Preekschets: Paulus als flexwerker?
Ter gelegenheid van Biddag voor gewas en arbeid, Zondag van de Arbeid, Dankdag voor gewas en arbeid 2018.
Bij: Handelingen 9:26-31, Psalm 22:26-28.30-32, Johannes 15:1-8
Elke vergelijking gaat mank. Ook die nu gemaakt gaat worden: Paulus als flexwerker. Paulus was immers voor zijn inkomen niet afhankelijk van wat de gelovigen hem schonken. Hij verdiende zijn geld als tentenmaker (Handelingen 18:3). Toch deed Paulus naar alle waarschijnlijkheid een aantal ervaringen op die flexwerkers van vandaag kunnen herkennen. Hij geeft zijn vaste plek binnen de geestelijke instituties in Jeruzalem op om een onzeker bestaan binnen de christelijke gemeenschappen tegemoet te gaan. Deze stap is opmerkelijk, want hij stond diezelfde gelovigen aanvankelijk nog naar het leven (Handelingen 8:1-3; 9:1-2). De start binnen die gemeenschap gaat dan ook met veel weerstand gepaard. Paulus blijft het beste van hemzelf geven. Hij spreekt vrijuit. Als het gevaarlijk wordt, moet hij naar Tarsus. Barnabas blijft zijn lijntje naar de gemeenschap. Die blijft zijn roeping zien. Na enige tijd haalt Barnabas hem daar op en dan begint een bestaan dat gaat van project naar project, van stad naar stad. Dat bestaan is zijn roeping (Handelingen 9:15-16). Maar dat betekent niet dat er alleen maar superleuke uitdagingen op zijn pad komen. Lijden in de vorm van ziekte, gevangenschap en tekorten zijn ook zijn deel. Zzp’ers van nu zullen het herkennen: het is prachtig ‘eigen baas’ te kunnen zijn en je dromen na te jagen. Maar aan dat bestaan zit ook een donkere kant, zeker in tijden van crisis of ziekte. Waar haal je dan je kracht vandaan?
Verbondenheid
Het evangelie wijst een weg met het beeld van de wijnstok en de wijnranken. Het gaat om de noodzaak verbonden te zijn. Ook een mens die ‘eigen baas’ is, heeft verbondenheid nodig: die met collega’s en klanten, die met zijn eigen roeping en die met de missie in het bedrijf of in de opdracht zelf. In de nieuwe situatie op de arbeidsmarkt lijkt me dat een grote opgave voor overheid, werkgevers en werknemers. Kan het werk in verbondenheid gedaan worden?
De woorden in het evangelie van deze dag komen uit de afscheidsrede van Jezus. Met de vergelijking van de wijnstok wil Jezus Zijn volgelingen op het hart drukken dat ze, als hij er niet meer is, toch met hem verbonden kunnen blijven. Hun voedsel zijn zijn woorden (Johannes 15:7). Die zijn vol van Geest. Alle voeding komt door de wijnstok naar de ranken. Alle goddelijke inspiratie komt via Jezus naar zijn leerlingen. De fysieke verbondenheid gaat plaats maken voor een verbondenheid in de Geest. Maar een geestelijk leven betekent niet een zweverig bestaan. Integendeel. In Johannes 13 was de voetwassing de inleiding tot de afscheidstoespraak. Toen zei Jezus dat zijn volgelingen ook zo moesten doen. Kort na de toespraak volgen Jezus’ lijden en dood, zijn uiterste daad van liefde (Johannes 18-19). Goddelijke liefde stroomt van de Vader naar de Zoon, en van de Zoon naar het hart van zijn volgelingen. Zijn volgelingen brengen het de wereld in en het krijgt de vorm van dienstbaarheid en zelfgave, opdat het Rijk van God vorm kan krijgen.
De ervaring van Paulus op de weg naar Damascus is een moment waarin heel Jezus’ boodschap in één bliksemschicht aan hem geopenbaard wordt (Handelingen 9:3-9). Die ervaring wordt de drijvende kracht in al zijn inzet voor de opbouw van de kerk. Daarnaast wordt dat ene moment iets om op terug te grijpen als het lijden zich aandient: dit is mijn hoogste roeping en daarvoor ben ik bereid pijn te verduren.
Dat geldt ook voor ons, moderne lezers. Jezus’ woorden moedigen ons aan te leven in onderlinge verbondenheid en bij te dragen aan het Rijk van God. We beseffen daarbij dat Gods Rijk groter is dan onze menselijke maat. Dat kan mensen vertrouwen geven, zelfs als ze te maken krijgen met onzekerheid in werk, te weinig waardering, onbeschaamd gebruik van tijd en talent of een onvervulde hoop op een vast contract.
Deze preekschets maakt onderdeel uit van ‘Flexibilisering van werk’, materiaal voor Biddag/Dankdag/Zondag van de Arbeid 2018, uitgegeven door de Raad van Kerken in Nederland.
