Menu

Premium

Preekschets Johannes 16:15 – zondag Trinitatis

Zondag Trinitatis

Alles wat van de Vader is, is van mij – daarom heb ik gezegd dat hij alles wat hij jullie bekend zal maken, van mij heeft.

Johannes 16:15

Schriftlezing: Johannes 16:12-16

Het eigene van de zondag

Zondag Trinitatis. Voor veel christenen is deze zondag wat mysterieus. We zeggen dat er één God is en we spreken tegelijk over drie ‘personen’, Vader, Zoon en Geest. Een beetje zoals drie verschijningsvormen van H2O: water, mist en ijs. Het Johannes evangelie, op zichzelf al mysterieus genoeg, geeft ons voldoende stof tot filosoferen over de Triniteit. Enerzijds nodigt het uit om de ruimte te zoeken, anderzijds is het gevaar dat je vervalt in vage uitspraken. In deze preekschets wat gedachten om je denken en spreken op gang te helpen.

Uitleg

De Triniteit, wat is dat?

Ik neem deze gelegenheid te baat om een aantal visies op de Triniteit de revue te laten passeren.

Het meest voorkomend beeld van de Triniteit is een langwerpige driehoek is, met God de Vader bovenaan en Jezus en de Geest als twee andere namen, maar niet gelijkwaardig aan God. Dit beeld past wellicht bij een hiërarchisch denkpatroon, toch is er in God geen hiërarchie. Er is in de Triniteit niet eentje belangrijker dan de andere twee.

Een andere beeld van de Triniteit zie je terugkomen in hoe een oude kerk gebouwd is: de Heilige Geest in het middenschip, Jezus boven de trappen naar het altaar en de Vader op het altaar. Het middenschip en het altaar worden dikwijls gescheiden van elkaar door een groot schilderij waarop de gekruisigde Jezus is afgebeeld. Daarmee wordt de suggestie gewekt dat je kunt bidden in de nabijheid van de Heilige Geest ( in het middenschip) via Jezus (of door Jezus heen) richting de Vader. Zogezegd lijkt het alsof we de vereende krachten van Jezus en de Heilige Geest nodig hebben om tot de Vader te komen. Een afstandelijke Vader dus, voor mij werkt dat niet.

De laatste is het model wederom van een driehoek, maar dan wel de gelijkwaardige driehoek. In dit ‘model’ gelooft men wel in een gelijkwaardige en onderlinge relatie tussen de persoonsvormen, maar is er de neiging om er één tegelijk aan te spreken. Grof gezegd: de traditionele christenen spreken tot God de Vader, de evangelicalen hebben meer op met Jezus en de charismatici zitten wat dichter tegen de Heilige Geest aan.

Wanneer we de Triniteit nu als een cirkel zien, geen einde en geen begin, geen boven of onder en God in een bestaande en eeuwige relatie, dan kan Jezus zeggen: Ik ben in de Vader en de Vader is in mij. Op deze manier worden de gelovigen uitgenodigd om deelgenoot te zijn, onderdeel zelfs van deze relatie. Dat betekent dat men niet tot God bidt, maar in God. We worden uitgenodigd om onderdeel te zijn van deze relatie, onderdeel van deze dans zou je kunnen zeggen, terwijl wij weet hebben van de kwetsbaarheid en de vreugde van de Liefde. Het is niet ‘God bestaat in ons’, maar ‘wij bestaan in God’ In plaats van dat we altijd zoeken naar de weg naar God wanneer we bidden bijvoorbeeld, wonen we in God, in de Levende God – Vader, Zoon en Geest – Schepper, Mens van Liefde, Beweger. Het is alles tegelijk en toch één.

Aanwijzingen voor de prediking

Je kunt je afvragen of bovenstaande de hoorder niet nog meer in verwarring brengt dan nodig. Toegankelijker is om te kiezen voor het beeld van een dans waarin alle partners evenveel ruimte nodig hebben om te kunnen bewegen. Te dicht op elkaar, en je ziet niet meer met wie je danst, sterker nog, je kunt op tenen gaan staan. Te ver uit elkaar, en je verliest het contact. Een goede dans is er een met voldoende ruimte voor iedereen. Dansen in de ruimte die God, Zoon en Geest is.

Johannes 16:15 is haast niet concreet te maken, behalve met tekenende beelden. Scenes uit de film The Shack zouden daar wel eens heel goed bij kunnen helpen. Deze film verhaalt over een ontmoeting tussen een man, die rouwt om de dood van zijn dochtertje en de Triniteit. Theologisch is er van alles op af te dingen, toch zijn er echt prachtige doorkijkjes en inkijkjes in het mysterie van de Triniteit. Alles in die film en alle personages die de Triniteit verbeelden zijn erop gericht om deze gebroken mens te helen. Een moederlijke God, een pragmatische Jezus en een troostende Geest helpen de hoofdpersoon weer rechtop te staan. De uitnodiging aan ons als mens om ons te verhouden met deze drie tegelijk wordt zeer expliciet gedaan. Drie zijn er nodig, niet een van de drie.

Een overdenking op Trinitatis-zondag zou ik niet doen. Ik zou er eerder een ontdekkingsreis van maken. Hoe leven de beelden bij de hoorders, wat roepen ze op? Welk van de ‘modellen’ spreekt je het meest aan. Een gesprek tussen gemeenteleden, gebaseerd op een aantal suggesties uit bovenstaande bijvoorbeeld.

Als je toch kiest voor prediking dan zou mijn suggestie zijn om het pastoraal in te steken. In God bestaan, betekent dat alles om je heen van God kan getuigen. Zonder woorden van Jezus onvindbaar, zonder inspiratie van Geest onuitvoerbaar. Tegelijk betekent het dat alles bestaat in God, ook pijn en lijden. En dat pijn en lijden daardoor gevoeld zijn door God en geweten zijn door God. God-Vader, God-Zoon en God-Geest zijn nodig om leven dragelijk te maken en te houden en het licht te blijven zoeken, ook als alles donker is.

Liturgische suggesties

Liederen

Iona bundel I:

•Nr 49 Goedheid is sterker dan slechtheid

•Nr 54 Verborgen blijft hoe gij geneest

•Nr 82 Een vogel ze broedt

Als zegen:

Moge God de weg zijn die je neemt.
Hij, de bergen waar je wordt getest en uitgedaagd
Hij de bron waar je vrede vindt en heel wordt.

Moge Christus het licht zijn onderweg.
Hij het uitzicht wat je lokt en aantrekt
Hij de poolster, die schijnt in je donkerste nacht.

Moge de Geest je inspireren onderweg
Zij de onrustige, die je voorwaarts drijft
Zij de kalmte die je voert aan het hart van God.

De Triniteit, de Drie
Zij gaan met jou onderweg.
Moge je reis beginnen,
Voortgaan en eindigen
In Hen

Amen

Gebruikte literatuur

Fire and Bread, Resources for Easter Day to Trinity Sunday, by Ruth Burgess, Wild Goose Publications.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken