Oefenen in adventsverwachtingen – als gemeente van Christus onderweg

Je zult maar bezig zijn met de afweging of je een nieuwe auto aanschaft, of misschien toch nog maar even doorrijdt in de oude. Of toch een uitbouw met een andere keuken, waar jullie al zo lang naar uitkijken? Of sparen? Lastige afwegingen. Wat is verstandig? Wat is wijsheid?

Is het als christen een vreemde gedachte om de vraag te stellen wat de betekenis van deze aanschaf is vanuit het perspectief van Gods (komende) Koninkrijk? Het kan zijn dat je dat lichtelijk overdreven vindt: Gods Koninkrijk gaat over andere dingen. Het kan ook dat het juist steeds je worsteling is om God te betrekken in je geldbesteding, van grote maar ook van kleine uitgaven. En dat zou je natuurlijk ook op andere terreinen van je leven kunnen betrekken: (vrije) tijdbesteding, hobby’s, cursussen en vakanties. Hoe verhoudt zich mijn leven van elke dag met het Koninkrijk van God?

Gericht op Gods Koninkrijk

In het boek Shoppen in advent wordt helder de spanning geschetst waarin we als christen in Nederland ons bevinden. Eenvoudig gezegd worden we enerzijds gevormd door onze cultuur als consument: in mij worden verlangens opgewekt om mijn geluk in het hier en nu te zoeken (en te kopen). Mijn ‘ik’ staat centraal en daar waar ik behoefte aan heb. Anderzijds worden we als christen (door Gods Geest) gevormd als volgeling van Jezus Christus en gericht op Zijn (komende) Koninkrijk. Niet mijn ‘ik’ maar Jezus Christus staat centraal en wat Zijn wil is voor mijn leven. Wij bevinden ons in een krachtenveld waarin we nogal eens heen en weer geslingerd worden. Daarbij komt ook dat we zelf wat complexer in elkaar zitten, waardoor er in ons verschillende (tegenstrijdige) verlangens botsen.

In dit artikel denken we na over de cruciale rol van de gemeente van Christus in de vorming van christenen. Het is de roeping van de gemeente van Christus om Hem te volgen in het leven van elke dag, midden in deze cultuur. Niet wegvluchten uit de cultuur, maar in de gemeente ‘oefenen’ wat het betekent Jezus te volgen in de praktijk. Hoe wek en richt je binnen de kerkelijke gemeente verlangen naar een leven in navolging van Jezus Christus? Hoe oefen je elkaar in de toekomstgerichtheid van het Koninkrijk en voorkom je opgeslokt te worden door een gerichtheid op alleen ‘hier en nu’?

De samenkomst op zondag

Een belangrijke plek waar vorming vanuit gaat is de samenkomst op zondag. Zo worden we o.a. in de liederen en psalmen gericht op God en op Zijn Koninkrijk. Of tenminste: zo zou het moeten zijn. Zingen is niet alleen expressie (‘je uit wat je van binnen ervaart’), maar ook zoals Luther ergens zegt – en in dit verband belangrijk – impressie (‘je zingt het naar binnen’). Van belang is dan ook wát je zingt als gemeente, want daar gaat ‘vorming’ vanuit. Richt het je op God/Gods Koninkrijk of toch voornamelijk op jezelf/hier en nu? Daarnaast ook belangrijk dat de inhoud ook weer niet ‘losgezongen’ is van het gewone leven dat zich afspeelt voor Gods aangezicht. Laten we met elkaar in gesprek gaan met de vraag in hoeverre onze liederen impact hebben op ons alledaagse leven en welke liederen daarvoor nodig zijn.

Evangelie van Jezus Christus centraal

Daarnaast is het volgens mij van belang dat in de verkondiging het Evangelie van Jezus Christus centraal staat met daarbij een heldere verbinding met het leven van elke dag. Dat het belijden ‘Jezus is mijn Heer’ ook gevolgen heeft voor hoe ik mijn agenda indeel, mijn geld uitgeef, hoe ik omga met mijn collega en welke waarden ik belangrijk vind in mijn gezin. We worden erbij bepaald dat christenen pelgrims zijn die onderweg zijn.

Ooit las ik ergens dat onze grootste zonde misschien wel de onderschatting van het Evangelie is. Ik denk dat ik vanwege die onderschatting, mijn betekenis, mijn grootste vreugde en vertrouwen, mijn redding toch in de praktijk eerder zoek in mijn bankrekening, kinderen, status of baan, dan dat ik besef wat ik ontvangen heb in en door het geloof in Jezus Christus: onvoorwaardelijke liefde, eeuwige vreugde, verzoening en toekomst in Hem!

Ik ben in Christus een nieuwe schepping. Ik mag samen met andere leerlingen van Jezus Christus dat nieuwe leven – met veel vallen en opstaan – oefenen in de praktijk van alledag. In de verkondiging zou er een ontmaskering mogen plaatsvinden van de machten en krachten van (onze afgoden van) het consumentisme en hoe dit zo goed aansluit op onze ‘oude’ mens, waarbij ik geneigd ben om mezelf centraal te zetten. En tegelijk verlangen opwekken voor Gods Koninkrijk om de weg van de zelf-gevende liefde te gaan achter Jezus Christus aan, die Zijn leven gaf om ons gebroken leven te helen. Dat betekent ook dat er praktisch ter sprake komt wat het betekent in de verschillende contexten Jezus als Heer te belijden.

Groepen

Belangrijk is het te zien dat God ons in de gemeente (door Zijn Geest) aan elkaar gegeven heeft om elkaar te vormen en te oefenen. Dan moeten we – naast de grote samenkomsten – ook elkaar ontmoeten in de ‘kleine’ groep. Gemeenteleden zouden gestimuleerd kunnen worden om deel te nemen in deze (bijbel) groepen. In deze groepen is namelijk ruimte voor gesprek, verwerking en ontmoeting. Met elkaar spreken over het leven met God en wat daar mooi en moeilijk aan is. In deze groep kunnen we elkaar bevragen over hoe de navolging van Jezus vorm krijgt in je leven thuis, werk en in je relaties.

In onze gemeente hebben we jaar- en kwartaalthema’s, waarbij de themakerkdienst gelinkt is aan verwerking in de bijbelstudiegroepen. Drie tot vijf kerkdiensten per kwartaal staan in het teken van een thema en worden uitgewerkt in de kringavonden. De bijbelkringleiders worden toegerust voor het gesprek in de groep en soms doen we een gemeenteavond in plaats van bijbelkringavond, waarin iedereen welkom is om in de kerk het gesprek met elkaar te doen. In onderlinge gesprekken van gemeenteleden rondom Bijbel en navolging wordt de gerichtheid op het Koninkrijk van God geoefend. Het bezoeken van een kring is ook belangrijk voor de betrokkenheid op elkaar en kan voorkomen dat je meeleven in de gemeente de vorm krijgt van een consument die op zondag ‘even’ een preekje pakt.

Buddy’s en vakkringen

In onze tijd is er ook behoefte aan identificatiefiguren, ervaren christenen die zich verbinden met andere (jongere) christenen om hen te ondersteunen in dat leven achter Jezus aan. Juist de kerk is een unieke plek waar jong en oud elkaar ontmoeten en met elkaar te maken hebben. Zijn er structuren in de gemeente of kunnen die gevormd worden om mensen met elkaar te verbinden? Het zou vorm kunnen krijgen in een buddy- of mentorsysteem. In een individuele maatschappij waarin we het idee meekrijgen dat we allemaal onze unieke weg zouden moeten vinden, zijn er in de christelijke gemeente heilzame tegenkrachten, die je verbinden met een (ervaren) christen waar je van leert, die voor en met je bidt en met jou samen zoekt hoe jij in jouw situatie Jezus volgt.

Er zouden in de gemeente ook kringen gemaakt kunnen worden voor hen, die in hetzelfde vakgebied werken. Deze kunnen (meer dan) eens per jaar samenkomen om met elkaar te spreken over waar de spanning te vinden is in dit vakgebied tussen het leven met God en deze baan/werksfeer. Wat zijn de ‘verleidingen’ in dit vakgebied en hoe gaan we ermee om? Waar zie je de zorg en waar de zegen? Wat betekent het dat wij als volgelingen van Jezus dit werk uitvoeren en hoe getuigen onze levens van verlangen naar God?

Verbonden met kerk in armoede

Een laatste voorbeeld om de gemeente te laten oefenen in haar verlangen naar God en Zijn Koninkrijk, is de verbondenheid met de kerk in armoede. Een gemeente in het rijke westen heeft een gemeente in armoede nodig.

In de hele Bijbel is ‘recht doen’ en de zorg voor armen een roeping voor hen die in God geloven (bijv. Micha 6.8). Onze gemeenten die leven in een consumentistische cultuur leren oefenen in de adventsverwachting door in contact te zijn met een kerk die te midden van armoede en onrecht gemeente van Christus is. Het bijzondere van deze verbinding tussen de ‘rijke’ en ‘arme’ kerk is dat het voor beide (!) gemeenschappen een grote zegen is: niet een eenzijdig ‘geven’ van de ‘rijke’ aan de ‘arme’, maar aan beide zijden een ‘geven’ en ‘ontvangen’. Waar wij leren oefenen in het geven van geld en tijd, geven deze kerken in armoede ons wat afhankelijkheid van God echt betekent, hoe fundamenteel gebed is en leren ons over rijkdom in God die niets te maken heeft met voorspoed en banktegoed. Het stelt vragen bij onze manier van leven en helpt ons bidden om Gods recht en Koninkrijk. Het oefent ons beiden in dankbaarheid en de verwachting van Gods Rijk.

Augustinus laat zien dat dit praktische uitwerking heeft: ‘Als u immers barmhartigheid van de kant van God verwacht, moet u zelf barmhartig zijn. Als u op de goede plek wilt wonen, waar niemand honger heeft, breek dan op de wereld hier uw brood voor wie honger lijdt.’ Er zijn verschillende christelijke hulporganisaties die werken met lokale kerken, die uw of jouw gemeente hierin kunnen helpen.

Je merkt dat het aantrekkelijk is te kijken naar nieuwe auto’s, schoenen, huizen, kleding en de volgende vakantie. Voor je het weet, ga je helemaal mee in het consumentengedrag. Als je volgeling van Jezus bent, heb je een gemeente nodig die je helpt oefenen in de levensstijl van Gods Koninkrijk.

Daarom heeft God door Zijn Heilige Geest een gemeente gegeven waarmee je verbonden bent om te oefenen in de weg achter Christus Jezus aan. Laat de gemeente dan ook de nodige ruimten bieden waarin geoefend kán worden om – met veel vallen en opstaan – steeds weer gericht te raken op Gods Koninkrijk en wat daarin van eeuwigheidswaarde is.