Premium

Preekschets Hebreeën 6:19

Hemelvaartsdag

Die hoop is als een betrouwbaar en zeker anker voor onze ziel, en reikt tot voorbij het voorhangsel, waar Jezus als voorloper al is binnengegaan, ten behoeve van ons: Hij is hogepriester voor eeuwig, zoals Melchisedek.

Bijbelgedeelte: Hebreeën 6: 19,20
Overige lezingen: Handelingen 1:1-11, Marcus 16:19-20, Lucas 24:50-53
Preektekst: Hebreeën 6:19,20
Thema: De wolk, het gordijn en het anker.

Liturgisch kader

Op de veertigste paasdag viert de christelijke kerk sinds eeuwen de hemelvaart van Jezus. Dit feest past in de flow van de paastijd: van Pasen tot en met Pinksteren viert de kerk de verhoging van de Heer. Door allerlei oorzaken is het aantal kerkgangers in de paastijd van zondag tot zondag wisselend. De dienst op Hemelvaartsdag (donderdag) is vaak de minst bezochte.

De klassieke hemelvaarts-psalm is Psalmen 47. In Hebreeën 1 wordt Psalmen 110 op Christus betrokken. Denk ook aan andere psalmen waarin de hemel genoemd wordt. Bij het anker, één van de metaforen in deze preekschets, past Liedboek voor de Kerken Gezang 440 Ik heb de vaste grond gevonden.

Naast de lezing uit Handelingen 1, Marcus 16 of Lucas 24 heeft de lezing van de tekst, Hebreeën 6:19-20, een plaats. Deze tekst kan los van de context gelezen worden als enige informatie over de context in de preek geboden wordt.

Uitleg

De opmerkelijke combinatie van twee metaforen, het voorhangsel en het anker, is het uitgangspunt voor deze hemelvaartspreek. Wie een keer niet over het verhaal zelf wil preken en niet wil aansluiten bij een serie op de omliggende zondagen, heeft met deze tekst een mooi uitgangspunt voor een sprekende preek.

Driemaal wordt in de Hebreeënbrief het voorbijgaan van het voorhangsel gebruikt als metafoor voor het aanbieden van het offer door Christus aan de Vader en voor de toegang, die de gelovigen in Hem hebben. Hoofdstuk 9 doet dit met een uitgebreide beschrijving van de grote verzoendag. In 6:19-20 en 10:20-21 wordt het beeld met enkele woorden getekend. Deze teksten passen op Goede Vrijdag, maar zeker ook op Hemelvaartsdag, de dag waarop Christus na het brengen van zijn offer het hemelse heiligdom binnengaat.

Enkele decennia na Jezus’ hemelvaart lijdt de gemeente in Jeruzalem onder zijn fysieke afwezigheid. Door heel de Hebreeënbrief heen is duidelijk dat het hen zwaar valt Jezus trouw te blijven volgen, te strijden tegen de zonde en samen gemeente te zijn. Wat de discipelen voelden, toen ze met een verweesde blik naar de hemel keken (Handelingen 1:10), is in de latere gemeente in Jeruzalem een bedreiging voor het geloofsleven en de trouw.

De schrijver gunt ons een blik in de hemel. Metaforisch wordt de hemel aangeduid: Jezus gaat het voorhangsel voorbij. Je ziet hem op Hemelvaartsdag binnengaan in het hemelse heiligdom. Tegelijk zie je het voorhangsel in de tempel op de Grote Verzoendag. De inwoners van Jeruzalem hebben er nooit achter gekeken, maar ze weten precies wat er gebeurt. Rond de tempel is Gods bestaan en Gods heiligheid tastbaar reëel. Ook de vergeving van de zonden is tastbaar reëel. Je voelt op grote verzoendag, wat er gebeurt met de stad en de bevolking.

Hiermee vergelijkt de schrijver Jezus’ ingang in de hemel na zijn volbrachte offer. De werkelijkheid van Goede Vrijdag en Hemelvaartsdag beseffen verandert alles onder de hemel. Net als bij de Grote Verzoendag kun je denken aan genade, die moed geeft tot geloof en levensheiliging. Maar de schrijver noemt in hoofdstuk 6 vooral de hoop. Nu is het het moment om de metafoor van het anker te doordenken. Zoals de hogepriester onzichtbaar achter het voorhangsel verdwijnt en Christus achter de wolk, zo verdwijnt het anker onzichtbaar onder de waterspiegel. Maar het schip dat heen en weer geslingerd wordt, heeft er een vast houvast aan. Praat eens met een watersporter om te horen hoe het voelt. Kijk eens naar een YouTube-filmpje. De vergelijking dringt zich op met de discipel van Christus die heen en weer geslingerd wordt, maar toch vastheid heeft en hoop.

Aanwijzingen voor de prediking

De wolk waarachter Jezus verdwijnt, het voorhangsel waarachter de hogepriester het bloed brengt en het anker dat onder de waterspiegel verdwijnt, ze roepen ieder een eigen identificatiemoment op. Denk bij de wolk aan de leerlingen die naar de hemel staren. Wat komt er op hen af? Wat gaan ze missen? Wat is hun hoop? De hoorder kan zich er mee identificeren.

Het voorhangsel is voor de geadresseerden van de brief een vertrouwd beeld. Grote verzoendag roept een krachtige beleving op. De hoorders van vandaag kennen dit niet. Het is een uitdaging om ze erin mee te nemen. Hier beginnen antwoorden te komen op de vragen en het gemis van de leerlingen bij de hemelvaart. Maar Jezus blijft wel onzichtbaar, terwijl je je als leerling heen en weer geslingerd kunt voelen. Dan is het moment voor het derde beeld: het anker. Het verbindt door alle kracht van wind en golven heen met een vast punt: met Christus’ binnengaan in de hemel. Dat geeft hoop en zekerheid.

D. Holwerda vertaalt ‘katapetasma’ als tempelgordijn. Het woord ‘gordijn’ is goed bruikbaar in de preek.

Ideeën voor kinderen en jongeren

In de preek krijgt het verhaal van de hemelvaart weinig aandacht. In een kindermoment kan daar wat meer ruimte voor genomen worden. Zie bijvoorbeeld https://www.theologie.nl/artikelen/kindermoment-handelingen-1-4-11/
Ook is het mogelijk een filmpje te laten zien: https://www.youtube.com/watch?v=2lj4EksxNzw

Voor jongeren is het heel herkenbaar dat je moeilijk kunt geloven en warm kunt lopen voor een onzichtbare Christus. Het beeld van het anker kan hen helpen.

Deze preekschets is geschreven door Harrie de Hullu.