Even echt kind zijn

FOTO: JEPPE SCHILDER

Esther van der Panne is eindredacteur van Open Deur.

‘Soms staan de kinderen ons al op te wachten, als we het terrein van het asielzoekerscentrum op komen’, vertelt Elin Hofman. Elin is coördinator van TeamUp, een programma van War Child, Save the Children en UNICEF Nederland. De vrijwilligers van TeamUp komen op een vast moment in de week naar opvanglocaties voor vluchtelingen, om met de kinderen en jongeren daar sport-en spelactiviteiten te doen.

‘We willen de kinderen weer in hun kracht zetten en hun veerkracht versterken. Door sport en spel kun je leren omgaan met je emoties en met wat je hebt meegemaakt, maar je komt ook in contact met elkaar. Contact maken en vrienden maken is lastig, als je weet dat je vriendjes weer weggaan of dat jij weer weggaat. Of als je zelf een poos alleen bent geweest, omdat je op de vlucht was.’

SAMENWERKEN

Elin laat me het spellenboek van TeamUp zien. ‘Alle spellen die we doen zijn gericht op bewegen, maar vooral op het versterken van sociaal-emotionele vaardigheden. Als we voetballen, gaat het er niet om dat je de bal zo vaak mogelijk hoog kunt houden. Maar we spelen voetbal terwijl je met z’n tweeën hand in hand loopt, bijvoorbeeld -gericht op samenwerken. Of we kiezen bewust een jongere als scheidsrechter zodat die merkt: ik kan beslissingen nemen en er wordt naar me geluisterd. We werken met acht thema’s. Hier zie je bijvoorbeeld het thema assertiviteit, daar staan spellen die je helpen om op te komen voor jezelf. Bij ‘pesten’ gaat het erom dat je grenzen leert aangeven en nee durft te zeggen. Andere thema’s zijn respect, angst, boosheid, conflict, vriendschap. We kijken wat er speelt in een groep kinderen of jongeren en welke spellen daarbij aansluiten.’

EVEN NIET DENKEN

Zelf draait Elin ook als vrijwilliger mee in een team van TeamUp dat met alleenstaande minderjarige vreemdelingen werkt. ‘Die jongeren zijn zelf naar Nederland gekomen. Ze zitten zelf in de procedure en maken dat dus nog rechtstreekser mee dan kinderen in een gezinssituatie. Dat doet best veel met ze.

Ik herinner me een jongen die met zijn mentor naar de activiteiten kwam. Hij gebaarde naar zijn hoofd en probeerde uit te leggen dat hij te veel nadacht. De hele dag op je kamer hangen of slapen, maakt dat niet beter. Bij het sporten met TeamUp kon hij even rustig worden. Hij wist dat hij daarna weer zou gaan denken, maar hij wilde even die ‘break’. Toen realiseerde ik mij weer: dít is waarom het zo nodig is. Voor die jongeren is de druk er constant. Als je ziet dat ze plezier hebben, eventjes het gedoe kunnen vergeten – dan is de sessie voor ons geslaagd.’

GEWOON SPELEN

‘Ook de kinderen op de centra maken behoorlijk veel mee van de procedures, die heel lang kunnen duren. Er zijn voortdurend kinderen die weggaan, kinderen die komen. Aan verhuizingen naar andere locaties valt niet altijd iets te doen, maar het heeft zoveel impact op kinderen als ze wéér hun spullen moeten inpakken. Soms zeggen ze ook: “Ik ga geen vriendjes meer maken want ze gaan toch weer weg.” Ik vind het belangrijk dat daar activiteiten tegenover staan waarbij je echt kind kunt zijn, even gewoon kunt spelen zonder zorgen. Als ze ondertussen leren om beter samen te werken en om elkaar meer te respecteren, leidt dat weer tot meer plezier. Ook het leren omgaan met je boosheid, iets kunnen incasseren en desondanks lol hebben, is van groot belang. Maar alle vaardigheden en doelen zitten verpakt in het spel.’

VASTIGHEID

‘Voldoende vrijwilligers blijven vinden is de grootste uitdaging. Daar staat of valt dit hele programma mee. We proberen per locatie grotere teams van vier tot vijf vrijwilligers te vormen. Dan kun je elkaar opvangen bij vakantie en ziekte en kunnen de activiteiten altijd doorgaan. Zo bieden we de kinderen vastigheid en lopen ze zo min mogelijk teleurstellingen op. Veiligheid vinden we ook heel belangrijk. We werken met een kwetsbare groep kinderen, dus we doen er alles aan om te voorkomen dat ze verder beschadigen. Daarom werken we ook altijd minimaal met z’n tweeën, nooit alleen.’