending en gemeenschap, ziehier twee woorden die serieuze vragen oproepen in de Nederlandse context. Is zending eigenlijk niet erg arrogant? En geloof privé en persoonlijk? Is gemeenschap nog wel mogelijk in een maatschappij waar het autonome individu centraal staat? Hoe verhoudt een gemeenschap over grenzen heen zich tot de ongelijkheid en machtsverhoudingen, die voortvloeien uit het koloniale verleden van kerk en zending?
In haar onderzoek naar de ervaringen van zendingsgemeenschappen met een wereldwijd karakter, schrijft Berdine van den Toren-Lekkerkerker over het belang van tastbare relaties: de mooie en uitdagende realiteit van gemeenschap zowel als de gebroken en pijnlijke ervaringen ervan. Alleen als we elkaar werkelijk in de ogen kijken, als we werkelijk naar de ander luisteren, als we vol aandacht ontdekken dat de ander niet in een hokje past, maar een mens is zoals wij, vol complexiteit, schoonheid en ambiguïteit, is gemeenschap mogelijk. Alleen in de werkelijke ontmoeting met elkaar, samen en vanuit onze diversiteit, kan de diepte en weidsheid van Gods goede nieuws ontdekt worden. We hebben elkaar nodig.
In dit nummer van TussenRuimte laten we die geleefde realiteit zien, vanuit het perspectief van voetballers, academici, internationale missionarissen, beleidsmakers in organisaties, tot mensen die een bewuste keuze hebben gemaakt voor het leven in een missionaire gemeenschap. We hebben verhalen verzameld hoe mensen vanuit hun roeping leven in kerk en wereld. We ontdekken dat de relationele werkelijkheid beïnvloedt wordt door materiële zaken als geografische kaarten en gebouwen. Vragenderwijs zoeken we naar de zin, de terechtwijzing en de hoop van deze verhalen. Stap de verhalen binnen en luister vanuit het perspectief van de eigen context, om in alle nederigheid en zwakte, in openheid en passie, in afhankelijkheid en hoop, in trouwe toewijding aan de missie van God, er deel van te worden.
De themaredactie van dit nummer bestaat uit Alexander Villamil Morea-van Berkum, Tom Boesten en Berdine van den Toren-Lekkerkerker.
Lees meer uit dit nummer van TussenRuimte
Edwin Alexander Villamil Morea-van Berkum
Edwin Alexander Villamil Morea-van Berkum
Mensen uit alle hoeken van de wereld konden op het nieuws of via hun telefoon kijken naar een moment, dat alleen maar kan worden vergeleken met de dag dat de Verenigde Staten op televisie de lancering uitzond van hun kleine mannetje dat in een kogel de lucht in werd geschoten om de afstand tot de maan te overbruggen.
Berdine van den Toren-Lekkerkerker
Hoe kan zending eruit zien in een wereld van ongelijkheid, uitsluiting en competitie? Leidt zending niet per definitie tot relaties van macht, waarin kennis, geld, en sociaaleconomische structuren de bepalende factor zijn? Of is het mogelijk dat gemeenschappen wereldwijd elkaar nodig hebben, om in een wederzijds delen van gaven en behoeften samen te ontdekken dat Gods toekomst zich realiseert in zwakte? En hoe ziet dat er dan uit?
Hannah de Korte & David Onnekink
Het thema van dit nummer van TussenRuimte nodigt uit tot nadenken over relaties van wederzijdse en gelijkwaardige uitwisseling, alsook over relaties waarin de gebroken realiteit van de praktijk van het dagelijks leven en van de sociaaleconomische structuren niet wordt genegeerd. In dit artikel gaat het over de rol die kaarten en geografische visualisatie spelen in het nadenken over en begrijpen van de wereld vanuit missionair perspectief. Wordt de strategische visie voor zending gevormd door de ontmoeting met mensen of door geografische kaarten die juist het menselijke verhaal en de contextuele diversiteit kunnen verbergen?
Tom Boesten
Dat de Amerikaanse journaliste Dorothy Day (1897-1980) ooit nog eens op de nominatie zou komen te staan voor zaligverklaring in de Rooms-Katholieke Kerk, lag niet voor de hand. Dorothy Day was een bijzondere vrouw met een bijzondere levensloop.
Berdine van den Toren-Lekkerkerker
‘De hand die geeft, ligt altijd bovenop.’ ‘Jullie academische theorieën doden het verhaal.’ Zomaar twee voorbeelden, die laten zien dat Harvey Kwiyani de scherpte niet ontwijkt. En juist daarom een heldere stem is waar we naar moeten luisteren.
Ineke Bakker
Van 26 oktober 2018 tot 30 januari 2019 werd in buurten kerkhuis Bethel in Den Haag een kerkasiel georganiseerd om bescherming te bieden aan een Armeens gezin en om te pleiten voor verruiming van het kinderpardon voor kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland wachten op een verblijfsvergunning. Dit kerkasiel heeft laten zien dat een hardvochtig beleid en taaie structuren door een kwetsbare actie veranderd kunnen worden, hoe beperkt ook.
Edwin Alexander Villamil Morea-van Berkum
Wat is het doel van zending? Het bewerkstelligen van het einde daarvan, de euthanasie van zending. Henry Venn, van 1841-1873 algemeen secretaris van de Church Missionary Society, pleitte voor de ontwikkeling van onafhankelijke kerken, geleid door lokale leiders, functionerend uit eigen middelen, en verantwoordelijk voor de eigen ontwikkeling en groei. In Afrika leek dit werkelijkheid te worden onder de leiding van de eerste Afrikaanse bisschop in de Anglicaanse Kerk, bisschop Samuel Ajayi Crowther.
Tom Boesten
Net als de protestantse en evangelische zending heeft ook de rooms-katholieke missie een ingrijpende verandering doorgemaakt in de laatste veertig jaar. Was missie voorheen een onderneming van Europeanen die naar Azië, Latijns-Amerika en Afrika trokken om daar het evangelie te verkondigen, tegenwoordig is er een wereldwijde uitwisseling van missionarissen tussen de continenten, waarbij Europa evenveel missionarissen ontvangt als het uitzendt. BEMIN (Beraad Missionarissen in Nederland), een groep Nederlandse en buitenlandse missionarissen die in Nederland leven en werken, heeft op Pinksteren van dit jaar een missiebrief uitgegeven, waarin de groep hun ervaringen, inzichten en overtuigingen verwoordt.
Pieter van Winden
Wat gebeurt er als mensen van verschillende culturele achtergronden elkaar tegenkomen in kerkgebouwen? Hoe worden verschillen in cultuur en/of theologische visie ervaren? Kunnen gebouwen het gemeenschapsleven en de missionaire roeping faciliteren of juist bemoeilijken? Wat gebeurt er met de relaties? In dit artikel verkent Pieter van Winden de geleefde realiteit en de ervaring van het delen van kerkgebouwen met groepen mensen van verschillende culturen. Er blijken zowel mogelijkheden als frustraties te zijn. Onbegrip en conflict kunnen onbedoeld ontstaan. Delen blijkt niet de makkelijkste weg. Het vraagt eerlijkheid, openheid en bereidheid te kiezen voor elkaar, tot dienst aan elkaar.