Menu

Premium

Preekschets Romeinen 8:15

Roze zondag

Het eigene van de zondag

Roze Zondag valt dit jaar na Pinksteren en zondag Trinitatis. Het is dus een heel geschikte zondag om dieper in te gaan op de concrete werking van de Heilige Geest in het leven van de toehoorders en om de Heilige Geest zo concreet aan het werk te zien. Roze zondag besteedt aandacht aan de emancipatie en de inclusie van de LHBT-gemeenschap in de kerk. Het is dus een zondag die iedereen aangaat: ook heteroseksuelen! Zij mogen zichzelf bijvoorbeeld ook de vraag stellen in hoeverre zij deze inclusie bevorderen. Daarnaast: niemand is 100% homo- of heteroseksueel. God schiep de mens in een eindeloze creatieve verscheidenheid, zoals God zelf mannelijk en vrouwelijk is.

Deze zondag stelt specifiek de vraag: hoe kunnen we ruimte maken en leren van de gaven van de Geest, die aan iedereen gegeven zijn, met vandaag in het bijzonder de nadruk op de gaven die aan de holebi-gemeenschap gegeven zijn?

Volgens de schrijvers van het boek ‘Zie de regenboog en prijs zijn Maker’ waarin richtlijnen gegeven worden voor Roze Vieringen, zijn er veel verschillende vormen van Roze Vieringen. Sommigen richten zich vooral op de LHBT-gemeenschap, anderen op de reguliere zondagmorgenviering, sommigen zijn hoog-liturgisch, anderen meer creatief en experimenterend. Ook het doel verschilt: van herdenking van onrecht en geweld tegen de LHBT-gemeenschap tot emancipatie. Deze preekschets is geschikt voor een reguliere viering op de zondagochtend, waarbij mensen met diverse geaardheden en genderidentiteiten aanwezig zijn. Het doel van de viering is om de uitstorting van de Heilige Geest te vieren in álle gelovigen, maar deze zondag met een specifieke nadruk op de werking van de Heilige Geest in queer gelovigen.

Situering van de preekschets

Deze preekschets gaat uit van de volledige inclusie van LHBT-ers, omdat onze liefde door God gegeven is en heilig is. Dit betekent ook, dat er geen drempels opgeworpen zouden moeten worden voor de viering van huwelijken of het zegenen van een nieuwe naam in een transitieproces. In deze preekschets ga ik uit van gemeentes, waar deze acceptatie al gerealiseerd is. Daarom is deze preekschets waarschijnlijk minder geschikt voor gemeentes, waarin het gesprek rond geaardheid en genderidentiteit nog volop gevoerd wordt. Het gaat deze zondag om het vieren: het vieren van de werking van de Heilige Geest en het getuigenis van de Geest serieus nemen.

Bijbelgedeeltes

Afhankelijk van welke bijbelgedeeltes al met Pinksteren naar voren zijn gekomen, een keuze uit de volgende gedeeltes:

  • Joël 3: 1-5 (vers 1: “Ik zal mijn geest uitgieten over al wat leeft. Julie zonen en dochters zullen profeteren.”)
  • Johannes 16: 7-24 (vers 13: “De Geest van de waarheid zal jullie, wanneer Hij komt, de weg wijzen naar de volle waarheid.”)
  • Handelingen 2: 14-42 (vers 38-39: “Kom tot inkeer en laat u allen dopen in de naam van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u gegeven worden, want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God, tot zich zal roepen.”)
  • Romeinen 8:14-17, 29 (vers 15: “U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te worden – door Hem roepen wij God aan met ‘Abba, Vader’.)
  • Galaten 4:4-7 (vers 6: “En omdat u zijn kinderen bent, heeft God in ons hart de Geest van zijn Zoon gezonden, die ‘Abba, Vader’ roept.”)
  • Gal. 5:1-2 (vers 1: “Christus heeft ons bevrijd, opdat wij in vrijheid zouden leven.”)

Preekschets

Als gelovigen die belijden, dat we de genade van Jezus Christus hebben ontvangen, zijn we onderweg op een levenslange weg om het evenbeeld te worden van Gods Zoon (Romeinen 8:29). We worden op die weg begeleid door de Heilige Geest, die de Geest van waarheid is en ons zal leiden naar de volle waarheid (Johannes 16:13). In deze preekschets werk ik verder uit, wat het precies betekent om de volle waarheid van de liefde van Christus te ontdekken samen met alle heiligen, dus inclusief LHBT-gelovigen.

De Heilige Geest helpt ons dus te onderscheiden, wat wáár is en wat niet waar is. De waarheid is te vinden in het échte leven: leven dat tot volle ontplooiing komt. Leven komt tot ontplooiing in verbondenheid met Christus.

De ervaringen van LHBT-gelovigen zijn door de werking van de Geest door ons heen een belangrijke bron van kennis om te onderscheiden, wat waar is en wat niet waar is. Want allen die door de Geest geleid worden, zijn kinderen van God. (Romeinen 8:14). En de Geest geeft de vrijheid om daadwerkelijk te vertrouwen op wat de Geest duidelijk maakt. Dat is ook een bron van kennis. Dat is geen vrijbrief voor allerlei ‘wind van leer’, maar wel voor het geworteld raken in de activiteit van de Geest en daar zorgvuldig op afstemmen.

Holebi’s ondervinden aan den lijve de gevolgen van uitsluiting, discriminatie en soms zelfs geweld. Daaraan zou de kerk moeten lijden, daarvan het lichaam van Christus pijn ondervinden. Ook in de queer gemeenschap geldt: als één lid lijdt, lijden alle leden mee. De ervaringen van holebi’s zijn dus een bron van kennis om te onderscheiden, wat leven brengt en wat het leven vernietigt. Daarom is het heel belangrijk om die ervaringen, als ze opgedaan zijn in verbondenheid met Christus, te behandelen als een getuigenis over de waarheid. Wij getuigen dat discriminatie onwaarheid is en dat inclusie en aanvaarding wáár zijn, omdat ze het leven voeden. Wij getuigen ook, dat onze liefde heilig is, omdat ook onze liefde een afspiegeling is van de liefde van God.

Als we de ervaringen van holebi’s serieus nemen als bron van kennis, helpt dat om te leven in vrijheid. Het getuigenis van onze liefde die heilig is, is zo sterk, dat we de twijfel, de schaduw en de verdachtmakingen áchter ons kunnen laten, achter ons laten dat er wellicht toch iets mis mee zou kunnen zijn. Op die manier kan de kerk zich als geheel bevrijden van twijfel en onzekerheid over de status van de liefde van LHBT’ers.

Concrete invulling: De aanwezigheid van de Geest in queer gelovigen vraagt actie van ons.

Voor heteroseksuelen: wat gebeurt er in ons geloofsleven, als we de ervaringen van holebi’s met God serieus nemen als een aanvulling op ons denken? Wat zegt het over de veelkleurigheid en diversiteit ín God, als we door holebi’s weten, dat liefde-in-trouw in meer vormen en facetten beleefd kan worden dan dat we aanvankelijk als heteroseksuelen dachten?

Voor holebi’s: wat betekent het voor onze groei en zelfvertrouwen, als we onszelf serieus nemen als mensen, waar de Geest in werkzaam is? Hoe kunnen we door de Geest groeien in volwassenheid en zelfstandigheid? In trouw en toewijding? Van welke onwaarheden (bijv. van een God die ons veroordeelt) moeten we afstand nemen? Waar kunnen we onze gaven inzetten, productief zijn? Vruchtbaar zijn op de geestelijke manier, in plaats van letterlijk.  

N.B. Ik maak dit onderscheid hier tussen hetero en queer niet, omdat het over verschillende categorieën mensen gaat, juist níet, want deze preekschets benadrukt de werking van de Geest in állen! Maar om opmerkzaam te maken dat verschil in levenservaringen ook een verschil kan betekenen in de weg, die de Geest met je gaat en de lessen, die je moet leren in je geloofsleven.

Praktisch: welke geestelijke oefeningen kunnen we doen op deze weg naar vrijheid, zelfstandigheid, zelfverzekerdheid en emancipatie? Benadruk dat dat een geestelijke praktijk is, die oefening vergt.

Liturgische suggesties

  • Hang de regenboogvlag buiten.
  • Draag een regenboogstola (regenboogstola uit Guatamala te verkrijgen via deze link.
  • Collecteer voor een doel met betrekking tot LHBTQ-acceptatie.
  • In het boek: ‘Zie de regenboog en prijs zijn Maker’ staan een aantal liturgieën van Roze Vieringen ter inspiratie.
  • Het lied: “Ongestraft mag liefde bloeien’ is door Sytze de Vries geschreven in 2011 ter gelegenheid van de ondertekening van een verklaring tegen homogeweld door de gemeenschappelijke kerken. De tekst is te zingen op de melodie van ‘liefde eenmaal uitgesproken’. De volledige tekst is hier te vinden. Op deze pagina ook een interessante reflectie door de auteur over inclusief taalgebruik .
  • Voor pastores die niet gewend zijn om inclusief taalgebruik voor God te hanteren, kan deze zondag een mooie gelegenheid zijn om ook hierin stappen te zetten. Roze Zondag is niet een eenmalige viering, maar een uitnodiging om in ons spreken over God zo veelkleurig te laten zijn als God zelf is. Hoe zou bijvoorbeeld deze kerkdienst veranderen als u voor de Heilige Geest ‘zij’ en ‘haar’ gebruikt in plaats van ‘hij’ en ‘hem’. Zie voor inspiratie ook de podcast van David Boogaard waarin hij in gesprek gaat met Almatine Leene over de Heilige Geest.

Zegenbede

Ik zegen je met de Geest van wijsheid
Om Gods weg met jou te gaan
Ik zegen je met de Geest van vrijheid
Om met vertrouwen, lichtheid en vrolijkheid te leven
Ik zegen je met de Geest die trooster is
Om te helen wat gebroken is
Amen.

Deze preekschets is geschreven door Eleonora Hof. Zij is gemeentepredikant in Ieper en verbonden aan de Verenigde Protestantse Kerk België.


Bronnen

Emily Askew en O. Wesley Allen Jr. Beyond Heterosexism in the Pulpit. Cascade Books, 2015. Beschikbaar op Kindle voor 9.99 dollar.

John J. McNeill, Beacon. Freedom, Glorious Freedom: The Spiritual Journey to the Fulness of Life for Gays, Lesbians, and Everybody Else,Beacon Press Books, Boston, 1995

Wielie Elhorst en Stijn van der Woude (red.) Zie de regenboog en prijs zijn maker: Een handreiking voor roze vieringen. Utrecht, Kok 2018

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken