Toegerust je ambt of taak uitoefenen

Praktische en verdiepende trainingen van de Protestantse Kerk

Heel wat van onze lezers zullen al ervaring hebben met cursussen of trainingen van de Protestantse Kerk. En voor wie nog niet… een opwarmertje!

Per jaar volgen circa 3000 ambts- en taakdragers één van de trainingen of opleidingen van de Protestantse Kerk. Met een aanbod op tal van onderwerpen biedt de Protestantse Kerk relevant en onderscheidend onderwijs voor het vrijwillig en professioneel kader.

Van vakinhoudelijke kennis voor kerkrentmeesters, specifieke vaardigheden voor de scriba tot groei in persoonlijk leiderschap als kerkenraadslid.

Leren voor je taak in de gemeente

In de Protestantse Kerk is leren niets nieuws. Van oudsher wordt er heel wat geleerd en gestudeerd. Predikanten en kerkelijk werkers, eerst opgeleid tot voorgangers, moeten vakmatig blijven leren in een systeem van permanente educatie. Gemeenteleden vinden verdieping in het geloof door mee te doen aan het plaatselijke cursuswerk of leerhuizen; het leren ín de kerk. Dit artikel gaat over het leren van kerkenraads-en commissieleden voor hun taak in de gemeente. Leren om je te bekwamen in de taak die je hebt gekregen. De Protestantse Kerk heeft een divers aanbod voor specifieke scholing.

Je wordt ouderling… en dan?

Stel, je wordt gevraagd om ouderling te worden in jouw gemeente. Er zijn moeilijk mensen te vinden, dus je denkt erover na, zegt ja, spreekt misschien met deze en gene, informeert naar hoe jouw voorganger het deed, leest je in en wordt bevestigd in een dienst. En dan is het zover: je kan van start!

Zo kan het gaan. Maar even zo vaak zullen er twijfels zijn: Kan ik het wel, wat wordt er van mij verwacht in deze rol? Wat verwacht God van mij? Wat moet ik allemaal weten en kunnen en wat doen mijn medekerkenraadsleden eigenlijk?

Wie nieuw is kan al snel aanlopen tegen vastgeroeste patronen. Misschien ben je na een ambitieuze start gauw teleurgesteld over de ellenlange vergaderingen en stroperige besluitvorming. Je krijgt wekelijks een hoop leeswerk in je mailbox, waar je wat van moet vinden en je vindt niemand om het uit te leggen. Het enthousiasme waarmee je begon brokkelt af en voor je het weet denk je ‘Waar ben ik aan begonnen?’ Met andere woorden: je kunt wel een steuntje in de rug gebruiken.

Leren vanuit je eigen context

Een training van de Protestantse Kerk kan helpen. Een van de pijlers van de Dienstenorganisatie is dan ook het aanbieden van scholing voor kerkenraads-en commissieleden. Die trainingen zorgen ervoor dat mensen goed voorbereid aan een nieuwe rol of taak in de kerk kunnen beginnen. Het is de plek waar je kennis opdoet, ervaringen deelt en vaardigheden oefent. Wie nieuw is, volgt een introductie voor nieuwe ambtsdragers; voor beginnende diakenen of kerkrentmeesters zijn er gelijknamige trainingen. Maar ook voor scriba’s, jeugdwerkers, leden van beroepingscommissies, leidinggevenden of pastoraal medewerkers is allerhande ondersteuning in het werk mogelijk. Wie gebruik maakt van het trainingsaanbod zal merken dat dit je helpt om goed voorbereid te zijn op je taak en om met vertrouwen, kennis en kunde je rol uit te oefenen, te groeien in die taak én het vol te houden als de omstandigheden veranderen. Elke training start met het uitwisselen van de context van je eigen gemeente. We beogen zo met elke training dat je het geleerde direct in de praktijk kunt toepassen.

‘Deze cursus heeft me erg geholpen om de inzichten ook zelf toe te passen. Dat zal het komende jaar erg helpend zijn, verwacht ik, omdat we als plaatselijke kerk een verandertraject ingaan.’

Niet alleen startende taakdragers hebben baat bij een goede training of opleiding. Ook voor het meer ervaren kader en voor predikanten en kerkelijk werkers is er relevant trainings- en ondersteuningsmateriaal. De ondersteuning in het ambt is toegespitst op de praktijk van de deelnemers en steeds weer aangepast aan wat de realiteit vraagt. De kerk is steeds in beweging, inzichten over jeugdwerk, pastoraat en diaconie kunnen veranderen en meebewegen op die dynamiek van een veranderend landschap, is de uitdaging die de Academie steeds weer aangaat.

Visie op leren

Leren begint met nieuwsgierigheid, met het stellen van vragen en je kunnen openstellen voor nieuw aangereikte inzichten. Hoewel het proces van leren voor iedereen anders werkt (er zijn verschillende voorkeursstijlen waarop iemand kennis tot zich neemt), geloven we ook dat dat leren plaatsvindt in gezamenlijkheid. Leren is geen eenzijdig individueel proces, maar vindt altijd plaats in een breder perspectief, bijvoorbeeld in de interactie met de trainer, in het contact met medecursisten, in de context van de eigen praktijk, etc. Leren zien we als een gezamenlijke zoektocht naar wat jou helpt in jouw specifieke situatie. Leervragen van cursisten staan centraal en zelfs in de individuele e-learnings is ruimte ingebouwd om hierbij stil te staan en te reflecteren op het zojuist geleerde.

Na de training ben ik op de hoogte van het totaalaanbod – ik denk er zeker vaker gebruik van te maken!

Inhoud en Vorm

De thema’s waarop trainingen worden ingedeeld zijn onder andere Diaconaat, Pastoraat, Mobiliteit, Kerkbeheer, Eredienst & liturgie, Jeugdwerk, Communicatie en Leiderschap.

Over deze categorieën is het scholingsaanbod verdeeld voor zowel de vrijwilligers als de professionals. Voor vrijwilligers zijn dat voornamelijk trainingen en een enkele opleiding. Voor predikanten en kerkelijk werkers bestaat het aanbod uit met name praktisch onderwijs, dat zij in het vrije deel van de permanente educatie kunnen volgen. Het aanbod van de Protestantse Kerk komt tot stand door goed te kijken naar waar in de praktijk behoefte aan is. Die signalen kunnen leiden tot aanpassing van bestaand aanbod of het ontwikkelen van Ook een specifieke richting in een visienota kan bepalend zijn voor nieuw aanbod, evenals bepaalde beleidsmatige keuzes in de dienstenorganisatie.

Niet verplicht – wel urgent

Het volgen van een training als je scriba of diaken wordt, is uiteraard niet verplicht. Voor andere trainingen ligt dat wat genuanceerder. Wil je bijvoorbeeld mentor worden van beginnende predikanten of ben je gevraagd om visitator in de classis te worden, dan is daarvoor een specifieke training nodig. Ook vrijwilligers die hun kerkmuziek bevoegdheid III willen halen volgen eerst een driejarige opleiding en kerkelijk werkers die een preekconsent willen verkrijgen, volgen aanvullende scholing.

Op dit moment zijn er zo’n 50 trainingen te kiezen, van eendaagse activiteiten tot meerjarige opleidingen. Naast trainingen op locatie zijn er nu ook e-learnings (volledig online en individueel onderwijs) en blended varianten (deels online, deels fysiek) te kiezen.

Zeer tevreden over wat deze cursus mij gebracht heeft. De toegevoegde waarde is voor mij dat ik de cursus samen met een andere ambtsdrager hebt gevolgd. Zodat we wat we geleerd hebben nu samen in praktijk kunnen brengen.

Corona, online leren en ontwikkelingen voor de toekomst

In het najaar 2019 is de Protestantse Kerk begonnen met het anders vormgeven van trainingen. Er werden e-learnings en blended varianten geïntroduceerd.

Door Covid-19 bleek dit nog meer nodig dan we daarvoor hadden ingeschat. De trainingen op locatie vinden vanaf maart 2020 niet meer fysiek plaats.

We hebben sinds die tijd geëxperimenteerd met trainingen via Zoom en hebben een studio ingericht om zo kwalitatief goede online momenten te kunnen verzorgen. Een aantal trainers heeft dit nieuwe medium opgepikt en voert naar tevredenheid van de deelnemers bijvoorbeeld de online training Beroepingswerk uit.

Het blijft een zoektocht om op een goede manier het aanbod online uit te voeren. Of online-onderwijs in de toekomst zal blijven, moet nog blijken.

Niet alle trainingen en opleidingen kunnen online.

Kennisgerichte onderwerpen lenen zich bijvoorbeeld goed voor een online sessie. Ook opdrachten en voorbereidingen kunnen buiten de groep plaatsvinden. Maar voor specifieke vaardigheidstrainingen is een fysieke bijeenkomst om te oefenen essentieel. Zo schreef een deelnemer naar aanleiding van een Presentatietraining voor voorgangers (2019): ‘Wat een cadeau om zoveel en zulke duidelijke spiegels te ontvangen tijdens deze training! In de spiegel kijken kan soms eng zijn, maar in deze training werd zoveel veiligheid geboden dat springen in het diepe niet eng voelde. En door heel praktisch te oefenen weet ik nu vele malen beter waar verbeterpunten liggen!’

Heb het een heel fijne avond gevonden. Niet alleen het delen van kennis en ervaringen, maar ook het contact met de mede-cursisten, die vergelijkbaar werk doen als ik.

Toch zal online leren, in welke vorm dan ook, in de toekomst een grote rol gaan spelen. We zijn er nog niet, didactisch zal er heel wat bijgeschaafd en aangepast moeten worden. Of we in 2021 met hetzelfde aanbod gaan werken, is op dit moment nog niet te zeggen. We zien de toekomst met veel vertrouwen tegemoet. Het huis staat stevig en kan wel tegen een stootje, hebben we gemerkt. Alert blijven, en je steeds weer kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden is een van de uitdagingen waar we ons steeds weer bewust van moeten zijn.

We ontdekken dat het noodgedwongen online uitvoeren van de trainingen ook positieve impact kan hebben. Zo geven we nu de online training voor scriba’s met mensen uit het hele land, reistijd is nu geen belemmering meer. Natuurlijk is online trainen efficiënt en corona-proof, toch mag dat nooit doel op zich worden. De ontmoeting met elkaar, herkenning en uitwisseling van ervaringen blijven belangrijk in onze visie op leren. Dit gaat nu eenmaal makkelijker fysiek dan via een scherm.

Wat levert het op?

Na elke training bevragen we de deelnemers en de trainers. Met de uitkomst van deze evaluaties worden trainingen indien nodig bijgesteld, geactualiseerd, eventueel uit het aanbod gehaald of omgebouwd. We lezen uit de huidige ervaringen, de scores en cijfers dat deelnemers tevreden zijn over het aanbod.

Ons doel is sinds de oprichting van de Kaderschool in 2005 niet veranderd: het zo goed mogelijk ondersteunen van ambts- en taakdragers in hun werk voor de kerk. En dat blijven we met hart en ziel doen. Het gaat uiteindelijk om de juiste mix in benodigde kennis, houding en vaardigheden, oftewel ‘leren met hoofd, hart en handen’. Om daar een bijdrage aan te leveren is een prachtige ontwikkeling en ook wij zijn daarin voorlopig nog niet uitgeleerd. We hopen u te ontmoeten bij een van onze trainingen!