Missie en contemplatie bij jongeren

Je hoeft jezelf niet bewijzen in het jongerenklooster

Als één op de vijf twintigers ervaring heeft met klachten van burnout of depressie, hoe is het dan met die andere vier? Zouden zij in de chaos en de druk van hun leven niet gebaat zijn bij een beetje eenvoud, een beetje rust en een beetje aandacht? Zouden zij met al die ruis in hun hoofd niet snakken naar rust in hun hart?

Het Jongerenklooster mikt nadrukkelijk op die andere vier. We vormen met zelfstandige en sociaal vaardige twintigers een levendige, inspirerende en verdiepende gemeenschap. We: dat zijn de jongeren die de kloostergemeenschap vormen, met mijn vrouw en ik als bijwoners. Voor hen allemaal geldt: een klooster is geen therapeutische plek. Je moet het durven en kunnen. Als je verwacht dat het klooster je problemen gaat oplossen, zul je erin wegzakken. Als je verwacht dat je het kloosterleven kunt gebruiken om dingen te leren die je nergens anders leert – dan beloven onze Jongerenkloosterlingen je dat je in het klooster dingen leert die de hele rest van je leven waardevol zullen blijken. Intensief samenleven en toch je eigen ruimte bewaken, bijvoorbeeld. En keuzes maken: minder doen, maar die dingen wel beter doen – en genieten van de winst: meer rust, meer voldoening.

Zoeken en schatgraven

Het Jongerenklooster is een plek van christelijke inspiratie. Maar om er te wonen hoef je geen christen te zijn. Wij geloven. Maar wij kennen niet al Gods namen, en we weten niet hoe hij (zij) zich aan jou wil openbaren. Hier mag je zoeken, schatgraven in een traditie die oud en rijk genoeg is om je er geen moment in te vervelen.

Een van onze Jongerenkloosterlingen, Mirjam, deed twee studies in Groningen, met daarnaast twee bijbaantjes en een intensief sociaal leven. Ze zei onlangs in een interview:

‘Het zou voor veel jongeren goed zijn om af en toe eens uit je modus te stappen. Er wordt veel gevraagd van onze generatie: je hebt heel veel keuzes, er wordt veel van je verwacht. Je moet alles uitgeprobeerd hebben. Het klooster is radicaal. Je kiest ervoor om niet meer helemaal mee te doen met de samenleving. Je studie, je werk en al die sociale contacten – in een klooster gaat dat simpelweg niet meer allemaal samen.’

Daar zit winst in, volgens Mirjam. Niet alleen maatschappelijk – zo is ze aan het promoveren en geeft daarnaast lessen kunstgeschiedenis – maar ook persoonlijk.

‘Toen ik het Jongerenklooster in ging kwam ik alleen voor mezelf. Ik had niet ingecalculeerd dat ik ook met vijf nieuwe huisgenoten moest leven. Ik zag er tegenop, omdat ik best verlegen ben. Maar ik merkte dat de anderen mij accepteerden zonder dat ik er iets voor deed. Ik hoefde mezelf niet te bewijzen, als feestbeest of wat dan ook. We leerden allemaal de ander te accepteren, gewoon omdat die er was. Je ziet de schoonheid van elkaar in, ook al past die ander niet in je eigen straatje. Je leert door de ogen van God te kijken.’

Werk maken van je geloof in de Wittenberg

Volgend jaar bestaat de Wittenberg vijftig jaar. Vanaf de oprichting daagt de Wittenberg jongeren en jongvolwassen uit om werk te maken van hun geloof. Niet alleen door hen toe te rusten voor een specifieke taak of rol in de kerk of zending. Maar ook door hen te inspireren geloof te verbinden met studie, werk en de manier waarop je in deze wereld staat.

Twee jaar geleden kozen we ervoor om de Wittenberg om te vormen van een organisatie die vooral gericht was op onderwijs tot een monastieke leefgemeenschap voor jongeren. Aan deze leefgemeenschap verbonden is het tussenjaar-programma Inside-Out van vijf maanden, en een gastenverblijf van waaruit we groepsen individuele retraites aanbieden. Die keuze onderstreept de toegevoegde waarde die wij hechten aan een leefgemeenschap voor de vorming van jongeren en jongvolwassenen in deze tijd.

Dagelijks ritme

Hoe ziet de leefgemeenschap er uit? Iedereen tussen 17 en 35 jaar is welkom. Op dit moment bestaat de leefgemeenschap uit zo’n zestig jongeren. De leefgemeenschap heeft een eigen bestuur en wordt ondersteund door enkele stafleden. Deelnemen valt te combineren met werk en studie, maar je doet het er niet zomaar even bij. Reken met zo’n acht uur in de week en houd in ieder geval de woensdagavond vrij, want dan is de vaste leefgemeenschapsavond waarop je bij elkaar komt in een small group, er een lezing is of een open podium. Het dagelijks leven in de leefgemeenschap volgt overigens een ritme dat wordt bepaald door de gebedstijden en de gezamenlijke maaltijden. Je bent lid van de leefgemeenschap in eerste instantie voor een jaar. Aan het eind volgt een evaluatie: wat heb je geleerd, en wat zou een extra jaar toevoegen?

God op het spoor komen

Het draait bij ons in de leefgemeenschap niet allereerst om de theorie, maar om de praktijk van geloven: samen eten, met elkaar stil zijn en bidden, het opzetten van gezamenlijke acties en studeren, maar ook elkaar verdragen en vergeven. Door geloven te dóen wordt in alle kwetsbaarheid ook iets van geloven zichtbaar, tastbaar en invoelbaar. Dat is belangrijk in een wereld die steeds platter en God-lozer lijkt te worden. Wij hopen dat samen met leeftijdsgenoten meedoen in deze jongeren-leefgemeenschap een manier is om God verder op het spoor te komen en in het geheim van het geloof ingewijd te worden.

Oefenplek

De leefgemeenschap is tegelijk ook een oefenplek. Ook dat is belangrijk in een tijd waarin je steeds minder kunt terugvallen op een gemeenschappelijk gedeelde christelijke cultuur. Geloven wordt steeds meer iets van een persoonlijke keuze of levensstijl. In de leefgemeenschap maak je kennis met gewoonten en gebruiken uit de breedte van de christelijke traditie. En er is tijd en ruimte om ermee te oefenen en te experimenteren. We noemden al de getijdengebeden en momenten van gezamenlijke studie en bezinning. We zetten ons bijvoorbeeld ook regelmatig in voor mensen in nood, in Zeist en omgeving. Zo willen we jongeren en jongvolwassenen uitdagen om zelf gewoonten en gebruiken te ontwikkelen die je ook straks helpen om je leven met God vorm te geven, en het vol te houden op de plekken in deze wereld waar God je roept.

‘Aandachtig leven’ op de Westerhelling

Het verhaal van Marcellinus Champagnat, de stichter van de fraters Maristen, spreekt mensen aan. Het verhaal dat al tweehonderd jaar oud is, gaat leven door het symbool van de zelfgemaakte tafel in het huisje van het eerste groepje Maristen (de naam komt van Maria) in het Franse dorp La Valla. Het is de tafel waaraan deze jonge mensen gegeten hebben. Ze kregen er les, gingen in gesprek met elkaar, baden samen en waren samen stil. Vanuit een contemplatieve houding groeide het inzicht hoe zij naar buiten konden gaan om met jongeren te delen wie Jezus van Nazareth is en om ze te begeleiden naar volwassenheid.

Voor de fraters Maristen en de mensen om hen heen in Leerhuis Westerhelling en Huis van Aandacht in Nijmegen gaan de woorden ‘Aandachtig Leven’ terug naar deze oorsprong, ze zijn richtinggevend en inspirerend geworden. Ze geven aan dat het leven en werken op de Westerhelling betekenis heeft voor hen. ‘Aandachtig Leven’ geeft inhoud en zin aan wat hen bezielt.

‘Aandachtig Leven’ gaat door

De aandachtige luisterhouding van de eerste Maristen is voor ons, de mensen van de Westerhelling, een spiegel om zelf te luisteren naar wat in onze samenleving en kerk gaande is. Om onze bezieling te blijven voeden waardoor nieuwe energie ontstaat, nieuwe inzichten groeien, geloof en vertrouwen krachtig blijven om onbekende en onzekere wegen te gaan in onze missie. Luisteren en aandachtig zijn behoeden ons voor nietsdoen en voor het volgen van eigen (soms vlugge) invullingen van terloopse gedachten of vermeende verlangens. Luisteren richt ons op wat anderen echt verlangen, waar zij behoefte aan hebben en naar uitzien om vanuit te leven. Luisteren leert ons dat de jonge mensen, die onze gasten zijn, zelf het programma en het aanbod zijn van onze missie. Luisteren opent ons voor de Roepstem van de Ene.

Kernwoorden

De kernwoorden die de fraters vanaf hun oorsprong dierbaar zijn, worden ons vanuit de geschiedenis aangereikt en we horen ze terug in gesprekken en ontmoetingen met jonge mensen.

• Nederig: dichtbij het aardse. Het doen met wat de natuur geeft. Zorgvuldig omgaan met wat voorhanden is. Zuiver zijn in eigen levenswijze en handelen.
• Eenvoudig: de inrichting van je huis is smaakvol met gewone spullen. Hartelijk gasten ontvangen en jezelf zijn zoals je bent. Eenvoudige programma’s aanbieden.
• Bescheiden: de kracht en de rijkdom van anderen erkennen en verwelkomen. Aansluiten bij de vragen, wensen van de ander. Jezelf als instrument zien en leerling willen blijven.

Geheim van Leven

Onze missie is jonge mensen te leiden naar het kostbaarste wat God in de mens gelegd heeft: de mens te worden geschapen naar Zijn beeld.

Jonge mensen mogen de ruimte ervaren om zich te verwonderen over eigen leven en het als heilige grond te betreden. Hun levenspad tot nu toe is het waardevolle materiaal dat zij meebrengen om gelukkig te worden. Ook de begeleider brengt zijn levensweg in. Het is een onontbeerlijke deskundigheid.

Stilte

De sfeer van stilte brengt tot contemplatie. De stilte is een Leermeester, die zichtbaar maakt wat aandacht vraagt en helpt te onderscheiden.

De dagstructuur – we beginnen en eindigen met een stille meditatie –, een gesprek beginnen met stilte, geen overladen daginvulling voor gasten en begeleiders, brengen tot contemplatie. Stille tijd is nodig om de werking van de Geest voorrang te geven op eigen drang om te realiseren en resultaten te willen zien.

Zo krijgt ‘Aandachtig Leven’ op de Westerhelling handen en voeten op een manier die aansluit bij jonge mensen.