Menu

Premium

Preekschets voor Paasmorgen – bij Ezechiël 37:1-14 en Marcus 16:1-8

‘Ik ga jullie adem geven zodat jullie tot leven komen.’ – Ezechiël 37:5

‘“Hij is opgewekt uit de dood, hij is niet hier;” (…) Ze gingen naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want ze waren bevangen door angst en schrik. Ze waren zo erg geschrokken dat ze tegen niemand iets zeiden.’ – Marcus 16:6b en 8

Schriftlezingen:

  • Ezechiël 37: 1-14

  • Marcus 16: 1 – 8

Het eigene van deze zondag

Na een intense week, waar we jubelend intocht hebben gedaan, verstild elkaar de voeten gewassen hebben, of de maaltijd gevierd, en dichtbij de pijn en de dood zijn gekomen op de Goede Vrijdag, wordt het Stille Zaterdag. Die viering staat wat mij betreft niet los van de morgen die volgt. In de viering van de Stille Zaterdag wandelen we langs lezingen die ons bij de hand nemen van het donker naar het licht, van gevangenschap naar bevrijding, van dood naar het volle leven. In de nacht gedenken we, heel persoonlijk, onze eigen levensweg, door het water naar het leven getrokken, met de doopgedachtenis. En dan klinkt er het Paasevangelie, Christus ís opgestaan. ‘Mens je mag leven in het Licht van de Levende God!’

De sluiers van het mysterie van de Paasnacht worden weggetrokken op de Paasmorgen. Het leven lacht je toe van alle kanten! Uitbundig (hopelijk ook in de lente die zich volop laat zien) en feestelijk. Paasmorgen is een feest van leven tegen alles in. Persoonlijk geniet ik elk jaar opnieuw van deze beweging van donker naar licht. Het voelt als een geboortefeest bijna. Daarom is (en was het vorig jaar) des te meer een uitdaging om dit feest vorm te geven, zonder dat we dit uitbundig kunnen vieren door elkaar op de schouders te slaan en gezegend Pasen te wensen. Aan de andere kant biedt deze tijd ook een kans om juist te laten zien wat Pasen betekent: ondanks alles dat tegenspreekt en tegenzit, is leven sterker dan de dood en is het de Liefde die overwint.

Uitleg

In de lezing uit Ezechiël vallen een aantal zaken op. Het eerste is dat die sterk resoneert met Genesis 2, en zo duidt op een nieuwe schepping van godswege. Die nieuwe schepping wordt beschreven door enerzijds het vlees dat nieuw over de botten kruipt. Letterlijk nieuw vlees, een nieuwe huid, een nieuw leven. Anderzijds wordt hetzelfde woord gebruikt om de uittocht uit Egypte te symboliseren, maar dan zo beschreven als een opstaan uit het graf, uit de dood.

Een ander belangrijk thema in deze tekst is de geest, de Ruach. Ruach kun je vertalen met levensgeest, levensadem van God. Met deze geest worden de levenloze botten ingeblazen, zo brengt Gods adem de dode mens tot leven.

Het Marcusevangelie eindigt in deze lezing ‘onbesloten’ zogezegd. De vrouwen vluchten weg en zeggen niemand iets van wat ze gezien hebben. Een open einde. Alles kan nog gebeuren. Die openheid biedt ruimte aan de Geest, die leven blaast en leven doet. Beide lezingen laten zien dat opstaan en opstanding verbonden is met Gods levensadem, Gods handelen. Het vraagt om een open en ontvankelijke houding van de mens.

Dit gegeven is mooi als uitgangspunt voor de overdenking. Daar waar wij mensen op een dood spoor zitten, geschiedt er van godswege iets nieuws, iets ongedachts: alles wat we dachten te weten wordt in een heel ander licht gezet. We worden uitgenodigd om zogezegd te gaan ver-staan.

Toepassing

De vrouwen zitten op een spoor wat ze voert naar het graf, naar het einde van het verhaal. Jezus heeft het immers vaak gehad over zijn dood, net zo vaak als hij het had over het leven, Maar dood kunnen we kennelijk beter begrijpen. Dat iets een einde heeft, dat is begrijpelijk, daar kunnen we wat mee. Dus ook aan het leven van Jezus zit een einde.

De vrouwen zijn de eersten die daaraan willen. Zij zoeken dat einde op, dat graf, zij willen het toelaten in hun werkelijkheid, hoe weerbarstig en rauw ook. Maar dan blijkt het einde het einde niet te zijn. Althans, niet op de manier zoals zij het verwachtten. Er is wel een graf, het bewijs ligt er, maar het is letterlijk een open einde geworden. Met een door de lezer, de kijker, de goed verstaander van het verhaal op te pakken en in te vullen vervolg! En zo wordt alles wat ze tot dan toe voor waar hebben gehouden in een totaal ander daglicht gezet.

Dat wat ze wisten, geleerd en gehoord hebben van Jezus gaan ze opeens anders verstaan. Ze gaan ver-staan. En omdat dit open einde zo totaal haaks staat op wat ze hadden verwacht aan te treffen, zijn ze met stomheid geslagen. Hun hele wereld is ondersteboven gezet.

Een einde dat geen einde blijkt te zijn… maar vraagt, dwingt om een vervolg. Sterker nog: het vraagt om een vervolg waar zij, de vrouwen, waar wij als hoorders van nu, zelf actief een rol in gaan spelen. Dit einde wat geen einde is, vraagt om een vervolg met onszelf als belangrijkste rol. En alles wat we tot dan toe, tot nu toe voor mogelijk hebben gehouden en voor waar, komt in het licht te staan van deze verrassende en onverwachte wending!

Een passend antwoord van ons op dit verhaal zou kunnen zijn: ‘Het ging Jezus, het gaat God om mij!’

Maar om dat te kunnen zeggen, is er misschien nog net iets meer nodig. Misschien wat extra inspiratie, of concreter gezegd: we moeten nieuw leven ingeblazen worden. En dan zo, dat we kunnen zeggen: Ah, nu begrijp ik het!

De profeet Ezechiël geeft dat nogal plastisch weer. Maar beter zo, dan halfslachtig te werk. Tenslotte zijn wij het, die een vervolg moeten geven aan dat open einde. En om aan te geven dat we dat niet alleen kunnen, maar dat er iets fundamenteel anders is na Pasen, echt iets totaal onstuitbaar anders, krijgen we dit horrorscenario voorgeschoteld.

De mens die door God opnieuw in elkaar gezet wordt. De mens die door God opnieuw leven ingeblazen krijgt. De mens die door God op weg wordt gezet met de opdracht: Maak verschil in deze wereld waarin Ik, Jouw God, Jouw maker, Jouw bron, alle verschil heb gemaakt!

Met terugwerkende kracht schijnt dit verrassende einde van Jezus’ verhaal een licht over alles wat voorafgegaan is. De weg van Jezus tot in de dood krijgt pas betekenis als we zelf gaan ver-staan en ons toevertrouwen aan dat geheim, van dood en opstanding, van hoop tegen de klippen op, van zachte krachten die winnen, van liefde die niet dooft. Pas als we dat in ons opnemen, zoals zuurstof in de lucht, dan werkt ’t! Dan loopt ’t. Dan maakt het verschil in onze wereld, in ons leven. En dan pas zijn we in staat om datzelfde verschil te maken in de wereld om ons heen.

Voor kinderen

Voor kinderen is het mooi om met elkaar een lentetuin te maken. Grote bloembakken vullen met krokussen, narcissen en wat dies meer zij. Om zo te laten zien dat we met elkaar kleur kunnen geven aan en smaakmakers zijn in deze wereld.

Liturgische aanwijzingen

Op Youtube staat een geweldige versie van het nummer “Dry Bones” :

Het nummer van Bløf en Typhoon “Een wereld van verschil” past ook erg goed bij deze viering.

Omdat we waarschijnlijk nog niet kunnen zingen is de versie van Nederland Zingt van “U zij de Glorie” een goed alternatief.

Bronnen

  • Internationaal Commentaar op de Bijbel

  • Tom Wright, Marc for Everyone

  • Ruth Burgess & Chris Painter, Eggs and Ashes

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken