Preekschets Marcus 15:1-5, 11-15

Goede Vrijdag

De viering van Goede Vrijdag is de tweede van het Paastriduüm en gaat verder, waar we donderdag zijn gebleven. Traditioneel wordt er niet ‘gepreekt’ op Goede Vrijdag, maar leest men het lijdensevangelie óf mediteert aan de hand van de kruiswegstaties óf de zeven kruiswoorden.  Alle opties of formats lenen zich voor een indringende en sobere viering. Ik kies er elk jaar voor om een eigen vertelling te schrijven aan de hand van een van de drie formats. Het voert te ver om mijn teksten hier allemaal weer te geven, dat zou een heel boekwerk worden. In plaats daarvan beschrijf ik twee formats, die u kunt gebruiken om daarmee een eigen invulling te geven: dat van de kruiswegstaties óf het lijdensverhaal lezen.

Om te beginnen

De ruimte waarin gevierd wordt, is net zo sober ingericht, als deze de avond daarvoor is achtergelaten. Je kunt volstaan met een enkele microfoon, piano of gitaar- of harpmuziek ter ondersteuning. Mocht je een beamer hebben, dan is het mooi om afbeeldingen van de kruiswegstaties te tonen. Kies je voor het lijdensevangelie of de zeven kruiswoorden, dan kan een eenvoudige afbeelding van het kruis of van een leegte ondersteunend werken. Deze zijn goed vindbaar op Google.

Als voorbeeld van format 1. de kruiswegstaties.

Bij elk van de veertien staties lees je een korte Bijbeltekst die past bij de statie. Daarna enkele woorden ter meditatie, eindigend in een kort gebed. Tussen elk station kun je ervoor kiezen om bijvoorbeeld te zingen: ‘Jesus remember me, when you come into your kingdom’ (Taizé). Ter illustratie de woorden bij de eerste statie.

Eerste statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld

Bijbellezing: Marcus 15:1-5, 11-15

Meditatie:

Pilatus vroeg Jezus, wat hij had misdaan? Een goede vraag. Jezus had de religieus leiders tegen de haren in gestreken, zoveel was wel duidelijk. Hij had zich kritisch geuit over de sociale en religieuze structuren. Hij had dorpsgenoten genezen; hij had de mensen verhalen verteld; hij was wellicht een bedreiging voor de openbare orde; maar was dat alles genoeg om hem te veroordelen, om hem te doden zelfs?

Hij zou zichzelf niet verdedigen – de verhalenverteller zweeg, de massa was luid en Pilatus droeg hem over om hem te kruisigen.

Gebed:

Voor diegenen die terecht staan en voor hen die aangewezen zijn om over hen te oordelen, zo bidden wij samen: Heer ontferm U.

Als voorbeeld van format 2. het lijdensevangelie

Jezus heeft in zijn leven vele mensen geraakt, aangeraakt zelfs. Hij heeft hen verteld en laten zien wat dat is, een kind van God zijn, en wat dat betekent om te leven in Gods liefde. Dat heeft hij tot het eind toe uitgedragen. Ik kies ervoor om bestaande en niet bestaande mensen uit de vier evangeliën op te voeren als getuigen van Jezus’ leven en sterven. Wat is hun verhaal? Wat heeft Jezus met hen gedaan? En hoe kijken zij daar nu op terug? De stemmen uit het evangelie worden voorgedragen door gemeenteleden, wiens eigen biografie soms raakt aan het verhaal van het bijbelpersonage. De teksten worden dan ook geschreven met hen in het achterhoofd.

Om u een idee te geven aan welke personages je kunt denken, hierbij een lijstje:

• Maria de moeder van Jezus
• Petrus
• Judas
• Het broertje van het dochtertje van Jaïrus
• Het dienstmeisje bij het paleis van Pilatus, dat Petrus herkende
• Nicodemus
• Lazarus
• Martha
• Legioen
• Simon van Cyrene
• De soldaat die Jezus aan het kruis nagelt
• Thomas
• De misdadiger aan het kruis
• Jozef, de vader van Jezus
• Maria van Magdela
• Etc etc

Ter illustratie het verhaal van Maria, de moeder van Jezus.

Ik ben moeder. Ik ben zíjn moeder.

Ik weet het nog als de dag van gisteren, dat ik God loofde en prijsde … die dag …. dat ik God dankte, omdat God mij zag staan. Mij, door iedereen uitgespuwd, genegeerd. God zag míj. En mijn kind. Mijn Jezus. Mijn eigenzinnige, onvoorspelbare, onafhankelijke Jezus. Ik wist nooit wat er in zijn hoofd omging. Hij kon me aankijken en dan leek het alsof ie dwars door me heen keek.

Maar ik houd van hem. Zoals een moeder van haar kind houdt. Onvoorwaardelijk. Vol overgave. En ik wist en ik weet: hij ook van mij. Elke dag.

Zo goed als hij was voor mij, zo goed was hij voor al die anderen. Ik ben trots op hem. Ja, ik ben trots. Hij was zacht en goed. En hij was duidelijk en eerlijk. Hij kon zo over God praten, alsof God en hij een persoon waren. Echt hoor! Geen rabbi deed ‘m dat na.

Mensen volgden hem. Vertrouwden hem. Geloofden hem.

Maar wie gelooft hem nu? Vertrouwt hem nu? Wie kan het volgen tot aan hier? Niemand toch?

Ik ben zijn moeder.

En ze kunnen schreeuwen en roepen wat ze willen, maar ik ga hier niet weg. Ik blijf hier staan. Ik blijf bij hem. Alle anderen mogen weglopen, rennen zelfs! Zie ze gaan en zie ze staan. Ik blijf. Ik kijk niet weg. Zijn lichaam, gescheurd, beschadigd. Kapot. Zijn ogen dof. Zijn tranen … het zijn ook mijn tranen. Om alles wat was, om alles wat is. Om alles wie hij is en was. Voor mij, voor al die anderen.

Hij is mijn zoon.

En ik kan hem niet alleen laten. Nooit. Ik heb hem het leven gegeven. Ik ben erbij als hij het leven loslaat.

Mijn God, mijn god…MIJN GOD! Zie je mij nú staan? Zie je Jezus nu? Ik hoor hem om Jou roepen God! Ik voel zijn eenzaamheid. Ik voel het, hier, diep van binnen. Alsof mijn hart uit mijn lijf is gerukt en in duizend stukken er hardhandig weer in is gepropt. Zo voelt het nu. Gebroken. Opengereten. Al had ik maar één seconde de kans om te ruilen, ik zou het doen. Niemand hoort haar kind te verliezen, niemand. En al helemaal niet aan de liefde.

Ik voel hoe mijn keel langzaam dichtgedrukt wordt, hoe de pijn door mijn lichaam trekt. Ik voel dat de kracht in mijn benen wegvloeit. Ik zak in elkaar en ik schreeuw… Er komt geen geluid.

Mijn kind, mijn zoon.

Je bent te goed om waar te zijn.

Je bent te goed om waar te zijn.

Je bent te goed om waar te zijn.

Liederen

Door deze persoonlijke verhalen komt het verhaal van Jezus en wat en wie hij was en wat hij heeft betekent en nog heel dichtbij. Tussendoor kun je kiezen om passende Taizé liederen te zingen. Of maak eens gebruik van schitterende uitvoeringen van de Mattheus Passion als afsluitend muziekstuk (als je geen liveartiest hebt).

Afsluiting

Na alle stemmen te hebben gehoord, bidden we ons gebed bij het kruis. Nadat de laatste woorden gesproken zijn en Jezus de geest gegeven heeft, is het stil. Traditioneel gezien behoor je de paaskaars niet uit te blazen, maar als een stille getuige in de verder donkere ruimte in stilte achter te laten. Anderen kiezen ervoor om bij het laatste kruiswoord, ook de kaars uit te blazen. Het is volbracht. In stilte en in het donker wordt de zaal verlaten.