Menu

Basis

Liever geen conflicten, ondanks winst

Conflicten kunnen negatief nawerken, maar conflicten kunnen ook ‘winst’ opleveren.
Toch zit niemand op een conflict te wachten. Zeven adviezen om conflicten te voorkómen.

Het is niet zo vreemd dat we huiver kennen voor conflicten. Het zal immers niet de eerste keer zijn dat een conflict negatief nawerkt: onrust, blijvende vervreemding, mensen die afhaken. Dat is verdrietig om te zien en pijnlijk om mee te maken.

Evengoed zijn er voorbeelden waar het conflict ‘winst’ heeft opgeleverd, ook al was dat door de pijn heen. Ik hoorde een bekende econoom over de financiële crisis zeggen: ‘Een crisis geeft ook de kans om te veranderen, om beter te worden.’ In de kerk kennen we ook de ervaring dat door het conflict de creativiteit en saamhorigheid worden versterkt: kom op, we gaan er tegenaan, met elan en op een nieuwe wijze!

Conflicten leveren soms ook iets op

Die kans ontdekken en grijpen gaat niet vanzelf. Maar als het lukt een conflict te overwinnen, in de regel na grote inspanning, kan het gebeuren dat:

  • meer helderheid ontstaat over de plaats en koers van de gemeente;
  • er een kader groeit waarbinnen ruimte is voor het andere, maar waar tevens duidelijk wordt aangegeven wat kan en niet kan;
  • de partijen ontdekken dat zij een gezamenlijk probleem hebben; als zij daar zicht op krijgen, komt er creativiteit vrij om het probleem achter het conflict samen aan te pakken;
  • de betrokkenen bij het conflict een ander beeld van elkaar hebben gekregen; zij zijn elkaar meer als medestanders dan als tegenstanders gaan zien;
  • de partijen zich bewust zijn geworden van het feit dat ieder iets moet inleveren om vruchtbaar met elkaar verder op te trekken;
  • het besef groeide dat de waarheid groter is dan de beleving en visie van één persoon of één groep; daardoor ontstond er grotere verdraagzaamheid ten opzichte van en meer respect voor elkaar;
  • er een gevoel is ontstaan dat zij toekomstige conflicten aankunnen; het vertrouwen in elkaar is toegenomen.

Voorkómen van conflicten

Al klopt het dat uit het conflict soms positieve elementen voortkomen, niemand zit op een conflict te wachten. Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Hieronder treft u zeven adviezen aan; zij willen de gemeente helpen te voorkomen dat verschillen ontaarden in vervreemding:

1. Evalueer het proces en de aanpak van eerdere conflicten. Wat is er toen goed gegaan, wat verkeerd? Daar leren we van voor de behandeling van een volgend conflict.

2. Let op de verschillen die er zijn als kerken zijn gefuseerd. Elke kerk heeft haar eigen cultuur, gewoonten, sfeer, humor. Oppervlakkig gezien lijkt na de fusie de kerk een eenheid te zijn, maar onderhuids zijn die verschillen nog aanwezig. En die kunnen plots naar boven komen. Werk aan ‘integratie’.

3. Communiceer goed. Kies een communicatiemiddel dat past bij de informatie die wordt gegeven. Er is de persoonlijke brief, het kerkblad, een eenmalig informatiebulletin, de zondagse nieuwsbrief, de website, de e-mail, het persoonlijk gesprek, de gemeenteavond. Niet alle informatie is geschikt voor een e-mailbericht of de website. Over gevoelige zaken kunnen we beter mondeling dan schriftelijk communiceren. Stel steeds bij het geven van informatie de vraag: wat is het beste kanaal?

4. Wees transparant en open naar de gemeente. Uiteraard geldt dat niet als het vertrouwelijke zaken betreft. Gebrek aan transparantie kan leiden tot verkeerde beeldvorming.

5. Het is wenselijk dat de kerkenraad optimaal gebruikmaakt van de inzichten van gemeenteleden. De kerkenraad heeft over velerlei zaken een beslissing te nemen en het lukt niet altijd het ieder naar de zin te maken. Hij doet er goed aan de gemeente zo veel mogelijk te raadplegen. Dat voorkomt het gevoel in de gemeente dat alles buiten haar omgaat en het levert wellicht bruikbare inzichten op.

6. Wees helder in het aangeven van grenzen naar de gemeente. Wat kan wel en wat kan niet? Motiveer waarom en waartoe u die grenzen stelt.

7. Laat meningsverschillen die geregeld spanning oproepen niet onaangeroerd. Probeer zichtbaar en bespreekbaar te maken waar de wortel van de conflictstof ligt, en zoek met elkaar naar een oplossing.

Gesprekssuggesties

Mogelijkheid 1

Er zijn tv-programma’s waarin de presentator een conflict probeert op te lossen, zoals ‘De rijdende rechter’, ‘Het familiediner’ of ‘Het spijt me’. Zoek via ‘Uitzending gemist’ (of NPO Start 0f op YouTube) naar een uitzending waarin een conflict met de poging het op te lossen goed in beeld komt. Kijk er samen naar en ga daarna in gesprek aan de hand van bijvoorbeeld deze vragen:

1. Wat hebt u zojuist gehoord en gezien over het ontstaan van het conflict? Wat vindt u van de aanleiding van het conflict? Begrijpt u dat mensen daardoor uit elkaar gaan?

2. In het programma zien we een poging om het conflict op te lossen. Wat vindt u van die aanpak? Zou u het anders oplossen?

3. Is het verstandig om een conflict breed bekend te maken?

4. Levert de situatie die we zojuist hebben bekeken leerpunten om conflicten in de kerk te voorkomen?

Mogelijkheid 2

Ga over de volgende vragen in gesprek:

1. Wanneer u terugkijkt in de geschiedenis van uw gemeente, ziet u dan waar er verrijking is geweest door het conflict?

2. Is het voorkómen van conflicten een structureel aandachtspunt in uw gemeente? Zo nee, zou dat wenselijk zijn?


Dit is hoofdstuk 12 uit Mijn gelijk en ons geluk. Omgaan met verscheidenheid in de gemeente van Piet Schelling.

Mijn gelijk en ons geluk

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken