Je komt zelf in het verhaal voor

Jos van Oord is theoloog-inspirator en presentator van ‘Met hart en ziel’.

Ik ben mijn studeerkamer aan het opruimen en kom mijn babyboek tegen. Mijn moeder heeft in de eerste jaren van mijn leven aantekeningen gemaakt over haar ervaringen met mij. Ik stop met opruimen en lees. Blijf lezen. Niet voor het eerst, maar het babyboek zat decennia lang in een doos. Het valt me op dat moeder zich ongerust maakt over mijn taalvorderingen. ‘Josje toch, je kent nog weinig woorden, liedjes zingen gaat je wel goed af, maar praten…’ Ik was dus een laatbloeier als het om taal gaat.

Vorig jaar kreeg ik een artikel onder ogen uit Happykids. Ik las daar dat elke baby in beelden denkt -logisch, want ze kennen nog geen taal. Dat verandert als ze gaan praten, maar niet bij elk kind. Meer dan de helft van de kinderen blijft vooral een ‘visueelruimtelijke denker’, zoals dat officieel heet. Daar kunnen ze veel plezier van hebben maar ook last, omdat de wereld zo talig is. Zo’n beelddenker ben ik dus ook. Misschien ben ik daarom zo van bijbelverhalen gaan houden. Omdat er zoveel beelden in die taal zitten en de verbeelding er zo sterk in aanwezig is. En daarom vinden taaldenkers het zo moeilijk om de bijbelse taal te verstaan.

DE GODDELIJKE RUG

Ik ben dus gek op bijbelverhalen. Misschien nog meer op die uit het Eerste, het ‘Oude’ Testament dan op die uit het Tweede, ‘Nieuwe’ Testament, omdat in dat Eerste Testament het verhalende sterker ontwikkeld is. Die verhalen werden ook mondeling doorgegeven, dus je moet ze beeldend vertellen, dan onthouden de mensen het beter.

Ik vergeet bijvoorbeeld nooit het verhaal over Mozes die, na tijden trekken door de woestijn, God wel eens wil zien. Na een berg-overleg met God krijgt Mozes te horen dat God niet te zien is. In het Licht kun je niet kijken, zou ik zeggen. Maar er is een compromis. Mozes mag in een spelonk gaat staan en dan zal God ‘aan hem voorbijtrekken’ terwijl hij zijn hand op Mozes’ ogen houdt. En zo gebeurt het ook.

Maar wat trekt dan aan Mozes voorbij? Woorden, alleen maar werkwoorden: genade schenkend, barmhartigheid gevend, liefde uitdragend, vergevend wat fout ging.

Uiteindelijk mag Mozes God op de achterkant zien. De Goddelijke rug dus.

IN MIJN EIGEN LEVEN

Dit fragment prikkelt mijn geest en fantasie. Het verhaal voedt mijn verlangen, stimuleert mij in mijn keuzes, troost mij in moeilijke tijden. Voorbij de vraag: ‘hoe kan dit nou?’ komen er eigen herinneringen boven, waarin God ook aan mij voorbijtrok in persoonlijke en maatschappelijke gebeurtenissen. Dit oude bijbelverhaal komt in mijn eigen leven tot leven. Het wordt ‘geschiedenis’ in mij.

Dat is ook de bedoeling van de Bijbel. Dat je er zelf in voorkomt. Dat jij als het ware de profeet Elia bent die in de stilte God ervaart, of Mozes met zo’n bijzondere bergervaring. Gods Geest is na het afsluiten van de canon (de Bijbel zoals wij die nu kennen) niet met pensioen gegaan. Het gaat tot op vandaag door met die Inspiratie van Boven.

(OP)NIEUW VERTELLEN

Het was mijn jongste zus Inez (die magazine Happinez verzon en begon) die mij vroeg haar te helpen met het verstaan van de bijbelverhalen die zij zich nog kon herinneren uit haar jeugd. Daaruit is het boek Rebible ontstaan waarin wij samen verslag doen van een intens en boeiend proces: elkaar vertellen over deze verhalen. We proberen deze bijbelse basisverhalen ook opnieuw te vertellen: (op)nieuw, anders. Daar komt de titel Rebible vandaan. Op de volgende pagina staat een voorbeeld van zo’n hervertelling.

De Geest van God past niet tussen twee kaften, maar daagt ons uit om al lezend in dit oude Boek nieuwe verhalen te ontwerpen, nieuwe geloofservaringen door te vertellen. En dan liefst in beeldverhalen. Want dat spreekt ons vanaf onze babytijd het meest aan.

HET VERHAAL OVER MOZES DIE GOD OP DE RUG MAG ZIEN, STAAT IN EXODUS 33:12-34:9.