‘Oh, hoort die bij u’

In China ervoer Folly Hemrica hoe het is om op te vallen door je huidskleur: met haar witte huid en witblond haar was ze een uitzondering. Haar Chinese dochters genoten er juist van om eens géén uitzondering te zijn.

Kun je bij elkaar horen als je een andere huidskleur hebt? Die vraag kunnen wij als adoptiegezin met een volmondig ‘ja’ beantwoorden. Vanaf dag één waren onze Chinese kinderen onze kinderen. We keken soms met enige verbazing naar de blonde kindertjes die ze mee naar huis brachten om mee te spelen, zozeer waren we gewend aan de zwarte kopjes en goudkleurige armpjes van onze eigen kinderen.

Zigeunerin

Voor buitenstaanders was het niet altijd vanzelfsprekend dat we bij elkaar hoorden. Zo stapte ik in Friesland eens een bus in en vroeg om twee buskaartjes. De buschauffeur vroeg waarom ik twee kaartjes wenste. Die vraag vond ik op mijn beurt wat merkwaardig, want dochterlief en ik stonden beiden op de treeplank. Ik keek nog even achter me om te kijken of ze misschien verdampt was, maar nee, ze stond er echt nog. ‘Twee kaartjes dus, voor mij en mijn dochter’, zei ik voor alle duidelijkheid. ‘Oh, hoort die bij u’, zei de man een beetje schaapachtig en gaf mij twee kaartjes. We konden er wel om lachen.

Soms werd de situatie ongemakkelijk. In een toeristenwinkel, ergens aan de rand van ons land, merkte ik dat onze oudste dochter door de eigenaar nauwlettend in de gaten werd gehouden. In de zomer was haar goudkleurige huid donkerbruin en leek ze nog het meeste op een indiaan. Of op een zigeunerin. In ieder geval op iemand die je in de optiek van de winkelier niet zomaar los laat lopen. Toen ik haar riep om iets te laten zien, zag ik hem ontspannen. Kennelijk hoorde ik bij de zigeunerin… Geruststellend voor de winkeleigenaar, voor ons een akelige gewaarwording.

Vrolijke vooroordelen

Dat aan onze verschillende huidskleuren ook verschillende vaardigheden werden toegedicht, merkten we in China. Daar kregen wij als witte ouders standaard bestek naast onze kommen en legden ze voor onze dochters stokjes neer. Maar nu wil het geval dat de witte ouders iets gemakkelijker met de stokjes overweg konden dan de oer-Hollandse Chinezen, dus al snel zaten onze dochters met het bestek te eten en schoven wij onze hapjes naar binnen met de stokjes. Grote hilariteit! De hele keuken plus bedienend personeel liep uit om dit schouwspel gade te slaan en men raakte er niet over uitgepraat. Vrolijke vooroordelen.

Uitzondering

Op onze China-reizen hebben we ervaren hoezeer iemands huidskleur ( en tel de haarkleur er maar bij op) bepaalt hoe er tegen je aangekeken wordt. Wat hadden we veel bekijks als ‘gemengde familie’. Misschien hebben we daar ook ervaren hoe wezenlijk je huidskleur is. Het is immers een van de eerste dingen die je ziet wanneer je iemand ontmoet. Toen we eens in een Chinees warenhuis liepen, ver weg van de toeristenstromen, troffen we op de roltrap een zwarte man. We keken met nieuwsgierigheid naar elkaar en staken daarna onze hand op. Een moment van verbroedering, omdat we allemaal anders waren en ver van huis.

In China heb ik ook ervaren hoe het is om op te vallen. Niemand had daar witblond haar en in Zuid-China staken we ook nog eens boven iedereen uit. Daar heb ik in Nederland met mijn geringe lengte geen last van. Onze dochters konden op hun beurt eens voelen hoe het is om níet op te vallen. Ze voegden zich onopvallend in het straatbeeld en vonden dat heerlijk! Onze oudste riep huppelend door de straten van Shanghai: ‘Wat zijn hier veel Chinezen!’ Inderdaad, een wonderschone ontdekking dat je ergens geen minderheid of uitzondering bent.

Meer begrip

Wat hebben we de afgelopen twintig jaar als adoptiefamilie geleerd? In ieder geval dat onze verbondenheid met elkaar het verschil in huidskleur absoluut overstijgt. Het heeft er misschien voor gezorgd dat we zelf met minder vastomlijnde vooroordelen naar anderen kunnen kijken. En het heeft ons meer begrip gegeven voor het ongemakkelijke gevoel dat mensen kan bekruipen die ‘anders’ zijn dan de meerderheid. Wij zijn immers als familie zelf ook ‘anders’. Wat heeft het ons veel gebracht.

Folly Hemrica is coördinator van 2GO Maatjesproject Slachtoffers Mensenhandel (bij STEK Den Haag) en redactielid van Open Deur.