Help, ik lees de bijbel

Open Deur 2019 - 09 | Stephan de Jong | Artikel, Overige artikelen

De Bijbel is eigenlijk een onmogelijk boek: oud, veel te dik, resultaat van een lang en ingewikkeld ontstaansproces. Vol hemelse vergezichten, ontroerende liefdesteksten en diepe troost, maar ook wraak en verdoemenis. Wie de Bijbel zomaar gaat lezen, dreigt al gauw gefrustreerd of, erger nog, verveeld te raken. Daarom hier zes leestips.

Geleerd

‘Ik heb de hele Talmoed geleerd’, antwoordde de man. ‘En wat heeft de Talmoed jou geleerd?’ vroeg de rabbi.

‘Wat heb je geleerd?’ vroeg rabbi Mendel van Kotzk een van de mannen die bij hem gekomen waren.

1. MAAK JE EIGEN BIJBEL

Iedereen selecteert onbewust de teksten die hem of haar aanspreken. Dat kan je ook bewust doen. Zoek de Bijbel af naar teksten die in jouw verzameling ‘onschatbare teksten’ een plaats krijgen. Met zo’n eigen bloemlezing kun je een leven lang bezig blijven. Je zult merken dat er steeds nieuwe parels te vinden zijn. Bijbellezen wordt zo een activiteit van gelovige verzamelwoede.

2. KIES EEN LEESVRAAG

Je kunt de Bijbel lezen aan de hand van een leesvraag. Je zult daardoor oplettender lezen en de teksten beter wegen. Een aantal voorbeelden van leesvragen:

• Wat verrast mij?

• Wat wordt mij hier geschonken?

• Wat vind ik de moeite waard om door te geven? (En aan wie?)

• Wat geeft mij praktische hulp?

• Wat irriteert mij? (En waarom? Ook van irritaties kun je leren!)

3. LEES NIET ALLES LETTERLIJK

Niet alle teksten in de Bijbel zijn letterlijk bedoeld. Kijk eens naar een krant. Daarin vind je heel verschillende soorten teksten, die niet allemaal letterlijk zijn bedoeld. De nieuwsverslagen zijn dat wel, maar columns, advertenties, ingezonden brieven, strips en opiniestukken niet. In de Bijbel vind je eveneens een groot aantal tekstsoorten. Letterlijk op te vatten zijn enkele historische teksten, zoals fragmenten van kronieken en ooggetuigeverslagen. De meeste teksten hebben een ander doel. De Psalmen drukken vreugde of verdriet uit. De Spreuken geven raad. De evangeliën vormen onderwijzende biografieën.

De meeste verhalen in de Bijbel zijn niet geschreven om te beschrijven maar om te onderwijzen. Een vruchtbare vraag is hierbij vooral: wat is de geestelijke zeggingskracht van deze teksten?

4. KRUIP IN DE TEKST

Sören Kierkegaard adviseerde om ‘gelijktijdig’ te worden aan de discipelen van Jezus als je de Bijbel leest. Kruip in de personages. Wat zagen zij? Wat hoorden zij? Hoe zou het voelen als Jezus mij zou hebben aangekeken of aangesproken? Door in de tekst te kruipen, kruipt de tekst in mij.

5. LEES MET ANDEREN

Onze eigen ideeën zijn meestal schraal. Als we met anderen over bijbelteksten praten, gaan er nieuwe vensters open en tonen zich onverwachte horizonten. De een ziet wat de ander niet ziet. Meer ogen zien meer.

6. ZORG VOOR EEN PARKEERTERREIN

Wat doe je met bijbelteksten waar je echt niets mee kunt? ‘Ik heb in mijn geest een groot parkeerterrein. Alles wat mij niet verder brengt, parkeer ik rustig. En soms haal ik er weer wat af.’ (Grada van Harten)

Stephan de Jong is predikant van de Protestantse Gemeente Oudemirdum-Nijemirdum-Sondel en redactielid van Open Deur.