Preekschets Jeremia 17:7-8 – huwelijk

In alle seizoenen: liefde en trouw door de tijden heen

Wanneer ik vanuit m’n studeerkamer naar buiten kijk, heb ik een prachtig uitzicht over de stadsgracht met daarachter de weilanden waar dieren grazen, met her en der bomen en struiken. In ieder seizoen is er weer iets anders te zien: andere kleuren, andere dieren (grazende koeien, ganzen die komen overwinteren), de lichtinval… Een prachtige afwisseling.

Seizoenen in ons leven en onze relaties Ook in ons eigen leven kennen we die verschillende seizoenen. Soms zijn er winterse omstandigheden waarin we kou lijden. Het kan een tijd zijn waarin somberheid overheerst omdat er bijvoorbeeld problemen zijn in het gezin of omdat je kampt met gevoelens van eenzaamheid. Maar het is ook winter als je moeite ervaart van een liefdeloos huwelijk, als de sfeer verkoeld en de relatie verkild is… Wat is het dan bijzonder als de lente doorbreekt. Langzaamaan breekt het nieuwe leven door. Er is uitzicht op verandering, vernieuwing en herstel. Datgene waarop je hoopt wordt steeds meer zichtbaar. In de zomertijd kun je je geluk niet op. Alles lijkt te lukken. Maar dan weer kan er iets gebeuren dat je het gevoel geeft dat dingen je bij de handen afbreken, dat je moet inleveren. Misschien heb je moeite op je werk, is er iets aan de hand met je gezondheid of zijn er conflicten in je relatie. Het is dan als de herfst, het is een tijd van afbraak. Hoe blijf je dan toch staande? Hoe red je het dan toch samen?

De basis

Vertrouwen op God is een belangrijke basis, niet alleen voor ons geloofsleven, maar ook voor onze relaties. Een mooi gedeelte daarover is Jeremia 17:7-8:

Gezegend wie op de HEER vertrouwt,
wiens toeverlaat de HEER is.
Hij is als een boom geplant aan water,
zijn wortels reiken tot in de rivier.
Hij merkt de komst van de hitte niet op,
zijn bladeren blijven altijd groen.
Tijden van droogte deren hem niet,
steeds weer draagt hij vrucht.

Wanneer God de bron van ons leven en onze liefde is, betekent dat niet dat er geen tijden van hitte en droogte zijn, maar onze wortels kunnen nog steeds bij het water… Zo blijven we verbonden met de Levensbron.

Winter

Maar zie, het was Lea (Genesis 29:25).
Lea (en trouwens Jacob ook…) is terechtgekomen in een liefdeloze relatie. Lea werd uitgehuwelijkt aan Jacob die gekozen had voor Rachel… Ze hoopt op zijn liefde, maar die blijft uit… Op de een of andere manier moet ze het zien uit te houden. Ook in een relatie waarin je heel nadrukkelijk wel voor elkaar gekozen hebt kan er een periode zijn waarin de liefde is verkild. Het is dan nodig om het daarin vol te houden en het uit te blijven houden zonder elkaar los te laten. Soms worden de winterse omstandigheden veroorzaakt door dingen die je als gezin kunnen overkomen, ziekte, zorgen… Juist dan is het zaak om te voorkomen dat je uit elkaar groeit. Blijf communiceren over wat het met je doet, over hoe het je persoonlijk raakt. Wintertijd is ook een tijd van rust. Diep verscholen onder de aarde groeien kiemen van nieuw leven, van hoop die doet leven. Het kan een tijd van bezinning zijn, soms ook van op adem komen.

Het is bijzonder om vervolgens als het gaat om de geschiedenis van Lea en Jacob in Genesis 29: 31 te lezen dat de Heer ziet dat Lea niet bemind wordt. Dan komt Hij haar te hulp. De winter wordt minder kil wanneer deze waarheid tot ons doordringt: dat God ons ziet, dat God ons belooft dat hij met ons is!

Lente

Het nieuwe leven breekt door, de kleuren zijn frisgroen. In Psalm 23 staat het zo:
De Heer is mijn Herder, het ontbreekt mij aan niets.
Hij laat mij rusten in groene weiden.
Mijn beker vloeit over.
Frisgroen. De lente is de tijd van het ontluikende groen, of in relatietaal de tijd van ontluikende liefde. Na een tijd van verliefdheid begint de liefde te groeien. Het kan in latere tijd goed zijn om nog eens terug te grijpen naar die eerdere ervaringen. Zie je na al die jaren nog die glimmende ogen van weleer, en die ontwapenende eerlijkheid die je destijds zo trof, heb je daar nog steeds oog voor… Na verloop van jaren lijkt het soms zo gewoon. Vertel de ander eens opnieuw waarom je destijds voor hem/haar hebt gekozen, zeg nog maar eens welke (karakter)eigenschappen je zo aanspreken. Bij huwelijksgesprekken die ik als predikant met aanstaande bruidsparen voer, merk ik nog wel eens hoe weinig zij naar elkaar toe uitspreken wat ze waarderen in de ander! Hoe waardevol is dat wel te doen. Neem samen tijd om te genieten, om je te verwonderen! Ook hier mag de bron van onze verwondering de volheid zijn van wat God ons te bieden heeft: groene weiden, een overvloeiende beker.

Zomer

De lentetijd gaat over in de zomertijd. Dat wat als een kleine vlam begon wordt een laaiend vuur. Na alle woorden waarmee in Hooglied twee geliefden elkaar en hun liefdevolle passie hebben bezongen, klinken de woorden uit Hooglied 8:6b-7:
De liefde is een vlammend vuur, een laaiende vlam.
Zeeën kunnen haar niet doven, rivieren spoelen haar niet weg.
Zou een man met al zijn rijkdom liefde willen kopen, dan werd hij smadelijk veracht.
Als eye-opener staat bij dit vers in de Jongerenbijbel:
“Vuur staat in de Bijbel dikwijls voor de aanwezigheid van God.
Als de liefde door je heen vlamt, licht daarin iets op van Gods aanwezigheid.
Als dat vuur heel sterk is wil je dat je geliefde niet meer uit je leven verdwijnt. (…)
Net als de liefde van God zal zo’n liefde niet doven.”

Herfst

In Psalm 103:16 (NBG-vertaling) staat: Als de wind daarover gegaan is, zo is zij niet meer. Als het herfst wordt, dan komt in zijn gezelschap de wind. Een zomerwind kan strelen, maar de herfstwind kan geselen. Wat in de zomer tot bloei kwam, blaast de herfst omver. De herfsttijd is een tijd van afbraak. Hoe blijf je overeind in de storm? Ook onze relaties kennen tijden van storm en tegenwind. In dat soort tijden is het goed af en toe eens terug te grijpen op je commitment, op de gedane belofte van liefde en trouw. Dat verandert niks aan de storm zelf, maar geeft je samen wel de kracht om vol te houden. Herfsttijd is ook de tijd om sommige oude zaken (verworvenheden, maar misschien ook wel gevoelens van pijn en verdriet) los te laten. Daarbij heb je elkaar hard nodig – als steun in de rug, als de grond onder je voeten.

Ten slotte is het goed om oog te hebben voor de schoonheid van de herfst. Het kleurenspel is prachtig. Het lijkt tegenstrijdig, juist in een tijd van afbraak. Maar onder het verwelkte leven sluimert het nieuwe. Het nieuwe leven is er al. Op het ogenblik waarop het oude blad verdwijnt, vertoont zich al de knop van het nieuwe. En dan moet het nog winter worden….

Belofte

Al is de kringloop van de seizoenen onlosmakelijk verbonden met ons leven, de Bijbel eindigt met het perspectief van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde en het nieuwe Jeruzalem, waar het er anders toe zal gaan. Zo staat het in Openbaring 22:2: In het midden van het plein van de stad en aan weerskanten van de rivier stond een levensboom, die twaalf vruchten gaf, elke maand zijn eigen vrucht. De bladeren van de boom brachten de volken genezing. Wat wonderlijk. Is dit wat God bedoeld heeft? Dat we los van de seizoenen tot bloei en ontwikkeling komen. Dat we zullen mogen eten van de levensboom, een boom met een diversiteit aan vruchten, alle maanden van het jaar. En met bladeren die genezing brengen. Heelheid in alle facetten van ons leven. Zouden we elkaar daar nu alvast niet een voorproefje van kunnen en mogen geven?