Menu

Basis

Op weg naar God

Op bergen en heuvels werden vaak heiligdommen gebouwd. Als men de godheid wilde vereren, moest men de berg bestijgen. Men verhief zich dan boven het ‘platte’ alledaagse bestaan om bij de godheid te verkeren. Ook christelijke kerken zijn vaak op bergen en heuvels gebouwd.
Kick Bras is emeritus predikant, theologisch onderzoeker en auteur.

Een berg die in Israël erg vereerd werd, was de berg Karmel. Daar had Jahweh zich gemanifesteerd als de Ene, de God van Israël, nadat de profeet Elia de priesters van Baäl – de rivaliserende god -verslagen had. Later had zich op die berg Karmel een groep christelijke kluizenaars gevestigd, waaruit de kloosterorde van de Karmelieten ontstond.

DE BERG KARMEL

Johannes van het Kruis (1542-1591) was, naast Teresa van Ávila, de vernieuwer van deze Karmelieten. Een van zijn geschriften heet Bestijging van de berg Karmel. Die titel staat symbool voor de mystieke weg, gericht op het één worden met God. ‘Bestijging van de berg’ laat zien dat die weg een weg vol inspanning is, een weg van laag naar hoog. Het is ook een weg waarop je veel los moet laten, om je open te stellen voor wat alleen God je geven kan: de ervaring van eenheid met Hem. Die kun je niet bereiken met uiterst goed kijken, horen of voelen, want God is onzienlijk. Je kunt die ervaring van eenheid ook niet bereiken door je intellectueel heel erg in te spannen, want God gaat ons verstand te boven. Je moet je lichamelijke, psychische en intellectuele krachten loslaten en in louter geloof je openstellen voor de gave van de ‘contemplatie’: vereniging met God in geloof, hoop en liefde.

ALLES EN NIETS

Johannes maakte er ook een tekening bij, die we hierbij hebben afgedrukt. In die tekening heeft hij teksten geschreven. In het Nederlands vertaald, staat er:

Om te geraken tot het smaken van ALLES – heb smaak in NIETS. Om te geraken tot het weten van ALLES – wil NIETS weten. Om te geraken tot het bezit van ALLES – wil NIETS bezitten. Om te geraken tot ALLES zijn – wees NIETS.

Om te geraken tot wat ge nog niet smaakt – moet ge gaan langs de weg van het niet-smaken. Om te geraken tot wat ge nog niet weet – moet ge gaan langs de weg van het niet-weten. Om te geraken tot het bezit van wat ge nog niet hebt – moet ge gaan langs de weg van het niet-bezitten. Om te geraken tot wat ge nog niet zijt – moet ge gaan langs de weg van het niet-zijn.

Als ge bij iets blijft stilstaan – werpt ge u niet met hart en ziel op het Al. Om ten koste van alles tot het Al te komen – moet ge u van alles ontdoen omwille van het Al. Als ge eenmaal tot het bezit komt van het Al – moet ge het vasthouden zonder iets anders te willen.

In deze ontbloting vindt de geest rust. Omdat hij immers niets najaagt, vermoeit hem niets op de weg naar omhoog en drukt hem niets neer op de weg naar beneden, want hij staat in het evenwichtspunt van zijn nederigheid.

Het lijkt erop, of Johannes van het Kruis een bovenmenselijke weg wijst; een weg van geestelijk alpinisme die maar voor weinigen is weggelegd. Maar in wezen vraagt hij om een weg te gaan van uiterste eenvoud: houd je nergens anders aan vast dan aan de Ene die uiteindelijk Alles is.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken