Preekschets: Wat wil je dat ik je geef?
Ter gelegenheid van Biddag voor Gewas en Arbeid 2019
Bij: 2 Kronieken 1:7-13, Psalm 111 en Lucas 11:1-13
De lezingen uit Kronieken en Lucas gaan over ‘bidden’. Over het je richten tot en je laten richten door God. Op de biddag van gewas en arbeid breidt dit ‘bidden’ zich nadrukkelijk uit tot de dimensies van arbeid en economie.
Bidden kan volgens de Italiaanse benedictijner monnik Luigi Gioia een manier zijn om op een gezonde wijze eerlijk naar jezelf te kijken en je tekortkomingen onder ogen te zien. In bidden leg je je ziel bloot, je neemt afstand, je zoekt overzicht en richting. Een actuele tekortkoming van onze samenleving kun je het fenomeen van ‘werkende armen’ noemen en de ten gevolge daarvan 219.000 kinderen in armoede.
Kronieken
Bijzonder is dat in Kronieken het bidden van Salomo wordt opgeroepen door een bede van God zelf: ‘Wat wil je dat ik je geef?’ Naar Oosters gebruik off ert de aankomende koning op de gewijde hoogte en brengt daar de nacht door. Er wordt een omgeving geschapen voor een gerichtheid op God, voor een refl ectie op het koningschap en wat daarvoor nodig is. In dat laatste zit de angel, wat ‘nodig’ is. Waar heeft de jonge koning ‘nood’ aan? Sterker nog: wat ziet hij zelf als zijn behoefte? Daarmee voel je ook aan dat er iets van een beproeving aan de orde is.
Maar klopt dat? Brengt God Salomo met deze bede in beproeving? In de tekst wordt dit nergens uitdrukkelijk zo benoemd. In het voorafgaande gedeelte, in vers 6, lezen we dat Salomo off erde ‘in de nabijheid van de HEER’, van de Levende. Daarin kunnen we al een toespeling lezen op zijn antwoord in de trant van het laatste vers van Psalm 111: ‘Het begin van wijsheid is ontzag voor de HEER.’
Nieuw begin
Salomo vraagt om wijsheid en inzicht om het volk te besturen. Dat laatste woord kun je ook vertalen met ‘richten’, het volk houden op de weg van recht en vrede van de Levende. Het is het antwoord van een gedroomde koning. De boeken Kronieken vertellen het verhaal van de koningen van Israël dan ook vanuit de positie van het volk dat na de Babylonische ballingschap is teruggekeerd in het land. Het zoekt een perspectief om zich op te richten, om een ‘nieuw begin’ te kunnen maken. Het volk ‘richt’ zich als het ware zelf, door op de wijze van het verhaal terug te denken aan Salomo, zoon van David. Salomo blijft in dit verhaal uit een sfeer van beproeving omdat hij zich van meet af aan richt op de Levende.
Bidden
Het antwoord van Salomo lijkt op de wijze waarop Jezus in de tekst uit Lucas de leerlingen leert bidden, ons leert om ons te richten op de Levende. Aan het slot van dit gebed klinken de woorden ‘Breng ons niet in beproeving’. Het is in feite een bede aan de Levende om ons gericht te laten blijven op het verlangen naar recht en vrede, opdat we zoals een gedroomde Salomo uit de beproeving blijven.
De bijbels theoloog en Rotterdamse voorganger Tom Naastepad heeft in het licht van de tekst uit Kronieken de vraag gesteld waarom de wereld er zo uitziet als ze eruitziet, ‘omdat ze’, zei hij, ‘een exponent is van onze dromen’. Wij hebben het in deze wereld voor het zeggen.
Dat er werkende armen zijn, dat er kinderen in armoede zijn, heeft op een pijnlijke manier te maken met wat wij in deze samenleving belangrijk vinden, waar we van dromen, waar we prioriteit aan geven. Op de een of andere manier zijn we onze samenleving onze economie en arbeidsmarkt zo vorm gaan geven, dat de meest kwetsbaren daarin niet goed mee komen, dat kinderen, onze meest dierbaren, op het spel staan. Die kwetsbaren zeggen ons iets over onze samenleving. Uit hun mond, want zijn de kwetsbaren in de Schrift niet de plaatsbekleders van God, klinken wellicht aan ons de woorden van de Levende: ‘Wat wil je dat ik je geef?’
Een mogelijkheid is om op de biddag aandacht te geven aan het project Kerk, Kinderen en Armoede Kerk in Actie biedt ondersteuning aan kerken en diaconieën die zich willen richten op kinderen in armoede.
Deze tekst is met toestemming overgenomen uit ‘Werkende armen’, bezinningsbrochure in het kader van de zondag van de arbeid en biddag/dankdag voor gewas en arbeid 2019. Raad van Kerken in Nederland, Amersfoort 2018.
