Menu

Basis

Jaa… dat duurt… even…

‘Ik had ineens zoveel tijd tijdens die lockdown. Doordat er van alles uitviel, nam ik meer tijd voor wat wél kon. En tijd voor bezigheden die niet zo snel gaan. Zelf brood bakken, uitgebreid soep koken.’

Ergens meer tijd voor nemen, iets meer tijd geven: het kan een geschenk zijn en voor voldoening zorgen. Toch zorgt vertraging, vooral in de vorm van uitstel of te laat zijn, ook vaak voor ergernis. Verdraaid, mijn hele planning in de war! En er zijn ook genoeg mensen die door de corona-uitbraak niet op tijd de zorg kregen die ze nodig hadden – nare, soms zelfs levensbedreigende vertraging.

Op de seconde

In onze samenleving is tijd vooral kloktijd geworden. Tijd die je kunt meten en indelen, in secondes, minuten, uren. Dat maakt het mogelijk om precieze afspraken met elkaar te maken, om bezigheden aan een aantal minuten of uren te koppelen, roosters en dienstregelingen op te stellen.
In een economisch systeem waarin tijd geld is, gaat het er ook om die tijd zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Je vult de tijd zo goed mogelijk, maar je moet ook steeds efficiënter produceren: meer doen in dezelfde tijd, en vaak zelfs meer doen in steeds minder tijd. Dus: steeds sneller. Vertraging is dan economisch verlies. Verloren tijd. Die bij voorkeur ingehaald moet worden.

Deze manier om met tijd om te gaan, heeft gezorgd voor veel mensen met volgeplande agenda’s, zonder tijd voor omwegen of onverwachte gebeurtenissen.
Het heeft er ook voor gezorgd dat een flink tempo de norm is. Wat of wie langzamer gaat, is dan al gauw ‘niet rendabel’, ‘te traag’, ‘kan het niet bijbenen’. Iets gebeurt goed, als het gebeurt binnen de tijd die ervoor staat. En reken maar dat dat een scherpe tijd is.

Van kastje naar muur

Vertraging is gemakkelijker te accepteren als je tijd minder volgepland is, maar ook als je zelf veel te zeggen hebt over de indeling van je eigen tijd. Vertraging kan lastig te verduren zijn, tot gekmakend toe, als het om iets gaat wat voor jou van groot belang is en waarvoor je afhankelijk bent van anderen. Je zult maar eindeloos moeten wachten op een medische behandeling, een verblijfsvergunning, een bankrekening of een huis. Je zult maar te maken hebben met organisaties met ondoorgrondelijke procedures, waarbij je steeds van het kastje naar de muur gestuurd wordt.

Spelen met snelheden

Er is ook vertraging die neerkomt op spelen met de tijd, beter gezegd: spelen met variatie in snelheden, met veranderingen in een ritme. Denk aan een muziekstuk waarin een noot net iets later komt dan je verwacht, een scène in een film die ineens vertraagt. Dat trekt de aandacht. Je gaat beter kijken en luisteren. Er gaat iets gebeuren, maar wat, wanneer? Nu? Nee, nog niet. Je houdt je adem in.

Zo kan het ook werken als je voor iets meer tijd neemt dan je normaal gesproken doet. Je wordt je meer bewust van wat je precies doet. Je kunt er meer bij stilstaan.

Vertragen kan helpen om het ideale tempo en ritme ergens voor te vinden: door niet alleen op de klok te kijken, maar vooral te kijken naar wat de bedoeling is van wat je doet. Waar vraagt dit om? Wat is er nodig om dit goed te doen?

Gaten in de tijd

Door vertraging kan er tijd in je schoot vallen. Lege tijd. Die je kunt doden, kunt vullen, kunt laten.
Als je tijd leeg durft te laten, durft af te wachten, je open durft te stellen voor wat zich aandient– zou je wel eens iets nieuws kunnen ontdekken, iets onverwachts. In ieder geval vergeet je de tijd van de klok. Tijd wordt eeuwigheid of juist één langgerekt moment.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken